|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ülkemizde Yetişen Ve Ekonomik Önemi Olan Bitkiler Hangileridir?
Ülkemizde Yetişen Ve Ekonomik Önemi Olan Bitkiler Hangileridir?
Ülkemizde Yetişen Ve Ekonomik Önemi Olan Bitkiler Hangileridir?
TARIM ÜRÜNLERİ
BUĞDAY
İlk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister Olgunlaşma vehasat döneminde kuraklık gerekir
Bu özelliğinden dolayı Karadeniz kıyılarında tarım yapılamaz
Ayrıca düşük sıcaklılardan dolayı Doğu Anadolu Bölgesinin yüksek yerlerinde tarımı yapılamaz
Bunların dışında bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir
Buğday üretimi iklimdeki karasızlıktan dolayı bazı yıllar artarken, bazı yıllar düşer
Üretimin en fazla olduğu bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir İl olarak en fazla Konya, Ankara ve Adana'dır
ARPA
Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır Bundan dolayı buğdayı yetişebildiği her yerde yetişir
Ayrıca düşük sıcaklıktan dolayı buğdayın yetişemediği DoğuAnadolu'nun yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir
Üretim en fazla İç AnadoluBölgesinde gerçekleşir
MISIR
Yetişme döneminde bol su ister Bundan dolayı yurdumuzda sulamaimkanı olan bütün her yerde tarımı yapılabilir
Yağ elde edilmeye başlandıktan sonra tarımı Akdeniz Bölgesinde hızlagelişmiştir
Bugün mısır üretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bölgesinden elde edilir (Adana çevresi başta gelir) Üretimde
2bölge Karadeniz Bölgesidir (Buğdayın yerine tarımı yapılmaktadır)
Bölge halkının temel besin maddesi olduğundanticarette değeri yoktur
ÇELTİK (PİRİNÇ)
Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister Hasat dönemindekuraklık gerekir Yurdumuzun sıcaklık şartları çeltik tarımına elverişlidir
Fakat su sorunu vardır Bu sebeple tarımı akarsukenarlarında gelişmiştir
Çeltik tarım alanlarında sivrisinek çok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir (yerleşimbirimleri çevresinde tarımına müsaade
edilmemektedir Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz Marmara Bölgesidir
BaştaEdirne ilimiz gelmektedir
Ayrıca Balıkesir , Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de tarımı yapılır
Üretimde ikinci bölge Karadeniz Bölgesidir Başta Samsun olmak
üzere, Çorum, Sinop, Kastamonu çevresinde tarımı gelişmiştir
Akdeniz bölgesinde Silifke ve Amik ovaları önemli çeltik ekim alanıdır
Üretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz
ÇAVDAR
Serin yayla iklimi ister
Yem sanayisinde kullanılır
En fazlatarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir
BAKLAGİLLER
NOHUT
İlk yetişme döneminde yağış ister Hasat döneminde kuraklıkgerekir
Yurdumuz iklim şartları genelde nohut tarımına elverişlidir
En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesindeyapılmaktadır
Bu bölgemizi Akdeniz ve Ege Bölgeleri takip
etmektedir
MERCİMEK
Kuraklığa dayanıklı olduğu için en fazla tarımı G DoğuAnadolu Bölgesinde gelişmiştir
Mercimek üretimimizin yarıdan fazlası bu bölgeden karşılanır (kırmızı mercimek)
Üretimdeikinci bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir(yeşil mercimek)
FASULYE
Yurdumuzda sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilirÜretimde en büyük paya sahip bölgemiz İç Anadoludur
SANAYİ BİTKİLERİ
TÜTÜN
Kıraç arazilerde yetişebilir İlk yetişme döneminde su ister
Daha sonra mutlaka kuraklık olmalı Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir
Ancak kaliteli tütün yetiştirilmesi amacıyla ekimalanları devlet tarafından sınırlandırılmıştır Üretimde ;
1 Ege Bölgesidir ( Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizlive Uşak çevresi)
2 GDoğu Anadolu Bölgesi
3Karadeniz Bölgesidir
ŞEKER PANCARI
Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak'ta başlamıştır (ilkfabrika Uşak'ta 1926 yılında kuruldu)
Bugün fabrikaların kurulduğu her yerde tarımı yapılmaktadır Belirli iklim ve toprakisteği yoktur
Sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir Üretimde
1İç Anadolu Bölgesidir** Şeker pancarı tarladan söküldükten sonra kısa bir süre sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar çevresinde yapılır
Ayrıca pancar küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için buralarda besi hayvancılığı da gelişmiştir
*** Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz Sebebi buralarda dahafazla gelir getiren ürünlere öncelik verilmesidir
PAMUK
Alüvyal toprakları sever Ayrıca yüksek sıcaklığa ihtiyaçduyar Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir Üretimde
1 Güneydoğu Anadolu Bölgesir (En fazla ŞUrfa Çevresi)Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir
2 Ege Bölgesi (kıyıdaki bütün çöküntü ovalarında),
3 Akdeniz Bölgesi(başta Adana olmak üzere Hatay, İçel, Antalya Çevresi), Ayrıca Marmara Bölgesinde Balıkesir, Bursa ve Çanakkale çevresi ile Doğu Anadolu Bölgesinde etrafı dağlarla çevrili çukur alanlardatarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır çevresi)
ÇAY
Tropikal iklim bitkisidir Bol ve düzenli yağış ister Bulutlu günsayısı fazla olmalıdır Kışlar ılık geçmelidir
Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuştur
Bugün Rize başta olmak üzere Ordu'dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı kesimde tarımı yapılmaktadır
Yurdumuzda çay tarımıCumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır (1924)
Çay tarımının tamamı Karadeniz bölgesindedir
HAŞHAŞ
Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımıyapılabilir
Ancak uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir
Bugün başta Afyon olmak üzere Kütahya, Uşak,Denizli, Burdur, Isparta, Konya çevresinde tarımı yapılır
Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz yapımında kullanılır
Son yıllarda tütün bitkisine altarnatif bitki olsun diye Manisa'nın kırsal kesimlerinde
(Gördes, Demirci, Kula ,Selendi gibi) haşhaş tarımına müsade edilimiştir
KETEN KENEVİR
Lifleri dokuma sanayisinde,ip ve halat yapımında kullanılır
Yurdumuz üretiminin tamamına yakını Karadeniz Bölgesindenkarşılanır
Başta Kastamonu olmak üzere Samsun ,Amasya ve Çorumçevresinde tarımı yapılır
Ege Bölgesinde ise kütahyaçevresinde tarımı yapılmaktadır
Kenevirden uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolündedir
YAĞ BİTKİLERİ
AYÇİÇEĞİ
İlk yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister Bundan dolayı Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde sulama ile tarımı yapılır Üretimde;
1 Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü)
2 Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz)
3 İç Anadolu Bölgesi'dir *** Son yıllarda Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı hızla gelişme göstermektedir
Sebebi pamuk bitkisine göre daha az masraflı olmasıdır
ZEYTİN
Akdeniz iklim bitkisidir Ancak Akdeniz Bölgesinde tarımı fazla gelişmemiştir
Daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı
Bugün üretimde
1 Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve kenarlarında- Manisa, Aydın, İzmir, Muğla , Denizli çevresi)
2 Marmara Bölgesi-Güney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik çevresinden elde edilir)
3Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla)
4Ayrıca Doğu Karadeniz'de Çoruh vadi oluğunda (Artvin) ve
Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde GAntep çevresinde tarımı yapılır Zeytinin devirli üretim özelliğinden dolayı; üretim bir yıl fazla, bir yıl azdır
Dünya zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve Yunanistan'dan sonra 4 sıradayız
SOYA FASULYESİ
Önceleri daha çok Doğu Karadeniz'de Ordu-Giresun çevresinde tarımı yapılırdı
1982 yılından sonra yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca tarımı Akdeniz Bölgesinde hızla gelişmiştir
Kısa sürede geliştiği için bölgede ikinci ürün olarak yetiştirilir
Adana başta olmak üzere İçel, Hatay çevresinde tarımı gelişmiştir
Türkiye üretiminin % 92 'sini Akdeniz Bölgesi karşılar
YER FISTIĞI
Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir En fazla tarımı bu bölgede Adana çevresinde gelişmiştir(%91)
Ayrıca GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında, Ege Bölgesi'nde Muğla Manisa ve Aydın çevresi, G Marmara Bölümü'nde Balıkesir,
Çanakkale çevresinde tarımı yapılır Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir
SUSAM
Sıcak iklim bitkisidir Yurdumuzda başta GDoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı yapılır
Yağ elde edilir Ayrıca helva yapımında kullanılır
MEYVECİLİK
ANTEP FISTIĞI
En iyi yetişme şartlarını G Doğu Anadolu Bölgesinde bulmuştur (% 90) Başta Şanlıurfa ve Gaziantep gelir Ayrıca Akdeniz ve Ege Bölgelerinde çitlembik ağaçlarının aşılanması ile de tarımı yapılabilmektedir Önemli ihracat ürünümüzdür
ÜZÜM
Kışın -40ºC ye kadar dayanabilir Bundan dolayı meyveler içinde yetişme alanı en geniş olanıdır Üzüm üretiminde başta Ege Bölgesi (Manisa, İzmir, Denizli ) gelir 2 GDoğu Anadolu Bölgesidir 3 İç Anadolu Bölgesidir
ELMA
Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir Niğde, Nevşehir, Amasya, Tokat, Kastamonu, Bursa, Burdur, Isparta, Antalya önemli elma üretim merkezlerimizdir
İNCİR
Akdeniz iklim bitkisidir Kış ılıklığı ister ve yaz kuraklığı ister En fazla tarımı Ege Bölgesi'nde gelişmiştir (Başta Aydın gelir) Üretimin %80 i bu bölgeden karşılanır Ayrıca Akdeniz Bölgesi, G Marmara ve GDoğu Anadolu Bölgesinin batısı ile Karadeniz kıyılarında (Doğu Karadeniz kıyıları hariç) tarımı yapılabilir Türkiye Dünya kuru incir üretiminde ilk sırada yer alır ve önemli ihracat ürünümüzdür
FINDIK
Anavatanı Türkiye'dir En iyi yetişme şartları Karadeniz iklim bölgesidir Yurdumuz üretiminin %90 'ını Karadeniz bölgesi karşılar En fazla Ordu- Giresun olmak üzere Karadeniz kıyılarında tarımı yapılmaktadır Ayrıca Marmara Bölgesinde Sakarya çevresinde tarımı yapılır Türkiye dünya fındık üretiminde ve ihracatında ilk sırada yer alır (%60-70)
TURUNÇGİLLER
Tropikal iklim bitkisidir Yurdumuzda tarımı en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir (%88)
Antalya başta olmak üzere bütün Akdeniz kıyılarında tarımı yapılabilmektedir Ayrıca Ege Bölgesinde İzmir'e kadar olan güney kıyılarında,
GMarmara Bölümünün soğuktan korunmuş kıyılarında, Doğu Karadeniz
Bölümünde Rize çevresinde ve GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında tarımı yapılmaktadır
*** Ege Bölgesinde kıyıdan 200 km içerilere kadar tarımı yapılabilmektedir
Sebebi bölgede dağların kıyıya dik uzanması sonucu deniz etkisinin iç kesimlere kadar sokulabilmesidir
** Doğu Karadeniz Bölümünde yetiştirilebilmesi kış ılıklığı ile ilgilidir
MUZ
Tropikal iklim bitkisidir Yurdumuzda Akdeniz Kıyılarında tarımı yapılabilmektedir Bugün tarımı daha çok Alanya - Anamur arasında gelişmiştir
KAYISI
Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir En fazla tarımı DAnadolu Bölgesi'nde Malatya-Elazığ çevresinde gelişmiştir
BADEM
Kıraç arazilerde yetişebilmektedir Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilmektedir
En fazla İç Anadolu Bölgesinde Niğde -Nevşehir çevresinde gelişmiştir
SEBZECİLİK
Sebzeler çok fazla su isterler Yurdumuzda sebze yetiştiriciliği en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir
|