Konu
:
Anadolu Ve Mezopotamya'daki Medeniyetler Hangileridir?
Yalnız Mesajı Göster
Anadolu Ve Mezopotamya'daki Medeniyetler Hangileridir?
09-11-2012
#
1
Prof. Dr. Sinsi
Anadolu Ve Mezopotamya'daki Medeniyetler Hangileridir?
Anadolu Ve Mezopotamya'daki Medeniyetler Hangileridir?
Anadolu Ve Mezopotamya'daki Medeniyetler Hangileridir?
Türkiye'de Kurulan İlk Türk Devletleri
Malazgirt Zaferi'nden sonra yapılan anlaşmaya Bizans'ın yeni yönetimi uymayınca Sultan Alp Arslan komutanlarına Anadolu'nun tamamen fethedilmesi emrini vermişti
Alp Arslan'ın yerine geçen Melikşah zamanında da bu fetih hareketleri devam ettirildi
Kutalmışoğlu Süleymanşah ve kardeşi Mansur gibi hanedan üyeleri ile Artuk Bey Tutak Danişment Gazi Mengücek Ebulkasım gibi komutanlar emrindeki Türkmenlerle Anadolu içlerine akınlar düzenlediler
Anadolu'nun fatihi olan bu değerli komutanlar veya oğulları hâkim oldukları bölgelerde kendi devletlerini kurdular
Bu devletler Anadolu'da kurulan ilk Türk devletleridir
Melikşah'ın ölümünden sonra (1092) bu Türkmen beylikleri daha bağımsız hareket etmişlerse de çoğu siyasî bakımdan Irak Selçuklularına bağlıydılar
Anadolu'nun Türkleşmesinde önemli rol oynayan ilk Türk devletleri genellikle küçük mahallî devletlerdi
Ancak Saltuklular Danişmentliler Mengücekler ve Artuklular diğerlerinden daha güçlü idi
Zamanla Türkiye (Anadolu) Selçukluları bu devletler üzerinde hâkimiyetini kurarak Anadolu'da Türk birliğini sağlamıştır
• Danişmentliler
• Saltuklular
• Mengücekler
• Artuklular
• Sökmenliler
• İnaloğulları
• Çubukoğulları
• Çaka Bey
• Tanrıvermişoğulları
• İnançoğulları
Danişmentliler (1072- 1178)
Sivas merkez olmak üzere Tokat Niksar Amasya ve Kayseri civarında kurulmuştur
Devletin kurucusu Melikşah'ın komutanlarından Danişment Gazi Ahmed Bey'dir
Rivayete göre Türkmenlere öğretmenlik yaptığı için Dânişmend Gazi diye anılan Ahmed BeyTürkiye Selçukluları Sultanı Süleymanşah'ın ölümüyle nüfuzunu daha da artırdı
Ankara Kastamonu Çankırı'yı ele geçirdi
1
nci Kılıçarslan ile beraber Haçlılara karşı savaştı ve Antakya Haçlı Prensi Bohemond'u esir ederek Malatya'yı ele geçirdi
Yerine geçen oğlu Gazi Bey zamanında devlet en güçlü devrini yaşamıştır (1104)
Öyle ki Türkiye Selçukluları ve Bizans'ın iç işlerine müdahale eder oldular
Gazi Bey Haçlılardan Konya'nın geri alınmasına (1116) ve taht mücadelesinde desteklediği 1
nci Mesud'un burada sultan ilân edilmesine yardım etti
Danişmentliler her zaman Haçlılara ve Bizans'a karşı başarılar kazanmışlar ve fethettikleri toprakların Türkleşmesini sağlamışlardı
Bu sebeple Türkiye Selçukluları Türkler arasında itibarı çok fazla olan Danişmentlileri en büyük rakipleri olarak görmüşlerdir
Nitekim taht mücadelelerinden faydalanan 2
nci Kılıçarslan Danişmentli şehirlerini ele geçirerek bu devlete son vermiştir (1178)
Saltuklular (1072-1202)
Beyliğin merkezi olan Erzurum ve civarı Alp Arslan'ın komutanlarından Ebûlkasım Saltuk tarafından fethedilmişti
Oğlu Ali Bey ise devletin asıl kurucusu sayılır
Ali Bey'in oğlu İzzettin Saltuk zamanında Saltuklular en güçlü dönemlerini yaşamışlardır (1132-1174)
Bayburt Kars Oltu İspir Tercan ve Trabzon havalisi beyliğe dahil edilmiştir
İzzettin Saltuk bölgedeki diğer Türk beyleri ile iş birliği yaparak Gürcülere karşı başarılı savaşlar yaptı
Ayrıca Trabzon Rumlarıyla da mücadele etti
Gürcüler üzerine sefere çıkan Türkiye Selçukluları hükümdarı 2
nci Süleyman Şah Saltuklu Beyi Melikşah'tan Erzurum'u alarak bu devlete son vermiştir (1202)
Mengücekler (1072-1228)
Alp Arslan'ın komutanlarından emir Mengücek Erzincan ve Kemah çevresini fethederek bu devletin temelini atmıştır
Beylik hakkındaki ilk bilgiler oğlu İshak zamanında başlar (1118-1142)
Danişmentlilerin hâkimiyetini tanıyan İshak'ın ölümünden sonra devlet iki kola ayrıldı (1142)
Oğullarından Davud Erzincan ve Kemah'a; Süleyman ise Divriği'ye hakim oldu
1-Erzincan-Kemah Kolu; Şebinkarahisar'ı da içine alan bu kol Alaaddin aaakubad tarafından ortadan kaldırıldı (1228)
2- Divriği Kolu: Bu kol hakkında fazla bir bilgi olmamakla birlikte 1250 yılına kadar Selçuklu hâkimiyeti altında varlığını sürdürdüğü bilinmektedir
Mengücekler zamanında özellikle Erzincan ve Divriği birer kültür ve ticaret merkezi durumuna gelmiştir
Artuklular (1101-1409 )
Devlet adını Oğuzların Döğer boyundan Eksük-oğlu Artuk Bey'den alır
Anadolu'nun fatihlerinden olan Artuk Bey hizmetlerinden dolayı Suriye Meliki Tutuş tarafından Kudüs valiliğine getirilmişti
Ancak Kudüs'ün Fatımîlerin eline geçmesi üzerine (1098) Artuk'un oğulları Sökmen ve İl-Gazi burada tutunamadılar
Suriye'nin kuzeyi ve Güneydoğu Anadolu bölgesine geldiler
Selçuklular tarafından kendilerine verilen bölgede üç kol hâlinde Artuklu devletini kurdular
Hasanaaaf-Amid (Diyarbakır) Artuklu Kolu (1101- 1231):
Artuk Bey'in oğlu Sökmen tarafından Hasanaaaf'te (Hısn-ı aaafâ) kuruldu
Nurettin Mehmet zamanında Selahaddin Eyyubî'nin de yardımıyla Diyarbakır (Amid) ele geçirildi (1183) ve burası Artukluların merkezi oldu
Eyyubîler Hasanaaaf ve Amid'i ele geçirerek bu kola son verdiler (1231)
Sökmen ve oğulları Haçlılar'a karşı mücadeleleriyle ün kazandılar
Nitekim Sökmen Türkmen liderlerinden Çökürmüş ile birlikte Urfa Haçlı Kontu II
Boudain'i esir etmeyi başarmıştır
Artuklular zamanında Diyarbakır ve çevresi Türk kültürünün en önemli merkezi hâline gelmişti
Mardin Artuklu Kolu (1108-1409):
Artuklu şubeleri içerisinde en güçlü ve uzun ömürlü kolu oluşturur
Artuk Bey' in diğer oğlu İl-Gazi tarafından Mardin'de kurulmuştur (1108)
İl-Gazi Halep halkının isteği üzerine Halep'e girmiş ve oğlu Temurtaş'ı burada bırakmıştır
Oğlu Temur- taş İl-Gazi gibi bölgedeki Haçlılarla mücadele etmiş; 1144'de Urfa'yı Haçlılardan alması İslâm dünyasında sevinçle karşılanmıştır
Güçlü devletler arasında kalan Mardin Artukluları Eyyubîler ve Selçukluların hâkimiyetini tanımışlardı
1243' de ise İlhanlılar'a bağlandılar
Nihayet Mardin'i alan Karakoyunlular bu devlete son verdiler (1409)
Harput Artuklu Kolu (1185-1234):
Hasanaaaf koluna hükümdar olamayan Ebûbekir Harput'a gelerek Harput Artuklu kolunu kurmuştur (1185)
Alaaddin aaakubad'ın Harput'a girmesiyle bu kol sona ermiştir (1234)
Sökmenliler (1100-1207)
Sultan Alp Arslan'ın yeğeni Kutbettin İsmail'in komutanlarından Sökmen El -Kutbî tarafından Van Gölü havzasında kurulmuştur
Sökmen Müslüman Mervanoğulları'ndan Ahlat'ı alarak burayı merkez yaptığından bu beyliğe Ahlat Şahlar veya Ermen Şahlar da denilmektedir
Son Sökmen beyi İzzettin Balaban zamanında idare Eyyubîler'in eline geçmiştir
(1207) Togan-Arslanoğulları-Dilmaçoğulları (1084-1394)Bitlis-Erzen dolaylarında kurulmuştur
Beyliğe adını veren Dilmaçoğlu Mehmet Bey Malazgirt Savaşı'na katılmış komutanlardandır
1104 yılında başa geçen Mehmet Bey'in oğlu Togan Arslan büyük bir üne sahipti
Bu sebeple kendi soyundan gelen Erzen beyleri için Togan-Arslanoğulları denmiştir
Gürcü ve Haçlılarla mücadele eden bu beylik oldukça uzun ömürlü olmuştur
Selçuklulardan sonra Harzemşah ve İlhanlı hâkimiyetine girmişler; Akkoyunlular tarafından beyliğe son verilmiştir (1394)
İnaloğulları (1103-1183)
Diyarbakır ve çevresinde kurulmuştur
Suriye Selçuklu meliki tarafından Amid (Diyarbakır) valiliğine getirilen Tuğ Tegin Haçlılarla mücadele için ayrıldığı şehri Türk beğlerinden İnal'a vermişti
İnal Bey 1103'de Amid'de kendi hükûmetini kurdu
Yaklaşık 80 yıl süren beylik Amid'in Selahaddin Eyyubî tarafından ele geçirilmesiyle sona ermiştir (1183)
İnaloğulları Amid'de(Diyarbakır) birçok eser bırakmıştır
Onlar zamanında şehirde 40 bin ciltlik bir kütüphane kurulmuştur
Çubukoğulları (1085-1113)
Beyliğe adını veren Emir Çubuk Anadolu'nun fethinde ve özellikle Amid'in (Diyarbakır) ele geçirilmesinde önemli rol oynamıştır
Bir ara Selçuklular adına Amid askerî valiliğine de getirilen Emir Çubuk Harput merkez olmak üzere Palu Arapkir ve Çemişkezek'te kendi hükûmetini kurmuştur
Oğlu Mehmed Bey zamanında Artuklu Belek Gazi Harput'u ele geçirerek beyliğe son vermiştir (1113)
Çaka Bey (1081-1097)
İzmir ve çevresinde kurulduğundan İzmir Beyliği olarak da anılır
Oğuzların Çavuldur boyuna mensup olan Çaka Bey uzunca bir müddet kaldığı İstanbul'dan kaçarak İzmir' e gelmiş ve burada beyliğini kurmuştur (1081)
Bizans tahtını ele geçirmek için Peçeneklerle ittifak kurmuşsa da amacına ulaşamamıştır
Ancak oluşturduğu donanma ile Midilli Sakız Sisam Rodos gibi Ege adalarını ele geçirmiştir
Bu güçlü düşmandan kurtulmak isteyen Bizans damadı olan 1
nci Kılıçarslan'ı aleyhine kışkırtmıştır
Bir rivayete göre Kayınpederi Çaka Bey'i yanına çağıran 1
nci Kılıçarslan onu hileyle öldürtmüştür
Ancak bazı kaynaklarda Çaka Bey'in ölmediği ve Bizans donanmasının kuşatmasındaki İzmir'i teslim ettiği yazar (1097)
Çaka Bey Anadolu'daki ilk Türk denizcisi kurduğu donanma ise ilk donanma olarak kabul edilmektedir
Tanrıvermişoğulları
Çaka Bey'in İzmir'de hâkimiyetini kurduğu yıllarda Tanrı-bermiş adlı bir Türk komutanı da ele geçirdiği Efes'te beyliğini kurmuştu
Bizans'ın sahil bölgelerine yolladığı donanma Efes'i ele geçirince bu beylik de ortadan kalkmıştır (1097)
İnançoğulları (1262-1335)
Kurulduğu yerden dolayı Lâdik -Denizli Beyliği adıyla da bilinir
Bu bölge Malazgirt Savaşı'ndan kısa bir süre sonra Türkleşmiştir
Nitekim Denizli bölgesine 200 bin çadır halkının yerleştiğini dönemin kaynakları yazar
1262 yılında Selçuklulara karşı ayaklanarak İlhanlı hâkimiyetine geçen Mehmet Bey devletin kurucusudur
Mehmet Bey'in torunu olan İnanç (Yinanç) Bey beyliğe ismini vermiştir
Germiyanlıların ilhakıyla İnançoğulları beyliği sona ermiştir (1335)
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul