|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bebeklerde Ay Ay Beslenme Nasıl Beslenmeli Ve Olmalıdır? Bebek Beslenmesi Çizelgesi
Süt çocuğunu besleme ek gıdalar
Süt çocuğunun tabii gıdası anne sütüdür İlk altı ay hiçbir gıdaya ihtiyaç duymadan anne sütü ile mükemmelen beslenebilirYeterli kilo alan sağlıklı gelişme gösteren bebek altıncı ayı doldurduktan sonra alıştırmak için gıdalara başlanır
Altı ay ile on ay arasında ek gıdalara başlanmayan bebeklerde çiğnemeye ve farklı tatlara alışma meydana gelemez ve anne memesine aşırı derecede düşkün olan bebek yemekleri reddeder
Bebek anne sütü ile doymuyor ise ilk dört ay anne sütü ve adapte formül mama dördüncü aydan sonra gıdalara başlanabilir
Ek gıdalara başlamak için
1-Bebek sağlıklı ve alışkın olduğu ortamda bulunmalı
2-Aşı uygulanmış veya yeni bir ilaç uygulanmış bebek ona alışana kadar yeni gıda başlanmamalı
3-Kendisine birinci derecede bakım veren kişi tarafından gıdalar denenerek verilmeli
4-Gıdalar üç beş günlük alıştırma süresi içinde teker teker başlanmalıÇok sevse ve istekli bile olsa alışana kadar doyurucu miktarda verilmelidir
5-Gıdalar hepsi bir arada başlandığı takdirde meydana gelecek tahammülsüzlükler alerjilerden hangisi sorumludur ayırt edilemez ve aynı zamanda birden fazla miktarda yedirilen bebek anne sütünü bırakabilir
6-Anne sütü 1yaşta temel gıda 2yaşta destekleyici gıda olarak beslenmenin temel unsurudur
Altı ayını doldurmuş bebeğe hazmı kolay hipoallerjenik olması nedeniyle ilk başlanacak gıda olması nedeniyle yoğurt olabilir1,2 tatlı kaşığından başlanarak miktar arttırılmak suretiyle bir hafta içinde bir çay fincanı(100-150mlt) kadar verilebilir
Yapılışı:
200 mlt süt süzüldükten sonra kaynatılırKaynadıktan sonra 2-3 dakika karıştırarak kaynatmaya devam edilirPastörize sütler için kaynatma sırasında 200 mlt süte 1çorba kaşığı(15mlt) su ilave edilir(pastörizasyon sırasında ve kaynatırken buharlaşma sütün olması gerekenden daha konsantre hale gelmesini önlemek için)Önceden yıkanmış kurutulmuş cam kavanoza alınan süt 40 dereceye kadar soğutulur
Isı kontrolü mutfak derecesi veya elin serçe parmağı ile kontrol edilirParmağı yakmayan ama sıcaklığı hissedilen ısı aşağı yukarı 40 derece kabul edilir200 mlt 40 dereceye kadar soğutulmuş süte bir tatlı kaşığı(2-3 mlt) yoğurt eklenir, karıştırılıp kapağı kapatılır,etrafı sarılır6-7 saat bekletilirMayalanma işlemi biten yoğurttan bir miktar alınıp pudra şekeri ile tatlandırılarak 1-2 tatlı kaşığı kadar yedirilir,öğün anne sütü ile tamamlanırHergün 1-2 tatlı kaşığı arttırılan yoğurt 1 fincana kadar çıkarılır Buzdolabında temizliğe özen gösterilerek saklanan yoğurt 2 gün yedirilebilirBebeğin yemesi için önceden ılık suya oturtup ılıtmak gerekir
Yoğurda alıştırılmış olan bebek yeni bir gıdayı tatmak için hazırdırMadeni tuzlar,vitamin,posa ve karbonhidrat ihtiva eden meyveler ikinci sırada bebeklere tattırılarak 150 mlt kadar verilebilir Meyveler mevsime göre kışın elma, armut ,muz, portakal, mandalina, havuç;yazın şeftali,üzüm,domates gibi teker teker tercihen püre şeklinde verilirMeyvelerin taze olgun ve çürüksüz olanları seçilir,oğuşturularak bol suyla yıkanır,bir süzgece konup üzerine kaynar su dökülür
Sonra soyulur,çekirdekleri çıkarılır,cam rendede püre haline getirilir1-2 tatlıkaşığından başlamak üzere miktar arttırılarak öğün halinde verilebilirAlıştıktan sonra 2345 meyveye geçilebilirDaha sonra bebeğin iştahına yaşanılan çevrenin şartlarına göre meyve püreleri veya suları karışık olarak verilebilirMeyvelerin tatlı ve olgun olanlarını tercih edip şeker ilavesinden kaçınmak gerekir
Muz kabızlığa yol açması bakımından riskli olması sebebiyle olgun yumuşak olanı seçilip az miktarda denenir,armut veya kayısı ya da üzümle birlikte verilebilirİlk yaşta çilek,yumurta akı,bal gibi allerjen gıdalardan kaçınmak gerekirYine inek sütü ilk 1 yaş hatta 2yaşa kadar verilmemesi gerekir,esasında anne sütü alan bebeğin ihtiyacı da yoktur
6-7 ay arasında sebze pürelerine alıştırılarak sebze yemekleri ve sofrada bulunan yemeklere geçilebilirSebzelerin taze mevsim sebzelerinden olmasına dikkat edilmelidir
Önce az çeşit sebze ile başlanıp giderek çeşit arttırılır Sebzeler pişirilmeden bolsuyla yıkanır,soyulup doğranır,kısa sürede pişirilir ve piştikten sonra hemen yedirilirDiğer gıdalarda olduğu gibi 2-3 kaşık ile başlanır Mevsime göre kabak, havuç, patates, ıspanak, pazı, fasulye, bezelye,kereviz,kereviz yaprağı, maydanoz, domates eklenebilir
İlk hazırlama için 1 küçük patates, 1küçük havuç,50 gr yağsız dana eti 3 su bardağı su ile iyice pişirilir1 tatlı kaşığı irmik veya şehriye,1 tatlı kaşığı zeytinyağı,1 çimdik tuz eklenir5-10 dakika daha kaynatılıp et içinden çıkarılır, tel süzgeçten geçirilip 24 saat içinde kullanılırBu süre zarfında buzdolabında saklamak gerekir
Bebek sebze püresine alıştırılırken her hazırlamada yukarıda sayılan sebzelerden biri eklenerek çeşitlendirilir 2defadan sonra dana eti yerine çift çekilmiş 1 çorba kaşığı dana kıyma kullanılır ve onun da süzgeçten geçmesi sağlanırSüzgeç yerine robot ya da blendır gibi aletler kullanmak asla uygun değildirBu yemekleri vermemizin maksadı doyurmak değil,tatlarına alıştırmak ve çiğnemeyi öğreterek katı gıdalara geçişi sağlamaktırBebeğin yemeği ağzına alıp ağzında çevirmesi yutabildiğini yutup,yutamadığını kusmadan tükürmeyi öğrenmesi gerekirAnneler eldeki tabağı bitirme gayretine girmemelidir
Sebze püresi içine pirinç, mercimek, bulgur eklenebilir
7 aydan itibaren sebze püresine az miktarda tereyağı eklenebilirBebeğin iştahına göre sebzeler çeşitlendirilir Az kilo alan bebeklerin sebze püresine 2-3 ölçek formül mama eklenebilir
Sofra yemeklerine 7-8 ay arasında teker teker taze pişmiş baharatı olmayan yağı ve salçası az yemeklerden tadına baktırılarak geçilebilirSofra yemekleri süzgeçten geçirilmeden çatal ve kaşık yardımıyla ezerek verilebilirPişirme esnasında içine 1-2 patates koyulup bebeğe patatesli,etli ve sebzeli kısımlardan ekmek eklenerek verilir
Yumurta: 6-7aylar arasında katı pişmiş olarak sarısından az miktarda sebze püresine eklenerek başlanıp hergün bir miktar arttırılarak 1 katı yumurta sarısına çıkılabilir,bir gün verilip bir gün verilmeme şeklinde olabilir
Balık: 7 aydan itibaren ızgara veya suda haşlanıp kılçığına dikkat etmek suretiyle tadına bakılarak öğle saatlerinde verilebilir Köfte: 6-7 ay arasında çift çekilmiş kıymadan hazırlanan baharatsız köfte sahanda pişirilerek elle veya çatalla ezilip birkaç yudumda ilerleyen günlerde 2 köfteye kadar yedirilebilir
Arada karaciğer et yerine sebze pürelerine eklenebilirTuzlu suda kaynatılarak sertleştirilen ciğer rendelenip sebze püresi içine eklenebilirHaftada 2 kez verilmesi faydalı olabilir
Beyin: Evvelce bütün çocuk yemekleri tarifinde bulunan beyin son yıllarda sünger beyin hastalığı riski nedeniyle bebeklere yedirilmesi tavsiye edilmemektedirZira bulaşma en çok beyin ve iç organlar sebebiyle olmaktadır
Peynir:6 aydan itibaren gerek sebze püreleri gerekse kahvaltı içinde bebeğe verilebilecek gıdalar arasındadırPastörize veya pişmiş sütten olmasına dikkat edilmelidir
Şayet bebek anne sütü ile doymuyorsa ve formül mama eklenmişse 4 aydan itibaren yoğurt,meyve püresi,sebze püresi ve peynir sırayla başlanabilir6 aylık olana kadar sebze püresine dana eti konulup haşlandıktan sonra çıkarılır
Tahıllar 4-6 aydan itibaren verilebilirKahvaltıda bisküvi ve ekmek muhallebiler içinde mısır ve buğday nişastası,pirinç unu-yulaf ve buğday unu kullanılabilir
Sebze pürelerine pirinç,mercimek,bulgur veya irmik eklemek suretiyle kıvam ve kalori artışı sağlanır
Pasta ve tatlılar 2 yaşından sonra verilebilir
9 aydan itibaren bebek aile sofrasına oturtulurSofrada bulunan baharatsız,hazırlanma şartlarına uygun her şeyden yiyebilir
Yemekler önceleri parmakla ezerek,çatal ve kaşıkla ezerek verilirken daha sonra katı parçalar halinde verilebilir1-15 yaştan itibaren kendi beslenmeye hevesli olan bebek desteklenmeli, 2 yaşından itibaren tümüyle kendini beslemesi sağlanır
ÖRNEK BESLENME
4-6 ay arası anne sütü ile doymayan formül mama veya ineksütü ile takviye edilen bebek için
Sabah
06:00-07:00 anne sütü
09:00-10:00 Kahvaltı meyve püresi+peynir+bisküvi 4-5 adet+pekmez 1 çay kaşığı takiben anne sütü verilerek uyutulur
13:00-14:00 Sebze püresi+1-2 kaşık yoğurt,uyurken anne sütü 100-150 mlt
17:00-18:00 Yoğurt 100-150 mlt,şeker veya bisküvi veya meyvelerle tatlandırılarak+ uyku saatinde anne sütü
20:00-21:00 Kaşık maması:1 su bardağı su,2 tatlı kaşığı mısır nişastası,1 çay kaşığı şeker,1 çay kaşığı sıvı yağ karıştırılarak pişirilip,ılıyınca 4 ölçek formül mama eklenip yedirilir
Gece uyandığında anne sütü verilir
6 aydan sonra sebze püresi içine kıyma eklenir Karaciğer, tavuk eti, balık eti arada katı yumurta sarısı eklenebilir
7-8 ayda aile sofrası için pişirilen çorbalar,sulu köfte,dolma içleri tattırılabilir
Bebeklerin bu uygulanan programa uyma mecburiyeti yokturAnne sütünün durumuna,bebeğin alımına ve ailenin o günkü şartlarına göre yumuşak ayarlamalar yapılabilir
Anne sütü bol olan bebeğe verilen gıdalar az miktarda olup, bazı günler yoğurt, meyve püresi veya sebze püreleri atlanabilir Yine formül mama ile beslenen bebek hazırlanan gıdadan yeterince doymazsa mamayı anne sütü gibi kabul ederek takviye edilir Annenin içinde bulunduğu durum o gün için yemekleri hazırlamaya uygun değilse formül mama ile beslenmesinde mahzur yoktur
Çünkü bazı anneler her gün aynı saatlerde şunu bunu yemeli diye aşırı bir gerginlik içine girip hazırlayamadığında veya bebek reddettiğinde mutsuz olurlar Bu durum doğrudan bebeğe ve aileye yansır Böyle bir gerginlik faydadan çok zarar verir Hazırlanan gıdalar 10-11 aya kadar yemeklere alıştırmak için geçiştirHer hazırlanan hazırlandığı miktarda yenecek diye bir kaide yoktur
Şu anda piyasada bulunan bebek mamaları da bebeklerin beslenmesine uygun meyve ve sebze püreleri olarak kavanoz mamaları şeklinde hazırlanmıştır4-6 ay arası herhangi bir ilave olmadan verilebilir6-7 aydan sonra haşlanmış etlerin ilavesiyle verilebilir
|