|
Prof. Dr. Sinsi
|
Hepatit Nedir? Hepatit Ne Demektir? Hepatit Bulaşıcımıdır? Hepatit Belirtileri Neler?
Hepatit A
Hepatit A virüsü (HAV) fekal ve oral yollardan bulaşır Kontamine sular sık rastlanan bir enfeksiyon kaynağıdır HAV göl sularında 4 haftaya kadar enfeksiyöz olma özelliğini korur Kuluçka süresi 14-15 gündür Parenteral bulaşma istisnadır Yaşam standardının yükselmesi ve hijyen koşullarının iyileşmesine bağlı olarak toplumun kontaminasyonu geçtiğimiz on yıllar içinde önemli ölçüde azalmıştır Hepatit A'ya karşı antikorlar 18 yaşın altındakilerin % 5'inden azında, ve 70 yaşın üzerindekilerin % 75'inden fazlasında bulunur
Tanı
Antijen: Hepatit A virüsü, prodrom döneminde dışkıda gösterilebilir Kanda genellikle gösterilemez çünkü aşikar hastalık döneminde virüs replikasyonu sona ermiştir Bu nedenle söz konusu antijen için dışkıda veya kanda yapılan elektron optik veya immunolojik testler bilimsel çalışmalar dışında endike değildir
Antikorlar: IgM sınıfı spesifik antikorlar infeksiyon sonrasında 14 gün daha saptanabilir IgM sınıfı antikorlar birkaç gün sonra ortaya çıkar Bir kural olarak, IgG ve IgM sınıfı antikorlar aynı zamanda gösterilir Bunlar mevcutsa ve hepatitin klinik kanıtları varsa, varlığı hepatit A'yı gösteren IgM sınıfı antikorlar için bir test yapılır
Olguların % 99'dan fazlasında hepatit A 3 ay içinde spontan olarak iyileşir Olguların % 01'inden azında fulminan hepatit görülür Sarılık, olguların % 90 kadarında vardır Yüzde 95'inden fazlasında transaminaz eğrileri bir zirve yapar ve hızla normale döner Fulminan hepatitten sonra gürültüsüz bir karaciğer sirozu gelişebilir
A tipi viral hepatit hakkında genel bilgiler
· A tipi viral hepatit bulaşıcı bir karaciğer hastalığıdır
· Gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkelerde yaşayanlar, bu ülkelere seyahat edenler risk altındadır
· Etken Hepatit A Virüsüdür (HAV)
· Bulaşma “Dışkı - Ağız” yoluyla olur Yani virüs içeren dışkı ile kirlenmiş sularla temas sonucu bulaşır Bulaşmadan iyi yıkanmamış gıdaların alınması ve iyi temizlenmemiş suların içilmesi sorumludur
· Genellikle sessiz olarak geçirilir Yakınmalı olarak geçirildiğinde
halsizlik, ateş, ishal, karın ağrısı, göz aklarında sararma ve idrar renginde koyulaşma önemli belirti ve bulgulardır
· Yatak istirahati tedavinin esasıdır
· İyileşme 10 - 20 gün sürer B ve C tipinde olduğu gibi kronikleşme sözkonusu değildir Taşıyıcılığı söz konusu değildir
· Aşı mevcuttur ve koruyuculuğu oldukça iyidir
· İmmun globulin uygulaması kısa süreli (3 - 6 ay) koruma sağlar
Bulaşma yolları: Hepatit A virüsü hastalıklı kişinin dışkısı ile yayılarak, dışkı-ağız yoluyla bulaşır Yani virüs içeren dışkı ile kirlenmiş sularla temas sonucu bulaşmaktadır Bulaşmadan iyi yıkanmamış gıdaların alınması ve iyi temizlenmemiş suların içilmesi sorumludur Bulaşmayı engellemek için şehir şebeke sularının temizliğine olabildiğince özen gösterilmeli ve gıdalar temiz sularla temizlenmelidir Bulaşmayı kırmak için ellerin sabun ve suyla temizliği oldukça önemlidir Bulaşma şekilleri şöyledir:
Hastanın dışkısının değişik şekillerde ele bulaştıktan sonra eller yıkanmadan yemek yeme ve enfekte dışkıyla kirlenmiş suların iyi temizlenmeden tekrar kullanılması
Yol açtığı hastalıklar: HAV ile infekte olanların büyük çoğunluğu (yüzde 70 - 80) sessiz olarak enfeksiyonu geçirir Bu kişilerin enfeksiyonu geçirdiği laboratuvar testleriyle anlaşılabilir Yakınmalı enfeksiyonun belirti ve bulguları ileri derecede halsizlik, iştah kaybı, ateş, ishal, karın ağrısı, bulantı-kusma, göz aklarında - deride sararma ve idrar renginde koyulaşmadır Bu dönemde karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma ortaya çıkar Transaminazlar (AST, ALT) ve bilirubinler yükselir Sarılıklı bu dönem 10 - 20 gün sürer Nadiren enzim yüksekliği ve halsizlik bir yıla kadar uzayabilir Çok nadiren karaciğer koması gelişerek ölüme yol açabilir
Hepatit B
Hepatit B , hepatit B virüsünün (HBV) meydana getirdiği bir enfeksiyon hastalığıdır Dünyada en çok görülen enfeksiyon hastalıklarından biri olan hepatit B, bütün dünyadaki önde gelen dokuzuncu ölüm nedenidir
Hepatit B, hafif ve belirti vermeyen bir enfeksiyondan, çok daha ağır karaciğer hastalıklarına ve bu arada sirozla primer hepatosellüler karsinomaya (karaciğer kanserine) kadar değişebilen çeşitli tablolara neden olabilir Karaciğer kanseri, dünya da en yaygın kanserlerden biridir
İltihap : Enfeksiyon etkenlerine veya tahriş edici maddelere tepki olarak bir dokuda iltihap hücrelerinin ve sitokinlerin toplanmasıdır
Antijen : Vücuda giren ve bağışıklık sisteminin tanımadığı her türlü yabancı madde
Antikor : Bağışıklık sistemi tarafından yapılan ve yabancı bir antijene bağlanıp onu nötürleşme amacı güden bir protein kompleksi
Hepatit C
Hepatit C, Hepatit C virüsünün neden olduğu, karaciğeri etkileyen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır Enfeksiyon, insan vücudunda hastalığa yol açan bir mikrobun gelişmesi ve yayılmasıdır Hepatit C enfeksiyonu yaşamınızı birçok yönde olumsuz etkileyebilir Hastalığın başlangıcı grip ile karıştırılabilir, hatta hiçbir belirti görülmeyebilir Bazı durumlarda ise, Hepatit C virüsü, kişinin kendisini haftalarca hiçbir iş yapamayacak derecede bitkin hissetmesine neden olabilir
Hepatit C virüsü hastaların %50'sinde kronikleşir yani kalıcı olur
En ciddi hepatit sebeplerinden biri olan Hepatit C virüsü, dünya üzerinde 170 milyon kişiyi etkilemektedir Kan nakli ile bulaşan hepatitlerin en az %80'i Hepatit C'dir Sıklıkla ortak şırınga kullanan uyuşturucu madde bağımlılarında rastlanır Cinsel ilişki yolu ile geçiş sık görülmemektedir
Bulaşma yolları; Hepatit C'nin en önemli bulaşma yolu Hepatit C virüsü taşıyan kanın naklidir Günümüzde, kan nakli öncesinde Hepatit C virüsü açısından tarama yapılması zorunludur Ancak geçmiş yıllarda tarama yapılmadan kan nakli yapılmış hastaların durumu belirsizdir ve risk taşımaktadır
* Hepatit C'nin bir diğer bulaşma yolu tıraş bıçağı, manikür-pedikür aletleri, tırnak makası gibi yaralanmaya sebep olabilecek aletlerin ortak kullanımıdır
* Hepatit C, dövme, piercing, akupunktur, kulak delinmesi gibi uygulamalarda steril olmayan aletlerin kullanımı ile de bulaşabilir
* Damar yolu ile uyuşturucu kullanan bağımlılarının ortak şırınga kullanımı Hepatit C bulaşma riskini arttırmaktadır
* Hepatit C virüsü hamile olan anneden bebeğe geçebilir ancak bu geçişin nadir olduğu düşünülmektedir
* Down sendromu, cüzzam, lösemi, lenfoma gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıkları olanlar, hemofili hastaları gibi sürekli kan verilenler, toplu bulunulan yerlerde yaşayan ve çalışanlar, düşük sosyoekonomik düzeyli toplumlar ve yaşlılar hastalığa yakalanma olasılığı yüksek risk gruplarını oluştururlar
Kan Testleri; Hepatit C enfeksiyonu, az miktarda kan ile yapılan antikor testleri ile tespit edilebilir Pozitif test sonuçları birkaç değişik anlama gelebilir
1 Kronik Enfeksiyon: Hepatit C virüsüne bağlı, sürmekte olan kalıcı bir enfeksiyon bulunduğunu ve uzun vadede karaciğer hasarı riski olduğunu gösterir
2 Geçirilmiş Enfeksiyon: Hepatit C virüsü bulaşmış, bağışıklık sistemi tarafından tanınmış ve yok edilmiştir Karaciğer hasarı belirtisi yoktur Bu durumda hastalığa karşı bağışıklık kazanılmıştır ve bir daha Hepatit C geçirme riski yoktur
3 Yalancı pozitiflik: Bazen ilk taramalarda hastalık olmadığı halde testlerden pozitif sonuç alınması, ancak ileri tetkikler ile aslında negatif olduğunun saptanmasıdır Eğer ilgili kan testleri pozitif sonuç vermişse, konunun uzmanı olan bir doktora başvurmalısınız Bu durumda sizden şu tetkikleri yaptırmanız istenebilir
a Karaciğer Ultrasonu: Bu tetkik Karaciğer ve etrafındaki organları incelemek amacıyla yapılır
b Karaciğer Biyopsisi: Hastaneye yatış gerekmeden yapılacak olan bu işlemde karaciğerden inceleme yapmak üzere küçük bir parça alınır İşlem sırasında anestezi uygulanacağı için herhangi bir acı hissedilmez Çok önemli olan bu test ile karaciğer hasarı olup olmadığı tespit edilir
c Karaciğer Fonksiyon Testleri: Karaciğerin işlevini iyi yapıp yapmadığını belirlemek üzere karaciğerden salınan enzim düzeyleri ölçülür
dPCR: Kanda dolaşan Hepatit C virüsünün doğrudan tespit edildiği ileri düzey bir kan testidir Her Sağlık Merkezi'nde bulunmayabilir
Bu testler sonucunda doktorunuz sizinle konuyu tüm detayı ile konuşacak ve gerekeni yapacaktır
|