|
Prof. Dr. Sinsi
|
Beydeba - Beydeba Kimdir? Beydeba Eserleri - Beydeba Masalları - Beydeba Hikayeleri
Padişaha Arılardan İlham
Yüzyıllar Önce Çin Ülkesinde Hümayun Fal adında bir padişah yaşardı Oldukça zengin bir halkı vardıYönetiminden herkes memnunduÜzerine düşeni büyük bir dikkatle yapardıBilgindi
Hümayun Falın Haceste Ray isminde bir veziri vardıPadişahına bağlılıkta eşine zor rastlanır bir vezirdiDevlet yönetimini ilgilendiren konularda ilginç düşüncelere sahipti Padişah, Haceste Ray ın görüşlerine çok önem verirdiKarar verirken onun düşüncesini almayı ihmal etmezdi
Günlerden bir gün Hümayun Fal ava çıkmak istedi
Yanına Haceste Rayı da aldı
Maiyetinde bir çok insanla ava çıkmıştı
Av isteği sönene kadar avlandı
Yanındaki insanları geri gönderdiKendisi, veziri Haceste Rayla birlikte saraya dönecekti
Hava sıcak mı sıcaktı
Çöl sıcağı gibiBunaltıcıydı
Haceste Ray,
- Bu sıcağa dayanmamız çok güç padişahım,dediGüneş batıncaya dek bir gölgede dinlensek,ne dersiniz,sonra serinlikte saraya döneriz
Padişah da sıcaktan bunalmıştıVezirinin önerisini kabul etti
Haceste Ray,padişahı, bulundukları yere yakın bir dağa götürdü
Dağ, yemyeşil bir ormanla çevriliydiOrmanda bereketli bir fışkırmayla yükselen büyük ağaçlar, çevreyi yeşilliğe boğmuştu
Kalın gövdeli bir ağacın yanında konakladılarKovuğunda bir arı yuvası vardıBinlerce arı üşüşmüştü
Padişah çok şaşırdıVezirinden bu hayvanların niçin kovuğa doluştuklarını sordu
Vezir Haceste Ray,
- Bu hayvanlar toplu halde yaşarlar padişahım,dedi,çok temizdirlerYasub adında bir bey vardırbütün arılar ona bağlıdırHiç biri sözünden çıkmazArı beyi,diğerlerine göre daha büyüktürAyrıca ,topluluğun yönetiminde ona yardım eden pekçok arı vardırPadişah gibidir oÇevresinde vezirleri, komutanları,yardımcıları bulunur
Padişah Hümayun Fal,vezirin anlattıklarını ilgiyle dinliyordu
Vezir,konuşmasını şöyle sürdürdü:
- Arıların işlerini görürken ilginç bir yardımlaşma örneği sergilediklerini biliyoruz
Bal için gerekli peteği kurarken,önce her deliği altı köşeden oluşan düzgün gömeçler yaparlarBu altıgen evcikleri balla doldururlarBal,çok şifalıdırArılar, çiçekten çiçeğe konarak toplarlar bu özü
Padişah,arıların çalışkanlıklarını öğrenince çok şaşırmıştı
Vezir Haceste Ray,daha ilgi çekici bir ayrıntıdan söz etti:
- İşin ilgi çekici bir yanı da,padişahım,arıların temiz olmalarıDoğrusu, bu kadar çok gezen hayvancıklar üzerlerinde en küçük bir pislik dahi taşımazlarŞaşırtıcı bir şeydir buZaten, ayağında ve kanadında bir pislikle dönen bir arı içeri hemen alınmazKovanın girişinde bekçi arı bulunurSıkı bir temizlik kontrolü yapılırBal özü toplamaktan dönen her arıya bu inceleme uygulanırEğer yanında yabancı bir madde varsa içeri alınmaz
- Allah Allah,dedi Padişah şaşkınlıkla
- Ola ki,diye sürdürdü konuşmasını vezir,içeri üzerinde pislik olan bir arı yanlışlıkla girse,hemen belirlenirVe diğerlerine ibret olsun diye öldürülürBu emri de bey arı verir
Padişah Hümayun Fal,kovandaki düzeni merak etmişti
Vezir:
- İlk saltanat binasını kuran Cemşidin arılardan esinlendiği söylenir,dedi
Padişah, bunun üzerine kovanı incelemek istediğini söylediArıların çalışmalarını görünce hayranlığı daha da arttıİlginç olan bir başka konu daha vardıArıların hepsi silahlıydıYani iğneleri vardıFakat bunu birbirlerine karşı kullanmıyorlardıAncak, kovanın güvenliği için dışardan gelecek bir tehlikede kullanıyorlardı
Padişah Hümayun Fal,artık hayranlığını gizlemedi:
- Nasıl olur! dedi şaşkınlıkla, arılarda görülen bu düzen insanlarda yokAsıl insanlarda olması gerekmez mi?Büyüğe saygı, küçüğe sevgiEvini temiz tutmakGörevini kusursuz yerine getirmek arılarda görülüyor,fakat insanlar arasında önemli ölçüde yerleşmemiş bu kurallar!
Vezir Haceste Ray, padişahın zihninde oluşan soruyu cevaplamaya çalıştı:
- Bu hayvanların hepsi aynı özellikte yaratılmıştır padişahım,dedi; oysa insanların her biri farklı kişiliğe sahipİlk insanın yaratıldığı balçıkta melek özelliği vardıİnsanlar buna göre davransalardı, kimbilir belki de melekten üztün bir yaratık olurlardıFakat insanda bir de kötülük yanı varYani hem iyiliğe hem de kötülüğe eğilimli
- İyiler her zaman daha az,diye vezirin sözlerine ekledi Padişah,
- Evet, dedi Vezir, sürekli iyilik yapan insanlar çok az
Padişah bir süre düşünceye daldıVezirin söyledikleri çok doğruydu
- Madem, dedi Padişah, iyiler az,o halde yardımcı olmalıyız onlaraKötülerden de uzak durmalıyızOnlarla dost olmak, yılanlarla dost olmak kadar tehlikelidir
Vezir Haceste Ray,Padişahın sözlerinde halktan uzaklaşmak düşüncesinin uzaktan uzağa kendisini gösterdiğini hissetti:
- Yüce ruhlu insanlarla görüşmek,onlardan yararlanmak iyidir, dediBunun yanında ,kötüleri de kendi başlarına bırakmak gerek PadişahımÖzellikle bir padişahın halkından uzak durmaması çok önemli
Kuşkusuz, dedi Padişah
Vezir devam etti:Kaldı ki insanın yalnız yaşaması da imkansızBirçok ihtiyacımız varYalnız yaşarsak bunlardan birini bile kendi başımıza karşılamamız güçtür
Padişah,"vezir çok doğru söylüyor "diye geçirdi aklından
Söz gelimi, çiftçilik yapmak istiyoruzBunun için öncelikle bazı araçlara gerek duyarızBu aletleri yapmak için bir demirciye , bir marangoza başvurmamız gerekirAncak bundan sonra ekin ve hasat yapabilirizYalnız yaşasak tüm bunları yapamayız
- Çok doğru dedi Padişah
- Nitekim diye konuşmasını sürdürdü vezirBir düşünür şöyle diyor:
"Bir insanın bir lokma ekmek yiyebilmesi için bin kişinin çalışması gerekir"
- Haklısın, dedi Padişah Vezire
Padişah Hümayun Fal, farklı bir konuya geldi
- İnsanlar birbirinden apayrı kişilikte yaratılmış diyorsunİnsanda hırs denilen bir duygu varBu durumda daha fazlasını elde etmek için güçlüler zayıfları ezmez mi?
Vezir,Padişahın amacını kestirmişti:
- Padişahım, dedi;bunu önlemek, ancak adaletli bir yönetimle mümkün olurBunun içinde öncelikle güçlü kanunlara ihtiyaç var
Padişah, adaletin ne demek olduğunu biliyorduFakat, vezirin düşüncelerini kanatlandırmak için tekrar sordu
- Peki bu kanunları nasıl gerçekleştireceğiz?
- İçinde yaşadığımız dünyaya bakınız Herşey bir kurala bağlıHiçbir şey başıboş değilYüce Yaratıcı evrenin işleyişini bazı yasalara bağlamışİnsanın mutlu olması bunlara uymasıyla mümkün
- Bu kuralları nereden öğreniyoruz? diye sordu Padişah
- Yüce Allah,dedi VezirPeki, dedi Padişah, bu kanunların korunması nasıl gerçekleşecek?
- Toplumu yönetenler tarafından dedi VezirPadişah konuyu istediği noktaya getirmişti
- Yöneticilerin ne gibi özelliklere sahip olması gerekir sence? diye sordu
- Öncelikle bilgili olmaları dedi vezirYetenekli insanları çevresine toplamalıOnların düşüncelerinden yararlanmalıÇıkarcı kişileri de yönetimden uzaklaştırmak gerekir
- Çıkarcı kişiler mi? diye sordu Padişah
- Evet dedi VezirÇıkarcılar sadece menfaatını düşünenlerBiliyorsunuz, saltanat güç demektirBunu elinde bulunduran bir insanın çevresinde çıkarcılar bulunurBunlar gerçekte olmamış şeyleri olmuş gibi padişaha bildirirlerYalan söylerlerÇıkar sağlamak için yapmayacakları yokturBazen padişah yanılabilirÇevresindekilerin onu uyarması gerekirÇıkar düşkünleri Padişaha dalkavukluk yaparlarPadişah onların yanıltmasıyla adaletsiz işler yapabilir
- Çok doğru, dedi padişah
- Eğer padişah, diye sürdürdü konuşmasını Vezir, uyanık davranırsa, bu çıkarcıları yanından uzaklaştırabilirYalanla doğruyu ayırabilirBöylece haksızlığı önlemiş olur
Vezir Haceste Ray daha sonra Hindistan ın ünlü padişahı Debşelemi örnek verdiDebşelem,filozof Beydeba ın düşüncelerine çok önem vermiştiOndan adaletli yönetime ilişkin birçok şey öğrenmiştiBeydeba ın yol göstericiliği padişahı başarılı kılmıştıÜlkesi gelişmiş, halkı mutlu olmuştu
Padişah Hümayun Fal Debşelem ile Beydeba ın öyküsünü çok merak etmişti
Vezirine anlatması için emir verdi
Vezir Haceste Ray, emir üzerine hikayeyi anlatmaya başladı
|