|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türkiye'de Bölge Bölge Yetişen Tarım Ürünleri Nelerdir? - Ülkemizde Yetişen Ürünler
Türkiye'de Bölge Bölge Yetişen Tarım Ürünleri Nelerdir? - Ülkemizde Yetişen Ürünler
Türkiye'de Bölge Bölge Yetişen Tarım Ürünleri Nelerdir? - Ülkemizde Yetişen Ürünler
TÜRKİYEDE YETİŞEN TARIM ÜRÜNLERİ ,ÖZELLİKLERİ VE BÖLGELERE GÖRE DAĞILIŞI
TARIM ÜRÜNLERİ:
TAHILLAR
Buğday:İlk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister Olgunlaşma ve hasat döneminde kuraklık gerekirBu özelliğinden dolayı Karadeniz kıyılarında tarımı yapılamaz
Ayrıca düşük sıcaklıklardan dolayı Doğu Anadolu Bölgesinin yüksek yerlerinde tarımı yapılamaz Bunların dışında bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilirYazlık ve kışlık olmak üzere 2’ye ayrılır
Buğday üretimi iklimdeki karasızlıktan dolayı bazı yıllar artarken, bazı yıllar düşer Bu nedenle üretimin az olduğu yıllar dışarıdan satın alırız,üretimin fazla olduğu yıllar dışarıya satarızÜretimin en fazla olduğu bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir
(Marmara,Akdeniz,Güneydoğu,Karadeniz,Ege, Doğu Anadolu) İl olarak en fazla Konya,Ankara ve Adana’dır
Arpa:Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır Bundan dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde yetişir Ayrıca düşük sıcaklıktan dolayı buğdayın yetişemediği Doğu Anadolu’nun yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir Üretim en fazla İç Anadolu Bölgesinde gerçekleşir(yaklaşık %40’ı) Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri izler
Mısır:Yetişme döneminde bol su ister Bundan dolayı yurdumuzda sulama imkanı olan bütün her yerde tarımı yapılabilir Yağ elde edilmeye başlandıktan sonra tarımı Akdeniz Bölgesinde hızla gelişmiştir
Bugün mısır üretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bölgesinden elde edilir (Adana çevresi başta gelir) Üretimde 2 bölge Karadeniz Bölgesidir (Buğdayın yerine tarımı yapılmaktadır) Bölge halkının temel besin maddesi olduğundan ticarette değeri yoktur
Çeltik(Pirinç:Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister Hasat döneminde kuraklık gerekir
Yurdumuzun sıcaklık şartları çeltik tarımına elverişlidir Fakat su sorunu vardır Bu sebeple tarımı akarsu kenarlarında gelişmiştir Çeltik tarım alanlarında sivrisinek çok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir (yerleşim birimleri çevresinde tarımına müsaade edilmemektedir)
Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz Marmara Bölgesidir Başta Edirne ilimiz gelmektedir Ayrıca Balıkesir , Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de tarımı yapılır
Üretimde ikinci bölge Karadeniz Bölgesidir Başta Samsun olmak üzere, Çorum, Sinop, Kastamonu çevresinde tarımı gelişmiştir
Akdeniz bölgesinde Silifke ve Amik ovaları önemli çeltik ekim alanıdır
Üretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz
Çavdar: Serin yayla iklimi ister Yem sanayisinde kullanılır En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir
Yulaf:Besin sanayinde,hayvan yemi olarak ve yüksek alkollü içeceklerin imalinde kullanılırÜretimde İç Anadolu İlk sıradadır
BAKLAGİLLER
Nohut: İlk yetişme döneminde yağış ister Hasat döneminde kuraklık gerekir Yurdumuz iklim şartları genelde nohut tarımına elverişlidir En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde yapılmaktadır Bu bölgemizi Akdeniz ve Ege Bölgeleri takip etmektedir
Mercimek: Kuraklığa dayanıklı olduğu için en fazla tarımı G Doğu Anadolu Bölgesinde gelişmiştir Mercimek üretimimizin yarıdan fazlası bu bölgeden karşılanır (kırmızı mercimek) Üretimde ikinci bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir(yeşil mercimek)
Fasulye: Yurdumuzda sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz İç Anadolu’dur
SANAYİ BİTKİLERİ
1-Tütün: Kıraç arazilerde yetişebilir İlk yetişme döneminde su ister Daha sonra mutlaka kuraklık olmalı Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir
Ancak kaliteli tütün yetiştirilmesi amacıyla ekim alanları devlet tarafından sınırlandırılmıştır
Üretimde 1 Ege Bölgesidir ( Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli ve Uşak çevresi)
2 GDoğu Anadolu Bölgesi 3Karadeniz Bölgesidir
2-Şeker Pancarı: Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak’ta başlamıştır (ilk fabrika Uşak’ta 1926 yılında kuruldu) Bugün fabrikaların kurulduğu her yerde tarımı yapılmaktadır Belirli iklim ve toprak isteği yoktur Sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir Üretimde 1 İç Anadolu Bölgesidir
**Şpancarı tarladan söküldükten sonra kısa bir süre sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar çevresinde yapılır Ayrıca pancar küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için buralarda besi hayvancılığı da gelişmiştir
***Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz Sebebi buralarda daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik verilmesidir
3-Pamuk:Alüvyal toprakları sever Ayrıca yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir Üretimde 1Güneydoğu Anadolu Bölgesir (En fazla ŞUrfa Çevresi) Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir
2Ege Bölgesi (kıyıdaki bütün çöküntü ovalarında), 3Akdeniz Bölgesi (başta Adana olmak üzere Hatay, İçel, Antalya Çevresi), Ayrıca Marmara Bölgesinde Balıkesir, Bursa ve Çanakkale çevresi ile Doğu Anadolu Bölgesinde etrafı dağlarla çevrili çukur alanlarda tarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır çevresi)
4-Çay: Tropikal iklim bitkisidir Bol ve düzenli yağış ister Bulutlu gün sayısı fazla olmalıdır Kışlar ılık geçmelidir
Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuştur Bugün Rize başta olmak üzere Ordu’dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı kesimde tarımı yapılmaktadır Yurdumuzda çay tarımı Cumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır (1924) Çay tarımının tamamı Karadeniz bölgesindedir
5-Zeytin: Akdeniz iklim bitkisidir Ancak Akdeniz Bölgesinde tarımı fazla gelişmemiştir Daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı Bugün üretimde;
1 Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve kenarlarında, Manisa, Aydın, İzmir, Muğla , Denizli çevresi)
2 Marmara Bölgesi-Güney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik çevresinden elde edilir)
3 Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla)
-Ayrıca Doğu Karadeniz’de Çoruh vadi oluğunda (Artvin) ve Goğu Anadolu --Bölgesi’nde GAntep çevresinde tarımı yapılır
-Zeytinin devirli üretim özelliğinden dolayı; üretim bir yıl fazla , bir yıl azdır
-Dünya zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve -Yunanistan'dan sonra 4 sıradayız
6-Ayçiçeği: İlk yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister Bundan dolayı Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde sulama ile tarımı yapılır Üretimde 1 Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü) 2 Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz) 3 İç Anadolu Bölgesi’dir
7-Haşhaş:Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir Ancak uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir Bugün başta Afyon olmak üzere Kütahya, Uşak, Denizli, Burdur, Isparta, Konya çevresinde tarımı yapılır Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz
yapımında kullanılır Bu üretimin büyük bir bölümü Ege Bölgesinden elde edilir
8-Anason:Alkollü içeceklere koku vermek amacıyla ve bitkisel çay olarak kullanılırÜretim alanları ise Marmara,Ege ve Akdeniz’dir
9-Keten-Kenevir:Genelde ikisi bir anılmaktadır
Keten:Tohumları boya sanayinde kullanılır
(bezir yağı elde edilir)Liflerinden kot ve keten kumaşı yapımında kullanılırTamamına yakını Marmara Bölgesinde üretilir
Kenevir:Lifleri ketene göre daha kaba olan bu bitki çuval,paspas halat yapımında kullanılırayrıca bir türünden (hint keneviri)uyuş-turucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolün dedirÜretimin tamamına yakını Batı Karadeniz Bölümünden elde edilir
10-Soya Fasulyesi:Önceleri daha çok Doğu Karadeniz’de Ordu-Giresun çevresinde tarımı yapılırdı 1982 yılından sonra yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca tarımı Akdeniz Bölgesinde hızla gelişmiştir Kısa sürede geliştiği için bölgede ikinci ürün olarak yetiştirilir Adana başta olmak üzere İçel, Hatay çevresinde tarımı gelişmiştir Türkiye üretiminin yaklaşık % 90’ını Akdeniz Bölgesi karşılar
11-Susam:Sıcak iklim bitkisidir Yurdumuzda başta GDoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı yapılır Yağ elde edilir Ayrıca helva yapımında kullanılır
DİĞER TARIM ÜRÜNLERİ
Yer Fıstığı: Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir En fazla tarımı Akdeniz bölgesinde Adana çevresinde gelişmiştir(%91) Ayrıca GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında, Ege Bölgesi’nde Muğla Manisa ve Aydın çevresi, G Marmara Bölümü’nde Balıkesir, Çanakkale çevresinde tarımı yapılır Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir
Üzüm: Kışın –40ºC ye kadar dayanabilir Bundan dolayı meyveler içinde yetişme alanı en geniş olanıdır
Üzüm üretiminde başta Ege Bölgesi (Manisa, İzmir, Denizli ) gelir 2 GDoğu Anadolu Bölgesidir 3 İç Anadolu Bölgesidir
Dünya kuru üzüm üretimde birinciyiz ve ihracat yapmaktayızEn az üretim Karadeniz’de yapılır
İncir:Akdeniz iklim bitkisidir Kış ılıklığı ister ve yaz kuraklığı ister En fazla tarımı Ege Bölgesi’nde gelişmiştir (Başta Aydın gelir) Üretimin %80 i bu bölgeden karşılanır Ayrıca Akdeniz Bölgesi, G Marmara ve GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında tarımı yapılabilir
Türkiye Dünya kuru incir üretiminde ilk sırada yer alır ve önemli ihracat ürünümüzdür
Fındık: Anavatanı Türkiye’dir En iyi yetişme şartları Karadeniz iklim bölgesidir Yurdumuz üretiminin %80’ini Karadeniz bölgesi karşılar
En fazla Ordu- Giresun olmak üzere Karadeniz kıyılarında tarımı yapılmaktadır Ayrıca Marmara Bölgesinde Sakarya çevresinde tarımı yapılır Türkiye dünya fındık üretiminde ve ihracatında ilk
sırada yer alır (%60-70)
Turunçgiller(Narenciye): Tropikal iklim bitkisidir Yurdumuzda tarımı en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir (%88) Antalya başta olmak üzere bütün Akdeniz kıyılarında tarımı yapılabilmektedir
Ayrıca Ege Bölgesinde İzmir’e kadar olan güney kıyılarında, GMarmara Bölümünün soğuktan korunmuş kıyılarında, Doğu Karadeniz Bölümünde Rize çevresinde ve GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında tarımı yapılmaktadır
Muz:Tropikal iklim bitkisidir Yurdumuzda Akdeniz Kıyılarında tarımı yapılabilmektedir Bugün tarımı daha çok Alanya – Anamur arasında gelişmiştir
Elma:Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir(üzümden sonra soğuğa en dayanıklı bitkidir) Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir Niğde, Nevşehir, Amasya,
Tokat, Kastamonu, Bursa, Burdur,
Isparta, Antalya önemli elma üretim
merkezlerimizdirBölge olarak İç Anadolu ve Akdeniz, üretimin büyük bölümünü karşılar
Antepfıstığı:En iyi yetişme şartlarını GDoğu Anadolu Bölgesinde bulmuştur (% 90) Başta ŞUrfa ve GAntep gelir Ayrıca Akdeniz ve Ege Bölgelerinde çitlembik ağaçlarının aşılanması ile de tarımı yapılabilmektedir Üretim bir yıl fazla bir yıl azdır Önemli ihracat ürünümüzdür
Kayısı: Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir En fazla tarımı DAnadolu Bölgesi’nde Malatya-Elazığ çevresinde gelişmiştir
Badem: Kıraç arazilerde yetişebilmektedir Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilmektedir En fazla İç Anadolu Bölgesinde Niğde –Nevşehir çevresinde gelişmiştir
Şeftali: Güney Marmara(özellikle Bursa çevresi) ve Kıyı Ege
Kestane: Güney Marmara ve Batı Karadeniz
|