Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir? Endemik Ve Relikt Türler Neler

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir? Endemik Ve Relikt Türler Neler
Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir? Endemik Ve Relikt Türler Neler

TÜRKİYEDEKİ ENDEMİK VE RELİKT BİTKİ TÜRLERİ

Türkiye endemik bitkiler açısından dünyanın önemli ülkelerinden birisidir

Yurdumuzun siyasi hudutları içerisinde doğal olarak yetiitiği halde başka hiçbir yerde yetişmeyen, diğer bir deyişle dünyada yalnız ülkemizde yetişen bitkiler Türkiye endemikleri olarak adlandırılır

Yurdumuz endemiklerinin sayısı 3000 dolaylarında olup endemizm oranı %33civarýndadır

(Davis, 1965-1988)

Ülkemizde endemik tür sayısı diðer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizin bu zenginliği daha iyi anlaşılır

Avrupa ülkeleri arasında en çok türe sahip olan ülke Yunanistan olup 800 civarındadır

Aynı şekilde endemik türlerce zengin İspanya ve Yugoslavya’da ise bu sayı 400-500 arsındadýr

Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kaz dağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equi-trojani), Eğridir güneyindeki Kasnak Meşesi (Quercus vulcanica), Köyceğiz-Dalaman arasýnda yaygýn olan Sığla veya Günlük ağacý ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça Hurması (Phoneix theophrasti)dýr

Yurdumuzun bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektir

Bunun yanında özellikle Pleistosen’deki iklim şartlarına göre yetişmiş ve yayılma imkanı bulmuş, fakat günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize lokal alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitkiler görülür

Örnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları,Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut,Mercan(Munzur) daðlarındaki nemli ılıman ve nemli soðuk bitkilere örnek verilebilir

Bunun yanýnda ülkemizde Konzervatif endemikler yanýnda, yeni geliþmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadýr

Bu bakýmdan ülkemiz, hem çeþitli familyalara ait hem de endemikler yönündende çok zengindir

Türkiye’de yetiþen endemik türler tabiatta, aþýrý otlatma, yangýn, bilinçsiz kesim, söküm,ýslah çalýþmalarý, yapýlaþma, þehirleþme ve herbisit kullanýmý gibi çeþitli tehlikelerle karþý karþýyadýr

Bu olumsuz faktörler kimi zaman bitkinin yok olmasýna ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkmasý anlamýna gelmektedir

Ekim ve arkadaþlarý(1985) yaptýklarý çalýþmada endemik türlerin 12’sinin neslinin tükendiðini belirlemiþlerdir

Bu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarýný tespit etme ve gerekli önlemleri alma ihtiyacýný doðurmuþtur

Bu ihtiyaca yardýmcý olmak amacý ile “Uluslar arasý Doða ve Doðal Kaynaklarý Koruma Birliði(IUCN)” kurulmuþtur

Bu kuruluþ yapýðý çalýþmalarla bitkiler için tehlike sýnýflarýný belirlemiþ ve kritik durumdaki bitkileri buna göre deðerlendirerek Kýrmýzý Bülten denilen
“ Red Data Book ” isimli eseri ortaya çýkarmýþlardýr

Bu çalýþmalardan sonra ayný kategoriler esas alýnarak “ Türkiye’nin Nadir ve Endemik Bitkileri ” adlý bir kýrmýzý bülten hazýrlanmýþtýr

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir? Endemik Ve Relikt Türler Neler Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir? Endemik Ve Relikt Türler Neler Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir? Endemik Ve Relikt Türler Neler TÜRKİYEDEKİ ENDEMİK VE RELİKT BİTKİ TÜRLERİ Türkiye endemik bitkiler açısından dünyanın önemli ülkelerinden birisidir Yurdumuzun siyasi hudutları içerisinde doğal olarak yetiitiği halde başka hiçbir yerde yetişmeyen, diğer bir deyişle dünyada yalnız ülkemizde yetişen bitkiler Türkiye endemikleri olarak adlandırılırYurdumuz endemiklerinin sayısı 3000 dolaylarında olup endemizm oranı %33civarýndadır(Davis, 1965-1988) Ülkemizde endemik tür sayısı diðer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizin bu zenginliği daha iyi anlaşılırAvrupa ülkeleri arasında en çok türe sahip olan ülke Yunanistan olup 800 civarındadırAynı şekilde endemik türlerce zengin İspanya ve Yugoslavya’da ise bu sayı 400-500 arsındadýr Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kaz dağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equi-trojani), Eğridir güneyindeki Kasnak Meşesi (Quercus vulcanica), Köyceğiz-Dalaman arasýnda yaygýn olan Sığla veya Günlük ağacý ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça Hurması (Phoneix theophrasti)dýrYurdumuzun bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektirBunun yanında özellikle Pleistosen’deki iklim şartlarına göre yetişmiş ve yayılma imkanı bulmuş, fakat günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize lokal alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitkiler görülürÖrnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları,Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut,Mercan(Munzur) daðlarındaki nemli ılıman ve nemli soðuk bitkilere örnek verilebilir Bunun yanýnda ülkemizde Konzervatif endemikler yanýnda, yeni geliþmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadýrBu bakýmdan ülkemiz, hem çeþitli familyalara ait hem de endemikler yönündende çok zengindir Türkiye’de yetiþen endemik türler tabiatta, aþýrý otlatma, yangýn, bilinçsiz kesim, söküm,ýslah çalýþmalarý, yapýlaþma, þehirleþme ve herbisit kullanýmý gibi çeþitli tehlikelerle karþý karþýyadýrBu olumsuz faktörler kimi zaman bitkinin yok olmasýna ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkmasý anlamýna gelmektedirEkim ve arkadaþlarý(1985) yaptýklarý çalýþmada endemik türlerin 12’sinin neslinin tükendiðini belirlemiþlerdirBu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarýný tespit etme ve gerekli önlemleri alma ihtiyacýný doðurmuþtur Bu ihtiyaca yardýmcý olmak amacý ile “Uluslar arasý Doða ve Doðal Kaynaklarý Koruma Birliði(IUCN)” kurulmuþturBu kuruluþ yapýðý çalýþmalarla bitkiler için tehlike sýnýflarýný belirlemiþ ve kritik durumdaki bitkileri buna göre deðerlendirerek Kýrmýzý Bülten denilen “ Red Data Book ” isimli eseri ortaya çýkarmýþlardýrBu çalýþmalardan sonra ayný kategoriler esas alýnarak “ Türkiye’nin Nadir ve Endemik Bitkileri ” adlý bir kýrmýzý bülten hazýrlanmýþtýr