Bünyemiz Neden Besin İster? Yemek İçmek Neden Gerekli?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

BESİNLERİN GEREKLİLİĞİ

BESİNLERİN GEREKLİLİĞİ
Canlilik faaliyetlerinin devami için hücrelerin enerjiye ihtiyaci vardir

Canlilar ihtiyaçlari olan enerjiyi yedikleri besin maddelerinden saglarlar

Vücudumuzdaki hücreler; büyüme, gelisme ve asinan yerlerin onarilmasi faaliyetlerini sürdürür

Tüm bu olaylar için vücudumuz disaridan bazi maddeler almalidir

Vücudumuzun canlilik faaliyetlerini devam ettirebilmesi için ihtiyaç duydugu ve disaridan aldigi maddelere besin , besinleri alip yemeye de beslenme denir

Besinler sindirim organlarinda hücre zarindan geçebilecek kadar küçük parçalara ayrilir ve kan yoluyla hücrelere tasinir

Hücreler besinleri çesitli yasamsal olaylarda kullanir

Her besin, hücrelerde degisik görevleri yerine getirir

Besinlerin bir kismi bitkilerden elde edilir

Bitkilerden elde ettigimiz besinlere bitkisel besinler denir

Patates, bugday, sebze ve meyveler bitkisel besinlerdendir

Et, yumurta, süt gibi besinler hayvanlardan elde edilir

Bu besinlere ise hayvansal besinler denir

Besinler vücudumuzda enerji verme, yapici onana olma ve düzenleyicilik yapma gibi görevleri yerine getirir

Besinleri vücudumuzdaki görevlerine göre asagidaki gibi gruplandiririz

Enerji Verici Besinler: Karbon hidratlar, yaglar, proteinler
Yapici Onarici Besinler: Proteinler, yaglar, madensel tuzlar, su
Düzenleyici Besinler: Madensel tuzlar, su, vitaminler
DENGELI VE YETERLI BESLENMENIN ÖNEMI
Saglik Bakanligi ve Hacettepe Üniversitesi, vatandaslarimizin beslenme konusunda bilinçlenmelerine katkida bulunmak amaciyla “Türkiye'ye Özgü Beslenme Rehberi”ni hazirlamistir Rehberde, her gün alinmasi gereken temel besinler, yandaki dört yaprakli yonca sekli üzerinde gösterilmistir Yoncanin her bir yapragi bir besin grubunu göstermektedir Her bir besin grubu ve bunlarin vücudumuz için önemi asagida belirtilmistir
SÜT GRUBU
Süt yogurt, peynir ve süt tozu gibi sütten yapilan besinlerdir Bu besinler kalsiyum minerali ve yag içerir Yetiskinlerin günde iki, çocuklarin ve gençlerin ise üç-dört porsiyon süt ve süt ürünü tüketmeleri gerekir (Bir orta boy su bardagi süt veya yogurt ile iki kibrit kutusu büyüklügündeki peynir bir porsiyondur)
Vücudumuz Için Önemi
• Süt ürünlerinde bulunan kalsiyum, kemiklerimizin ve dislerimizin saglikli gelismesini saglar
• Hücrelerimizin çalismasinda önemli rol oynar
• Yogurt yemek ve tuzlu ayran içmek, ishal tedavisinde hayati önem tasir
ET, YUMURTA VE KURUBAKLAGIL GRUBU
Et, tavuk, balik, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, ceviz, findik, fistik gibi yagli tohumlu besinler bu grupta yer alir Bu besinler protein, mineral, vitamin, yag ve karbonhidrat içerir Et, yumurta ve kurubaklagil grubundan günde iki porsiyon alinmalidir
Bu besinlerin her gün tüketilmesi gereken miktarlari söyledir:
- Et, tavuk, balik vb 50-60 g (iki izgara köfte kadar)
- Kuru baklagiller 90 g (bir çay bardaginin alabilecegi kadar)
- Yumurta haftada üç-dört adet
Vücudumuz Için Önemi
• Büyümeyi ve gelismeyi saglar
• Hücrelerimizin yenilenmesini ve dokularimizin onarimini saglar
• Kan yapiminda görevli önemli besin içeriklerini saglar
• Sinir ve sindirim sistemlerimiz ile derimizin sagliginda görev alan besin içerikleri en çok bu grupta bulunur
• Hastaliklara karsi direncimizi artiran besin içeriklerini saglar
• Özellikle protein ihtiyacinin arttigi bebeklik ve çocukluk dönemlerinde, bu gruptaki besin içeriklerinin alinmasi önemlidir
SEBZE VE MEYVE GRUBU
Bitkilerin yenebilen her türlü kismi, sebze ve meyve grubu altinda toplanir Sebze ve meyvelerin içeriklerinin önemli bir kismini su olusturmaktadir Bunun yaninda mineral ve vitamin bakimindan zengindir Sebze ve meyve günde en az bes porsiyon (Bir orta boy elma, muz, portakal veya iki fincan pismis sebze bir porsiyondur) sebze ve meyve tüketmemiz gerekir
Vücudumuz Için Önemi
• Hücrelerimizin yenilenmesini ve dokularimizin onarimini saglar
• Büyümemize ve gelismemize yardim eder
• Deri ve göz sagligimiz için önemlidir
• Dis ve dis eti sagligimizi korur
• Hastaliklara karsi direncimizi artirir
• Kalp-damar hastaliklarinin ve bazi kanser türlerinin olusma ihtimalini azaltir
• Bagirsaklarimizin düzenli çalismasina yardimci olur
• Vücuda zararli maddelerin vücuttan atilmasina yardimci olur
EKMEK VE TAHIL GRUBU
Bugday, pirinç, misir, çavdar ve yulaf gibi tahillar ve bunlardan yapilan ürünler bu grup içinde yer alir Bu besinler vitamin, mineral, protein, yag ve karbonhidrat içerir Tahil ürünleri günde alti porsiyon tüketilebilir (Bir dilim ekmek veya dört yemek kasigi pilav bir porsiyondur)
Vücudumuz Için Önemi
• Vücudumuzun enerji kaynagidir
• Çavdar ve yulaf gibi lif içerigi yüksek olan besinlerin tüketimi, bagirsaklarimizin düzenli çalismasini saglar
Yeterli ve dengeli beslenebilmek için dört farkli besin grubundaki bu yiyeceklerden her gün yeteri kadar tüketmeliyiz

Besin gruplarinda yer alan herhangi bir besin içeriginin yetersiz alinmasi durumunda, vücutta o besin içeriginin görevi yerine getirilemez

Bunun sonucunda da vücudun çalismasi aksar ve bazi hastaliklar ortaya çikar

Sagligimizi korumanin ve hastaliklari önlemenin temel sarti yeterli ve dengeli beslenmektir

VİTAMİNLER NEDEN ÖNEMLİ
Vitaminlerin bulunmasi, fazla eskilere dayanmamaktadir Ancak, vitaminsiz yapilamayacagi, bilinen bir gerçektir Vitaminler, günlük beslenmemizde temel bir öge olustururlar Onlar olmazsa, insan bedeninde büyük aksakliklar ortaya çikar Örnegin, A vitamini eksikligi göz hastaliklarina, B vitamini eksikligi sinirsel hastaliklara neden olurken, C vitamini alinmaz ise iskorbüt, D vitamini alinmaz ise rasitizm hastaliklari dogar Özellikle beslenme yetersizligi olan ülkelerdeki çocuklarda, bu hastalik yaygin olarak görülür: iste bu nedenlerle, dengeli bir vitamin rejimi, bünyeyi en saglikli,sinirleri ise en iyi duruma getirecektir
BÜNYEMİZ NEDEN BESİN İSTER
Bedenimizi olusturan hücreler, etkin bir sekilde çalisabilmek için karbonhidrat dedigimiz bazi temel maddelere gereksinim duyar Bu maddeler de karbon, oksijen ve hidrojen elementlerinden olusur insan organizmasi, hücrelerin karbonhidrati özümleyebilmesi için, onu seker haline dönüstürür Eger bir karsilastirma yapilirsa, benzinin otomobildeki islevi ne ise, karbonhidratlarin bedenimizdeki görevi de odur, denebilir Karbonhidratlar, yaglar ve proteinler, günlük besinlerimizde bulunurlar Bu nedenle her gün yemek yemek, insan organizmasinin çalisabilmesi için gereken enerjiyi saglamasi açisindan gereklidir Belirli besinlerin içerdigi enerjiler, bilim adamlarinin kalori adini verdikleri üniteler araciligiyla ölçülürler 81 kalori, 1 kilogram suyu 1 °C'ye kadar çikartacak isiyi gerektiren miktardir, insan bedeninin, yaptigi ise göre çesitli miktarlarda kalori atmasi gerekir, örnegin, hafif iste çalisanlar için 3 bin kalori yeterli iken, agir iste çalisanlarin günde 4 bin 500 kalori almalari gereklidir Animsanmasi gereken nokta sudur Gida maddelerinden, özellikle yaglardan saglanan besinler, aninda kullanilmakla birlikte, ilerisi Için stok edilebilir Saglikli bir beden için, düzenli ve dengeli beslenmek gerekir

09-11-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Bünyemiz Neden Besin İster? Yemek İçmek Neden Gerekli? BESİNLERİN GEREKLİLİĞİ BESİNLERİN GEREKLİLİĞİ Canlilik faaliyetlerinin devami için hücrelerin enerjiye ihtiyaci vardir Canlilar ihtiyaçlari olan enerjiyi yedikleri besin maddelerinden saglarlar Vücudumuzdaki hücreler; büyüme, gelisme ve asinan yerlerin onarilmasi faaliyetlerini sürdürür Tüm bu olaylar için vücudumuz disaridan bazi maddeler almalidir Vücudumuzun canlilik faaliyetlerini devam ettirebilmesi için ihtiyaç duydugu ve disaridan aldigi maddelere besin , besinleri alip yemeye de beslenme denir Besinler sindirim organlarinda hücre zarindan geçebilecek kadar küçük parçalara ayrilir ve kan yoluyla hücrelere tasinir Hücreler besinleri çesitli yasamsal olaylarda kullanir Her besin, hücrelerde degisik görevleri yerine getirir Besinlerin bir kismi bitkilerden elde edilir Bitkilerden elde ettigimiz besinlere bitkisel besinler denir Patates, bugday, sebze ve meyveler bitkisel besinlerdendir Et, yumurta, süt gibi besinler hayvanlardan elde edilir Bu besinlere ise hayvansal besinler denir Besinler vücudumuzda enerji verme, yapici onana olma ve düzenleyicilik yapma gibi görevleri yerine getirir Besinleri vücudumuzdaki görevlerine göre asagidaki gibi gruplandiririz Enerji Verici Besinler: Karbon hidratlar, yaglar, proteinler Yapici Onarici Besinler: Proteinler, yaglar, madensel tuzlar, su Düzenleyici Besinler: Madensel tuzlar, su, vitaminler DENGELI VE YETERLI BESLENMENIN ÖNEMI Saglik Bakanligi ve Hacettepe Üniversitesi, vatandaslarimizin beslenme konusunda bilinçlenmelerine katkida bulunmak amaciyla “Türkiye'ye Özgü Beslenme Rehberi”ni hazirlamistir Rehberde, her gün alinmasi gereken temel besinler, yandaki dört yaprakli yonca sekli üzerinde gösterilmistir Yoncanin her bir yapragi bir besin grubunu göstermektedir Her bir besin grubu ve bunlarin vücudumuz için önemi asagida belirtilmistir SÜT GRUBU Süt yogurt, peynir ve süt tozu gibi sütten yapilan besinlerdir Bu besinler kalsiyum minerali ve yag içerir Yetiskinlerin günde iki, çocuklarin ve gençlerin ise üç-dört porsiyon süt ve süt ürünü tüketmeleri gerekir (Bir orta boy su bardagi süt veya yogurt ile iki kibrit kutusu büyüklügündeki peynir bir porsiyondur) Vücudumuz Için Önemi • Süt ürünlerinde bulunan kalsiyum, kemiklerimizin ve dislerimizin saglikli gelismesini saglar • Hücrelerimizin çalismasinda önemli rol oynar • Yogurt yemek ve tuzlu ayran içmek, ishal tedavisinde hayati önem tasir ET, YUMURTA VE KURUBAKLAGIL GRUBU Et, tavuk, balik, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, ceviz, findik, fistik gibi yagli tohumlu besinler bu grupta yer alir Bu besinler protein, mineral, vitamin, yag ve karbonhidrat içerir Et, yumurta ve kurubaklagil grubundan günde iki porsiyon alinmalidir Bu besinlerin her gün tüketilmesi gereken miktarlari söyledir: - Et, tavuk, balik vb 50-60 g (iki izgara köfte kadar) - Kuru baklagiller 90 g (bir çay bardaginin alabilecegi kadar) - Yumurta haftada üç-dört adet Vücudumuz Için Önemi • Büyümeyi ve gelismeyi saglar • Hücrelerimizin yenilenmesini ve dokularimizin onarimini saglar • Kan yapiminda görevli önemli besin içeriklerini saglar • Sinir ve sindirim sistemlerimiz ile derimizin sagliginda görev alan besin içerikleri en çok bu grupta bulunur • Hastaliklara karsi direncimizi artiran besin içeriklerini saglar • Özellikle protein ihtiyacinin arttigi bebeklik ve çocukluk dönemlerinde, bu gruptaki besin içeriklerinin alinmasi önemlidir SEBZE VE MEYVE GRUBU Bitkilerin yenebilen her türlü kismi, sebze ve meyve grubu altinda toplanir Sebze ve meyvelerin içeriklerinin önemli bir kismini su olusturmaktadir Bunun yaninda mineral ve vitamin bakimindan zengindir Sebze ve meyve günde en az bes porsiyon (Bir orta boy elma, muz, portakal veya iki fincan pismis sebze bir porsiyondur) sebze ve meyve tüketmemiz gerekir Vücudumuz Için Önemi • Hücrelerimizin yenilenmesini ve dokularimizin onarimini saglar • Büyümemize ve gelismemize yardim eder • Deri ve göz sagligimiz için önemlidir • Dis ve dis eti sagligimizi korur • Hastaliklara karsi direncimizi artirir • Kalp-damar hastaliklarinin ve bazi kanser türlerinin olusma ihtimalini azaltir • Bagirsaklarimizin düzenli çalismasina yardimci olur • Vücuda zararli maddelerin vücuttan atilmasina yardimci olur EKMEK VE TAHIL GRUBU Bugday, pirinç, misir, çavdar ve yulaf gibi tahillar ve bunlardan yapilan ürünler bu grup içinde yer alir Bu besinler vitamin, mineral, protein, yag ve karbonhidrat içerir Tahil ürünleri günde alti porsiyon tüketilebilir (Bir dilim ekmek veya dört yemek kasigi pilav bir porsiyondur) Vücudumuz Için Önemi • Vücudumuzun enerji kaynagidir • Çavdar ve yulaf gibi lif içerigi yüksek olan besinlerin tüketimi, bagirsaklarimizin düzenli çalismasini saglar Yeterli ve dengeli beslenebilmek için dört farkli besin grubundaki bu yiyeceklerden her gün yeteri kadar tüketmeliyiz Besin gruplarinda yer alan herhangi bir besin içeriginin yetersiz alinmasi durumunda, vücutta o besin içeriginin görevi yerine getirilemez Bunun sonucunda da vücudun çalismasi aksar ve bazi hastaliklar ortaya çikar Sagligimizi korumanin ve hastaliklari önlemenin temel sarti yeterli ve dengeli beslenmektir VİTAMİNLER NEDEN ÖNEMLİ Vitaminlerin bulunmasi, fazla eskilere dayanmamaktadir Ancak, vitaminsiz yapilamayacagi, bilinen bir gerçektir Vitaminler, günlük beslenmemizde temel bir öge olustururlar Onlar olmazsa, insan bedeninde büyük aksakliklar ortaya çikar Örnegin, A vitamini eksikligi göz hastaliklarina, B vitamini eksikligi sinirsel hastaliklara neden olurken, C vitamini alinmaz ise iskorbüt, D vitamini alinmaz ise rasitizm hastaliklari dogar Özellikle beslenme yetersizligi olan ülkelerdeki çocuklarda, bu hastalik yaygin olarak görülür: iste bu nedenlerle, dengeli bir vitamin rejimi, bünyeyi en saglikli,sinirleri ise en iyi duruma getirecektir BÜNYEMİZ NEDEN BESİN İSTER Bedenimizi olusturan hücreler, etkin bir sekilde çalisabilmek için karbonhidrat dedigimiz bazi temel maddelere gereksinim duyar Bu maddeler de karbon, oksijen ve hidrojen elementlerinden olusur insan organizmasi, hücrelerin karbonhidrati özümleyebilmesi için, onu seker haline dönüstürür Eger bir karsilastirma yapilirsa, benzinin otomobildeki islevi ne ise, karbonhidratlarin bedenimizdeki görevi de odur, denebilir Karbonhidratlar, yaglar ve proteinler, günlük besinlerimizde bulunurlar Bu nedenle her gün yemek yemek, insan organizmasinin çalisabilmesi için gereken enerjiyi saglamasi açisindan gereklidir Belirli besinlerin içerdigi enerjiler, bilim adamlarinin kalori adini verdikleri üniteler araciligiyla ölçülürler 81 kalori, 1 kilogram suyu 1 °C'ye kadar çikartacak isiyi gerektiren miktardir, insan bedeninin, yaptigi ise göre çesitli miktarlarda kalori atmasi gerekir, örnegin, hafif iste çalisanlar için 3 bin kalori yeterli iken, agir iste çalisanlarin günde 4 bin 500 kalori almalari gereklidir Animsanmasi gereken nokta sudur Gida maddelerinden, özellikle yaglardan saglanan besinler, aninda kullanilmakla birlikte, ilerisi Için stok edilebilir Saglikli bir beden için, düzenli ve dengeli beslenmek gerekir