Organik Ve İnorganik Moleküller İle İlgili Öss Geçmiş Yıllara Ait Test Soruları

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Organik Ve İnorganik Moleküller İle İlgili ÖSS Geçmiş Yıllara Ait Test Soruları
Organik Ve İnorganik Moleküller İle İlgili ÖSS Geçmiş Yıllara Ait Test Soruları

GEÇMİŞ YILLARDA ÇIKMIŞ ÖSS SORULARI

ÖSS 1995 -82 1)”Bir bitkiye işaretli karbondioksit verilip izlendiğinde

işaretli karbon önce yapraktaki glikoz ve nişastada

daha sonrada gövdenin bir hücresindeki bir enzim molekülünün yapısında bulunmuştur

’’
Buna göre

işaretli karbondioksit bitki tarafından alınıp

glikoz sentezlendikten sonra

işaretli karbonun enzim yapısına girebilmesini sağlayan

1-aminoasit yapımı
2-nişasta sindirimi
3-protein yapımı
4-nişasta yapımı
olayları

aşağıdakilerin hangisinde verilen sıraya göre gerçekleşmiştir?
a) 4-3-1-2 b) 4-2-1-3 c) 3-4-2-1 d) 2-4-3-1 e) 2-1-3-4
cevap: B
İşaretli CO2 ‘den glikoz sentezlendikten sonra ;
1-Glikoz nişasta haline getirilerek depolanır

2-Nişasta halindeki glikozun kullanılması için nişasta sindirilir

3-Glikoz parçalanarak aminoasityapımında kullanılır

4-Aminoasitlerden proteinler sentezlenir

• ÖSS 1996 -81 2) 1-İnorganik elementlerden organik molekül sentezleyebilme
• 2-Kendine özgü molekülleri sentezleyebilme
3- Yapılarındaki karmaşık organik molekülleri temel organik yapıtaşlarına ayırabilme
Yukarıdakilerden hangileri ototrof ve heteterof canlıların ortak özelliklerindendir?
a) yalnız 1 b)yalnız 2 c)yalnız 3 d) 1 ve 2 e)2 ve 3
cevap: E
İnorganik maddelerden organik madde sentezleme ototroflara ait bir özelliktir

Kendine özgü molekül sentezleme ve yapılarındaki organik molekülleri yapıtaşlarına ayırma iki grup canlıda da görülebilir

ÖSS 1998 –80 3)Karbon atomları işaretlenmiş glikoz molekülü verilen bir kobayın dokuları bu işlemden 24 saat sonra incelendiğinde

dokularda

aşağıdakilerden hangisinin ağır karbon taşıması beklenmez?
a)temel amino asitlerin b)gliserolün c)glikojenin d)yağ asitlerinin e)karbon dioksitin
cevap:A
Hayvanlar ototrof organizmalar değildir

Dışarıdan organik besin almak zorundadırlar

Ancak aldıkları bazı organikbesinleri

diğer birçok organik moleküle dönüştürebilirler

Bu yöntemle gliserol

yağ asitleri

glikojen sentezini başarırlar

CO2 zaten her organik madde çeşidinin solunum ürünüdür

Hayvanlar ve insanlar 20 çeşit amino asitin
hepsini sentezleyemezler

Sentezlenemey en ve hazır alınmasıgerekenlerine “temel(esansiyel)amino asitler” denir

Sonuç olarak

bir kobay glikozu kullanarak temel amino asit üretemez

ÖSS 1998 -77 5)Ototrof bir organizmada glikozdan protein

yağ ve polisakkarit sentezlenirken

“ 1)klorofil
2)Enzimler
3)ATP
4)madensel tuz “ moleküllerinden hangileri harcanır?
a) 1 ve 2 b) 2 ve 3 c )3 ve 4 d)1

2 ve 3 e) 2

3 ve 4
cevap: C
Enzimler

reaksiyonlarda katalizör olarak kullanırlar

ancak harcanmaz ve tüketilmezler

Bu sayede defalarca kullanılabilirler

Aynı şekilde

klorofil molekülü de ışığı soğrurur ve elektronlarını ortama verir

Daha sonra elektronları geri aldığı için

yapısında bir eksilme ve tükenme olmaz

ATP birçok reaksiyonda kullanılarak ADP’ye dönüşür

Bunun için harcanmış sayılır

Glikozun yapısında azot bulunmadığından

aminoasit ve protein sentezi için nitrat tuzlarının tüketilmesi gerekir

ÖSS 1990 – 69 7)Radyoaktif madde ile izleme yönteminden yararlanarak

bir bakteri içindeki bakteriyofajın doğrudan doğruya DNA’sını işaretleyip

izlemek için aşağıdaki bileşiklerden hangisi işaretlenmiş olarak kullanılabilir?
a)Glikoz b)Amino asit c)Fosfat d)Riboz e)Urasil

cevap:C
Bu olay için DNA’nın yapısında bulunan bir bileşiğin işaretlenmesi gerekir

Verilenlerden sadece fosfat DNA’nın yapısında bulunan bir bileşiktir

Diğerleri DNA’nın yapısında bulunmaz

ÖSS 1991 –67 8)Aşağıdakilerden hangisi

hücredeki bir protein molekülünün kalıtsal yapısının yeni döllere taşınmasını sağlar?
a)tRNA’ların nükleotid dizisi
b)Enzimlerin işlev sırası
c)Proteinin amino asit dizisi
d)İlgili lokustaki nüklotid dizisi
e)rRNA’ların nükleotid dizisi

cevap:d
Proteinin kalısal yapısının yeni döllere taşınması DNA ile sağlanır

Buna göre iligili lokustaki(DNA bölgesi) nükleotid dizisi kalıtsal bilginin aktarılmasını sağlayacaktır

Buna gen denir

ÖSS 1992- 69 9)Ağır azot taşıyan besinler içeren bir ortamda yetiştirilerek DNA’sı işaretlenen (1

grup)bakteriler

DNA’sı normal olan aynı türden (2

grup)bakteriler ile birlikte normal besi ortamına konmuştur

Bir süre sonra

2

gruptaki bazı bakterilerin DNA’larında da işaretli nükleotitlerin bulunduğu saptanmıştır

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) 2

gruptaki bakterilerin 1

gruptakilerdendaha fazla besin alması
b) 2

gruptaki bakterilerin ani bir kalıtsal değişikliğe uğraması
c) 1

ve 2

gruptaki bakteriler arasında eşeyli çoğalmanın gerçekleşmesi
d) 2

gruptaki bakterilerin normal besi ortamında daha hızlı üremesi
e) 2

gruptaki bakteri DNA’larının kendi kendini eşlemesi

cevap:C
1

grupta bulunan bakterilerin işaretli olan DNA’ları bir şekilde 2

grup bakteriye aktarılmıştır

Bu olayın olabilmesi

iki bakteri arasında eşeyli üremenin olması yani konjugasyonla açıklanabilir

ÖSS 1994- 69 10)Canlıların tümünde; “ I

Enzim kullanabilme
II

Mitokondriye sahip olma
III

Nükleotidlere sahip olma “ özelliklerinden hangileri bulunur?
a)yalnız 1 b)yalnız 2 c)yalnız 3 d) 1 ve 2 e) 1 ve 3

cevap:E
Canlıların tamamı enzim kullanabilme özelliğine sahiptirler

Yine canlılık özelliği olarak bütün canlılar nükleotidlerden yapılmış nükleik asitlere sahiptirler

Mitokondriye sahip olma sadece ökaryotik hücrelere ait bir özelliktir

ÖSS 1995-77 11)Canlılarda görülen; “I

DNA’sını eşleyerek kendine benzer yeni organizmalar meydan getirme
II

Aldığı besini kendine özgü moleküller haline getirme
III

Hücredeki büyük organik molekülleri basit moleküllere ayrıştırma”
Olaylarından hangileri hem çok hücreli organizmaların her bir hücresinde hem de bir hücreli organizmalarda gerçekleşir?
a)yalnız 1 b)yalnız 2 c)1 ve 2 d)2 ve 3 e)1-2-3
cevap:d

Tek hücreli canlılar DNA’larını eşleyerek çoğalabilirler

çok hücrelilerde ise çoğalma işini belirli hücreler üstlenmiştir

(Üreme hücreleri)Bütün hücreler aldıkları besini kendilerine özgü hale getirebildikleri gibi

büyük organik molekülleri basit moleküllere ayrıştırabilirler

Sinir dokusu

kan dokusu ve bitkilerin değişmez dokuları belirli bir gelişmeden sonra özelliklerini kaybederler

ÖSS 1995 – 79 12)Aşağıdakilerden hangisi DNA’nın kendini doğru olarak eşlendiğine karar verebilmek için yeterli kanıt sağlar?
a) nükleotitlerin yapısı b) organik bazların dizilişi c) deoksiribozların yapısı
d) zayıf bağların yapısı e) fosfatbağlarının dizilişi
cevap:B
DNA’nın kendini doğru olarak eşlemesi uygun bazların karşılıklı olarak dizilmesiyle sağlanır

ÖSS 1995-80 13)Doğal ortamdaki bir bitkinin stomalarında:
I

Gece boyunca
II

Güneş ışınlarının şiddetinin fotosentez için en uygun olduğu süre içinde
III

Solunum ürünü ve fotosentede kullanılan madde miktarlarının birbirine denk olduğu zaman aralığında

IV

Bitkinin çok miktarda terleme yaptığı süre içinde
pH ölçümleri yapılmıştır

Bu durumların hangilerinde ölçülen pH asit özelliğinde olur?
a) yalnız 1 b) yalnız 2 c) 1 ve 3 d) 2 ve 4 e)3 ve 4

cevap:A
Ölçülen pH’in asit özelliğinde olması için ortamda CO2’nin artması gerekir

Bunun içinde solunumun

ÖSS 1996-80 14)Hücrede DNA’nın kendini eşleyebilmesi için

C

H

O

N

P elementlerinin de kullanıldığı

“ I

Deoksiribozların sentezlenmesi
II

Organik bazların sentezlenmesi
III

nükleotitlerin sentezlenmesi
IV

Fosfatların nükleotitleri bağlaması
V

Nükleotitlerin hidrojen köprüsüyle üç boyutlu yapıyı kazanması” gibi bazı olaylar gerçekleşir

Bunlardan azotun kullanıldığı ilk :-):-):-):-)bolik olay ve DNA’nın işlerlik kazandığı olay aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
a ) 1 ve 4 b) 2 ve 3 c) 2 ve 5 d) 3 ve 4 e) 3 ve 5

cevap:C
DNA replikasyonunda N (azot) nükleotitlerdeki bazların yapısında bulunduğu için kullanılmış olur

Buna göre azotun ilk kullanıldığı yer azotlu organik bazların sentezidir

DNA’nın işlerlik kazanabilmesi için sarmal yapıda olması gerekir

Dolayısıyla replikasyonda en son olay nükleotitlerin hidrojen köprüsüyle birbirine bağlanarak DNA’nın üç boyutlu yapısının oluşturulmasıdır

fotosentezden hızlı olması lazımdır

Gece boyunca solunum yapan bitki bol miktarda CO2 üreteceği için asitlik artar ve pH düşer

Diğer durumların hiçbirinde ortamda CO2 birikimi olmaz

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Organik Ve İnorganik Moleküller İle İlgili Öss Geçmiş Yıllara Ait Test Soruları Organik Ve İnorganik Moleküller İle İlgili ÖSS Geçmiş Yıllara Ait Test Soruları Organik Ve İnorganik Moleküller İle İlgili ÖSS Geçmiş Yıllara Ait Test Soruları GEÇMİŞ YILLARDA ÇIKMIŞ ÖSS SORULARI ÖSS 1995 -82 1)”Bir bitkiye işaretli karbondioksit verilip izlendiğindeişaretli karbon önce yapraktaki glikoz ve nişastada daha sonrada gövdenin bir hücresindeki bir enzim molekülünün yapısında bulunmuştur’’ Buna göreişaretli karbondioksit bitki tarafından alınıpglikoz sentezlendikten sonraişaretli karbonun enzim yapısına girebilmesini sağlayan 1-aminoasit yapımı 2-nişasta sindirimi 3-protein yapımı 4-nişasta yapımı olaylarıaşağıdakilerin hangisinde verilen sıraya göre gerçekleşmiştir? a) 4-3-1-2 b) 4-2-1-3 c) 3-4-2-1 d) 2-4-3-1 e) 2-1-3-4 cevap: B İşaretli CO2 ‘den glikoz sentezlendikten sonra ; 1-Glikoz nişasta haline getirilerek depolanır 2-Nişasta halindeki glikozun kullanılması için nişasta sindirilir 3-Glikoz parçalanarak aminoasityapımında kullanılır 4-Aminoasitlerden proteinler sentezlenir • ÖSS 1996 -81 2) 1-İnorganik elementlerden organik molekül sentezleyebilme • 2-Kendine özgü molekülleri sentezleyebilme 3- Yapılarındaki karmaşık organik molekülleri temel organik yapıtaşlarına ayırabilme Yukarıdakilerden hangileri ototrof ve heteterof canlıların ortak özelliklerindendir? a) yalnız 1 b)yalnız 2 c)yalnız 3 d) 1 ve 2 e)2 ve 3 cevap: E İnorganik maddelerden organik madde sentezleme ototroflara ait bir özelliktirKendine özgü molekül sentezleme ve yapılarındaki organik molekülleri yapıtaşlarına ayırma iki grup canlıda da görülebilir ÖSS 1998 –80 3)Karbon atomları işaretlenmiş glikoz molekülü verilen bir kobayın dokuları bu işlemden 24 saat sonra incelendiğinde dokulardaaşağıdakilerden hangisinin ağır karbon taşıması beklenmez? a)temel amino asitlerin b)gliserolün c)glikojenin d)yağ asitlerinin e)karbon dioksitin cevap:A Hayvanlar ototrof organizmalar değildirDışarıdan organik besin almak zorundadırlarAncak aldıkları bazı organikbesinleridiğer birçok organik moleküle dönüştürebilirlerBu yöntemle gliserolyağ asitleriglikojen sentezini başarırlarCO2 zaten her organik madde çeşidinin solunum ürünüdürHayvanlar ve insanlar 20 çeşit amino asitin hepsini sentezleyemezlerSentezlenemey en ve hazır alınmasıgerekenlerine “temel(esansiyel)amino asitler” denir Sonuç olarakbir kobay glikozu kullanarak temel amino asit üretemez ÖSS 1998 -77 5)Ototrof bir organizmada glikozdan proteinyağ ve polisakkarit sentezlenirken “ 1)klorofil 2)Enzimler 3)ATP 4)madensel tuz “ moleküllerinden hangileri harcanır? a) 1 ve 2 b) 2 ve 3 c )3 ve 4 d)1 2 ve 3 e) 2 3 ve 4 cevap: C Enzimlerreaksiyonlarda katalizör olarak kullanırlarancak harcanmaz ve tüketilmezlerBu sayede defalarca kullanılabilirlerAynı şekildeklorofil molekülü de ışığı soğrurur ve elektronlarını ortama verirDaha sonra elektronları geri aldığı içinyapısında bir eksilme ve tükenme olmazATP birçok reaksiyonda kullanılarak ADP’ye dönüşürBunun için harcanmış sayılırGlikozun yapısında azot bulunmadığındanaminoasit ve protein sentezi için nitrat tuzlarının tüketilmesi gerekir ÖSS 1990 – 69 7)Radyoaktif madde ile izleme yönteminden yararlanarakbir bakteri içindeki bakteriyofajın doğrudan doğruya DNA’sını işaretleyipizlemek için aşağıdaki bileşiklerden hangisi işaretlenmiş olarak kullanılabilir? a)Glikoz b)Amino asit c)Fosfat d)Riboz e)Urasil cevap:C Bu olay için DNA’nın yapısında bulunan bir bileşiğin işaretlenmesi gerekirVerilenlerden sadece fosfat DNA’nın yapısında bulunan bir bileşiktirDiğerleri DNA’nın yapısında bulunmaz ÖSS 1991 –67 8)Aşağıdakilerden hangisihücredeki bir protein molekülünün kalıtsal yapısının yeni döllere taşınmasını sağlar? a)tRNA’ların nükleotid dizisi b)Enzimlerin işlev sırası c)Proteinin amino asit dizisi d)İlgili lokustaki nüklotid dizisi e)rRNA’ların nükleotid dizisi cevap:d Proteinin kalısal yapısının yeni döllere taşınması DNA ile sağlanırBuna göre iligili lokustaki(DNA bölgesi) nükleotid dizisi kalıtsal bilginin aktarılmasını sağlayacaktırBuna gen denir ÖSS 1992- 69 9)Ağır azot taşıyan besinler içeren bir ortamda yetiştirilerek DNA’sı işaretlenen (1grup)bakteriler DNA’sı normal olan aynı türden (2grup)bakteriler ile birlikte normal besi ortamına konmuşturBir süre sonra2gruptaki bazı bakterilerin DNA’larında da işaretli nükleotitlerin bulunduğu saptanmıştır Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? a) 2gruptaki bakterilerin 1gruptakilerdendaha fazla besin alması b) 2gruptaki bakterilerin ani bir kalıtsal değişikliğe uğraması c) 1 ve 2gruptaki bakteriler arasında eşeyli çoğalmanın gerçekleşmesi d) 2gruptaki bakterilerin normal besi ortamında daha hızlı üremesi e) 2gruptaki bakteri DNA’larının kendi kendini eşlemesi cevap:C 1grupta bulunan bakterilerin işaretli olan DNA’ları bir şekilde 2grup bakteriye aktarılmıştırBu olayın olabilmesiiki bakteri arasında eşeyli üremenin olması yani konjugasyonla açıklanabilir ÖSS 1994- 69 10)Canlıların tümünde; “ IEnzim kullanabilme IIMitokondriye sahip olma IIINükleotidlere sahip olma “ özelliklerinden hangileri bulunur? a)yalnız 1 b)yalnız 2 c)yalnız 3 d) 1 ve 2 e) 1 ve 3 cevap:E Canlıların tamamı enzim kullanabilme özelliğine sahiptirlerYine canlılık özelliği olarak bütün canlılar nükleotidlerden yapılmış nükleik asitlere sahiptirlerMitokondriye sahip olma sadece ökaryotik hücrelere ait bir özelliktir ÖSS 1995-77 11)Canlılarda görülen; “IDNA’sını eşleyerek kendine benzer yeni organizmalar meydan getirme IIAldığı besini kendine özgü moleküller haline getirme IIIHücredeki büyük organik molekülleri basit moleküllere ayrıştırma” Olaylarından hangileri hem çok hücreli organizmaların her bir hücresinde hem de bir hücreli organizmalarda gerçekleşir? a)yalnız 1 b)yalnız 2 c)1 ve 2 d)2 ve 3 e)1-2-3 cevap:d Tek hücreli canlılar DNA’larını eşleyerek çoğalabilirlerçok hücrelilerde ise çoğalma işini belirli hücreler üstlenmiştir(Üreme hücreleri)Bütün hücreler aldıkları besini kendilerine özgü hale getirebildikleri gibi büyük organik molekülleri basit moleküllere ayrıştırabilirlerSinir dokusukan dokusu ve bitkilerin değişmez dokuları belirli bir gelişmeden sonra özelliklerini kaybederler ÖSS 1995 – 79 12)Aşağıdakilerden hangisi DNA’nın kendini doğru olarak eşlendiğine karar verebilmek için yeterli kanıt sağlar? a) nükleotitlerin yapısı b) organik bazların dizilişi c) deoksiribozların yapısı d) zayıf bağların yapısı e) fosfatbağlarının dizilişi cevap:B DNA’nın kendini doğru olarak eşlemesi uygun bazların karşılıklı olarak dizilmesiyle sağlanır ÖSS 1995-80 13)Doğal ortamdaki bir bitkinin stomalarında: I Gece boyunca II Güneş ışınlarının şiddetinin fotosentez için en uygun olduğu süre içinde III Solunum ürünü ve fotosentede kullanılan madde miktarlarının birbirine denk olduğu zaman aralığında IV Bitkinin çok miktarda terleme yaptığı süre içinde pH ölçümleri yapılmıştır Bu durumların hangilerinde ölçülen pH asit özelliğinde olur? a) yalnız 1 b) yalnız 2 c) 1 ve 3 d) 2 ve 4 e)3 ve 4 cevap:A Ölçülen pH’in asit özelliğinde olması için ortamda CO2’nin artması gerekirBunun içinde solunumun ÖSS 1996-80 14)Hücrede DNA’nın kendini eşleyebilmesi içinCHONP elementlerinin de kullanıldığı “ I Deoksiribozların sentezlenmesi II Organik bazların sentezlenmesi III nükleotitlerin sentezlenmesi IV Fosfatların nükleotitleri bağlaması V Nükleotitlerin hidrojen köprüsüyle üç boyutlu yapıyı kazanması” gibi bazı olaylar gerçekleşir Bunlardan azotun kullanıldığı ilk :-):-):-):-)bolik olay ve DNA’nın işlerlik kazandığı olay aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? a ) 1 ve 4 b) 2 ve 3 c) 2 ve 5 d) 3 ve 4 e) 3 ve 5 cevap:C DNA replikasyonunda N (azot) nükleotitlerdeki bazların yapısında bulunduğu için kullanılmış olurBuna göre azotun ilk kullanıldığı yer azotlu organik bazların sentezidirDNA’nın işlerlik kazanabilmesi için sarmal yapıda olması gerekirDolayısıyla replikasyonda en son olay nükleotitlerin hidrojen köprüsüyle birbirine bağlanarak DNA’nın üç boyutlu yapısının oluşturulmasıdır fotosentezden hızlı olması lazımdırGece boyunca solunum yapan bitki bol miktarda CO2 üreteceği için asitlik artar ve pH düşerDiğer durumların hiçbirinde ortamda CO2 birikimi olmaz