|
Prof. Dr. Sinsi
|
Manzume Nedir-Manzume Ne Demek-Manzume Sözlük Anlamı Nedir-Manzumenin Anlamı Nedir
Manzume Nedir? Manzumenin Tanımı, Manzume Anlamı, Manzume Hakkında
Duygu, düşünce ve hayallerin insanda güzel etkiler uyandıracak edebî bir biçimde dizelerle anlatıldığı eserlere şiir denir
Şairler, şiiri farklı biçimlerde tanımlamıştır Şiir, sessiz bir şarkıdır Şiir, nesre (düz yazıya) çevrilemeyen nazımdır Şiir, bir çığlıktır Şiir, mutlak güzeli arama işidir, gibi
Ölçü ve kafiye gözetilerek, dizeler hâlinde yazılan eserlere manzume, manzumelerin sanat değeri taşıyanlarına da şiir denir
Manzumeler, dizelerle (mısra) kurulur Manzumenin her satırına mısra (dize) denirManzumelerde çoklukla dörtlük (dört dizeden oluşur), üçlük (üç dizeden), ikilik (beyit, iki dizeden oluşur) kullanılır
Manzumelerde bazı sesler kulağa hoş gelecek şekilde kullanılır Bu kullanıma kafiye (uyak) denir
Kafiyeler: Tam, yarım, zengin, tunç, cinaslı kafiye vb olabilir
Tam kafiye: Dize sonlarında bir ünlü, bir ünsüz benzeşmesi
Yarım kafiye: Dize sonlarında bir ünsüzün (sessiz) benzeşmesi
Zengin kafiye: Dize sonlarında ikiden fazla sesin benzeşmesi
Kafiyeler manzumelerde,şiirlerde belirli düzenlerle sıralanabilir Buna kafiye düzeni denir Kafiye olan sesler aynı harflerle gösterilir
Dize sonlarında aynı anlam ve görevde kullanılan ek ya da kelimelere redif denir
Gökyüzünde İsa ile…………a
Tur dağında Musa ile………a
Elindeki asa ile……………a
Çağırayım Mevlam Seni…… b
Her dörtlüğün son dizesi aynen tekrarlanabilir Böyle dizelere nakarat denir
Halk içinde yetişen, halk dilini kullanan, halk şiiri geleneğine uygun şiirlere halk şiiri, bu tür şiir yazanlara halk şairi denir Halk şiirinde hece ölçüsü kullanılır Kafiyeler çoklukla yarımdır Nazım birimi dörtlük, dil oldukça sadedir Halk şairlerimiz arasında en çok tanınanları: Karacaoğlan, Âşık Veysel, Emrah, Dertli vb
Manzumelerde, şiirlerde belirli ölçüler de kullanılır
Aruz ölçüsü: Dizeleri oluşturan hecelerin sayısı değil değeri önemlidir Heceler uzun, kısa heceler olarak değerlendirilir Aruz ölçüsü, özellikle Osmanlıdan Cumhuriyet dönemine kadar hemen bütün şairlerimizce kullanılmıştır Divan şairlerimizden Fuzulî, Bâkî, Nedim gibi şairler, Tanzimat döneminde, Şinasi, Namık Kemal, Abdülhak Hamid, Meşrutiyet- Cumhuriyet yıllarında Mehmet Akif Ersoy, Tevfik Fikret, Yahya Kemal Beyatlı, günümüzde Ali Ulvi Kurucu, Abdullah Öztemiz Hacıtahiroğlu gibi şairlerimiz şiirlerini aruzla yazmışlardır
Hece Ölçüsü: Bir şiirde dizelerin hece sayısı bakımından eşitliğine dayanır Bir dizede kaç hece varsa diğer dizelerde de o sayıda hece bulunur Halk şairlerimiz, özellikle Cumhuriyet dönemi şairlerimiz hece ölçüsünü kullanmışlardır
Türk şiirinde en çok: Yedi heceli (4+3=7), sekiz heceli (4+4=8), on bir heceli (4+4+3=11, 6+5=11), on dört heceli (7+7=14) şiirler yazılmıştır
Yedi heceliye örnek: “Ço cuk tum u fa cık tım/ Top oy na dım a cık tım”(Ziya Gökalp)
Sekiz heceliye örnek: “Şol cen ne tin ır mak la rı/A kar Al lah de yu de yu” (Yunus Emre)
On bir heceliye örnek: “Ak saç lı ba şı nı a lıp e li ne/Ka ra hül ya la ra dal an ne c iğim”(Necip Fazıl)
On dört heceliye örnek: “Ya ğız at lar kiş ne di me şin kır baç şak la dı/ Bir da ki ka a ra ba ye rin de du rak la dı” (Faruk Nafiz Çamlıbel)
Serbest Ölçü: Belli bir ölçü ve kafiye gözetilmeden yazılan şiirlerdir Serbest ölçüyle yazılan şiirlerde kimi dizeler uzun kimileri ise kısa olabilir Günümüz şairlerinin en çok kullandıkları ölçü serbest ölçüdür
Konularına göre şiirler: Şiirler konularına göre: Lirik şiir (Sevgi, mutluluk, özlem gibi duyguları işleyen akıcı, coşkulu şiirler), epik şiir (Kahramanlık konulu şiirler), pastoral şiir (Kır ve tabiat güzelliklerini konu alan şiirler), didaktik şiir (Öğretici şiir), satirik şiir (Toplumun çarpık yönlerini alaycı bir dille ele alan şiirler) diye isimlendirilir
|