Cumhuriyet Döneminde Türk Kadınının Sahip Olduğu Hak Ve Hürriyetler

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Cumhuriyet öncesi

1843: Türk kadınları ilk kez, Tıbbiye Mektebi bünyesinde aldıkları ebelik eğitimi ile sosyal yaşamda yerlerini almaya başladı

1847: Kız ve erkek çocuklara eşit miras hakkı tanıyan İrade-i Seniye yayımlandı

1856: Osmanlı topraklarında kadınların köle ve cariye olarak alınıp satılmaları yasaklandı

1858: yılında yayımlanan 'Arazi Kanunnamesi'nde mirasın kız ve erkekler arasında eşit olarak paylaştırılacağı hükmü yer alırken, kadınlar miras yoluyla mülkiyet hakkını kazandı

Aynı yıl Kız Rüştiyeleri açıldı

1869: Kadınlar ilk dergilerine 1869 yılında kavuştu

Kadınlar için ilk sürekli yayın olarak nitelenen haftalık 'Terakk-i Muhadderat' dergisi yayımlanmaya başlandı

1869: Kızların eğitimine ilk kez yasal zorunluluk getiren 'Maarif-i Umumiye Nizamnamesi' ise 1869 yılında yayımlandı

Bundan bir yıl sonra da kız öğretmen okulu 'Dar-ül Muallimat' açıldı

1871: Evlilik sözleşmesinin resmi memur önünde yapılması, evlenme yaşının erkeklerde 18, kadınlarda 17 olması ve zorla evlendirmelerin geçersiz sayılmasını düzenleyen Hukuk-ı Aile Kararnamesi 1871'de çıkarıldı

1876: 1876'da ise ilk anayasa olan Kanun-i Esasi ile kız ve erkekler için ilköğretim zorunlu hale getirildi

1897: Giderek sosyal yaşamda daha çok yer almaya başlayan kadınlar, iş hayatına ilk olarak 1897 yılında 'ücretli işçi' olarak atıldı

Kadınların devlet memuru olmak içinse bu tarihten itibaren 16 yıl beklemeleri gerekti

1913: Kadınlar ilk kez 1913 yılında devlet memuru olarak çalışmaya başladı

Bunun ardından bir yıl sonra kadınlar, tüccar ve esnaf olarak da iş hayatına girişti

1914: Kızlar için ilk yüksek öğretim kurumu, 1914 yılında 'İnas Darülfünunu' adı altında açıldı

1922: Kadınlar bilim dünyasıyla ilk kez 1922 yılında tanıştı

Bu tarihte yedi kız öğrenci, Tıp Fakültesi'ne kayıt yaptırarak eğitime başladı

Cumhuriyet Dönemi, 1923-1950

1926: Türk Medeni Kanunu'nu ile erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına ilişkin düzenlemeler kaldırıldı, kadınlara boşanma hakkı, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf hakkı tanındı

1930: Kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanındı

1930: Doğum izni düzenlendi

1933: Kız çocuklarına mesleki eğitim vermek amacıyla Kız Teknik Öğretim Müdürlüğü kuruldu

1933: Köy Kanunu'nda değişiklik yapılarak kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine seçilme hakları verildi

1934: Anayasa değişikliği ile kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı

1936: İş Kanunu yürürlüğe girdi

Kadınların çalışma hayatına düzenleme getirildi

1937: Kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmasını yasaklayan 1935 tarihli 45 sayılı ILO sözleşmesi kabul edildi

1945: Analık sigortası (doğum yardımı) 4772 sayılı yasa ile düzenlendi

1949: Yaşlılık sigortasının kadın ve erkekler için eşit esaslara göre düzenlenmesi 5417 sayılı yasa ile sağlandı

09-11-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Cumhuriyet Döneminde Türk Kadınının Sahip Olduğu Hak Ve Hürriyetler Cumhuriyet öncesi 1843: Türk kadınları ilk kez, Tıbbiye Mektebi bünyesinde aldıkları ebelik eğitimi ile sosyal yaşamda yerlerini almaya başladı 1847: Kız ve erkek çocuklara eşit miras hakkı tanıyan İrade-i Seniye yayımlandı 1856: Osmanlı topraklarında kadınların köle ve cariye olarak alınıp satılmaları yasaklandı 1858: yılında yayımlanan 'Arazi Kanunnamesi'nde mirasın kız ve erkekler arasında eşit olarak paylaştırılacağı hükmü yer alırken, kadınlar miras yoluyla mülkiyet hakkını kazandı Aynı yıl Kız Rüştiyeleri açıldı 1869: Kadınlar ilk dergilerine 1869 yılında kavuştu Kadınlar için ilk sürekli yayın olarak nitelenen haftalık 'Terakk-i Muhadderat' dergisi yayımlanmaya başlandı 1869: Kızların eğitimine ilk kez yasal zorunluluk getiren 'Maarif-i Umumiye Nizamnamesi' ise 1869 yılında yayımlandı Bundan bir yıl sonra da kız öğretmen okulu 'Dar-ül Muallimat' açıldı 1871: Evlilik sözleşmesinin resmi memur önünde yapılması, evlenme yaşının erkeklerde 18, kadınlarda 17 olması ve zorla evlendirmelerin geçersiz sayılmasını düzenleyen Hukuk-ı Aile Kararnamesi 1871'de çıkarıldı 1876: 1876'da ise ilk anayasa olan Kanun-i Esasi ile kız ve erkekler için ilköğretim zorunlu hale getirildi 1897: Giderek sosyal yaşamda daha çok yer almaya başlayan kadınlar, iş hayatına ilk olarak 1897 yılında 'ücretli işçi' olarak atıldı Kadınların devlet memuru olmak içinse bu tarihten itibaren 16 yıl beklemeleri gerekti 1913: Kadınlar ilk kez 1913 yılında devlet memuru olarak çalışmaya başladı Bunun ardından bir yıl sonra kadınlar, tüccar ve esnaf olarak da iş hayatına girişti 1914: Kızlar için ilk yüksek öğretim kurumu, 1914 yılında 'İnas Darülfünunu' adı altında açıldı 1922: Kadınlar bilim dünyasıyla ilk kez 1922 yılında tanıştı Bu tarihte yedi kız öğrenci, Tıp Fakültesi'ne kayıt yaptırarak eğitime başladı Cumhuriyet Dönemi, 1923-1950 1926: Türk Medeni Kanunu'nu ile erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına ilişkin düzenlemeler kaldırıldı, kadınlara boşanma hakkı, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf hakkı tanındı 1930: Kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanındı 1930: Doğum izni düzenlendi 1933: Kız çocuklarına mesleki eğitim vermek amacıyla Kız Teknik Öğretim Müdürlüğü kuruldu 1933: Köy Kanunu'nda değişiklik yapılarak kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine seçilme hakları verildi 1934: Anayasa değişikliği ile kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı 1936: İş Kanunu yürürlüğe girdi Kadınların çalışma hayatına düzenleme getirildi 1937: Kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmasını yasaklayan 1935 tarihli 45 sayılı ILO sözleşmesi kabul edildi 1945: Analık sigortası (doğum yardımı) 4772 sayılı yasa ile düzenlendi 1949: Yaşlılık sigortasının kadın ve erkekler için eşit esaslara göre düzenlenmesi 5417 sayılı yasa ile sağlandı