İnsanlar Soğuktan Nasıl Korunur?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Insan vucudunun saglikli sekilde calisabilmesi icin, sicakliginin 36-37 derece civarinda olmasi gerekiyor

Vucut sicakliginin ani sekilde, saglikli calisabilecegi isi seviyesinin altina dusmesi durumu ise `Hipotermi` olarak adlandiriliyor

Hipotermiye yakalanmanin en hakim faktorleri, `Bulunulan bolgenin meteorolojik sartlarina uygun kiyafet secilmemesi, cok soguk bir suya dusme, isi kaybi yuksek olan ve isitilamayan bir yerde uyumak` olarak bildiriliyor

Istatistikler ve tibbi doktrinlere gore, yaslilarin ve kucuk cocuklarin hipotermiye yakalanma oranlari daha yuksek gorunuyor

HIPOTERMININ ASAMALARI
Vucut isisinin 35

5 derece alti olmasi durumunda `Beyin fonksiyonlarinda ve muhakeme kabiliyetinde azalma, algida zayiflama ve hareket kabiliyetinde aksama` gorulurken, 26 derece ve altinda ise `Metabolik buz kupu durumu, gorunuste olum, kalp ritminde bozulma ve suurun tamamen kaybedilmesi` vakalariyla karsi karsiya kaliniyor

Sogugun sebep oldugu durumlar ise soyle:
`Frost-bite (frozbit, buz isirigi) ve Donma: Sogumaya bagli olarak, vucudun bir bolgesinin (genellikle ayak ve el parmaklari) isi kaybetmesi ve donmasidir

Vucudun bir bolumunun donmasi ile o bolgeyi besleyen damarlarin daralmalarina da bagli olarak parcanin kan ile iyi beslenmesi durumu ortaya cikar

Bunun sonucunda da o bolgede bulunan doku ve hucrelerde olum meydana gelir

1

Derece (Superfacial-Yuzeysel): Bolgede asiri soguk hissi, hissizlik, karincalanma, renk degisimi (genelde matlasma) olusur

2

Derece (Partial Thickness): Bolgede asiri soguk hissi, hissizlik, karincalanma, renk degisimi (genelde acik renkli bir sivi ile bolgenin dolmus gibi gorunmesi veya kan ile dolmus gibi gorunen morarma hali) meydana gelir

3

Derece (Full Thickness): Bolgenin asiri sogumasi, tamamiyle his kaybi, renk degisimi (genelde beyazlasma), bolgenin sertlesmesi (taslasma durumu) olusur`

Yukarida belirtilen durumlarda, T

C

Saglik Bakanligi tarafindan onayli veya uluslararasi tibbi otoriteler tarafindan onaylanmis gecerli ilkyardim egitimi olmayan kisilerin mudahalede bulunmasi, yanlis veya istenmeyen sonuclar dogurabiliyor

Bu noktada kesinlikle, soguktan etkilenen bolgeye masaj yapilmamasi, kar veya buz ile surtulmemesi ve harici isi kaynagina direkt temas ettirilmemesi gerekiyor

`HIPOTERMI`DEN NASIL KORUNULUR?
Uzmanlar, hipotermiden korunma yontemlerini soyle siraliyor:
`1

Soguga, ruzgara ve bu ortamlarda islanabilme ihtimallerine karsi hazirlikli olun

2

Islanma durumlarinda bir an once islak giysileri cikartip kuru giysileri giyin

Eger mumkunse harici bir isi kaynagina (soba, somine, kamp atesi, klima, sicak icecekler icilmesi, sicak su torbalari) hizli sekilde ulasin

3

Ayakkabilarinizi, ayak ve el parmaklarinizi, eldivenlerinizi kuru tutmaya ozen gosterin

Eger ayak parmaklariniz islanmis ise kuru bir ortamda hemen ayakkabilarinizi cikarip parmaklarinizi kuru bir havlu veya bezle kurulayin

Islak corapla veya islak ayakkabiyi yeniden giymemeye ozen gosterin

Islanmis eldivenlerinize veya el parmaklariniza da ayni islemi uygulayin

4

Tabiat sartlarinda iseniz, bu ortamlar icin ozel olarak yapilmis giysileri tercih edin

Yagis alan bolgelerde kesinlikle yunlu kiyafetlerden kacinin

Nefes alabilen `Gore-tex, termoflex` gibi urunler ve sentetik urunler veya muadillerini tercih edin

5

Surekli sivi almaya calisin

Eger cay ve kahve gibi sicak icecekleri tercih ediyorsaniz, bu iceceklerin yogunlugu fazla oldugu icin dehidrasyona (vucudunuzun sivi kaybetmesine) sebep olacaktir

Dehidrasyondan korunmak icin yaninda veya sonrasinda mutlaka su da icmeyi ihmal etmeyin

6

Enerji ve isi veren karbonhidratli yiyecekler onerilir

Hareket halindeyseniz, bu gidalardan surekli atistirmaya calisin

7

Yaninizda yedek corap, ic camasiri tasimaya ozen gosterin

Bere gibi basliklar kullanmaya calisin

Yunlu ic camasirlar islanmadiklari surece sizi ve vucudunuzu isitirlar

8

Yasadiginiz veya seyahat etmeyi planladiginiz bolgenin hava hareketleri ve meteorolojik sartlari hakkinda mutlaka guncel bilgi edinin

Aracinizin bakimini, uzun yolculuklara cikmadan mutlaka yaptirin

Yaninizda zincir cekme halati gibi yardimci surus malzemelerini bulundurun`

iha

09-11-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	İnsanlar Soğuktan Nasıl Korunur? Insan vucudunun saglikli sekilde calisabilmesi icin, sicakliginin 36-37 derece civarinda olmasi gerekiyor Vucut sicakliginin ani sekilde, saglikli calisabilecegi isi seviyesinin altina dusmesi durumu ise `Hipotermi` olarak adlandiriliyor Hipotermiye yakalanmanin en hakim faktorleri, `Bulunulan bolgenin meteorolojik sartlarina uygun kiyafet secilmemesi, cok soguk bir suya dusme, isi kaybi yuksek olan ve isitilamayan bir yerde uyumak` olarak bildiriliyor Istatistikler ve tibbi doktrinlere gore, yaslilarin ve kucuk cocuklarin hipotermiye yakalanma oranlari daha yuksek gorunuyor HIPOTERMININ ASAMALARI Vucut isisinin 355 derece alti olmasi durumunda `Beyin fonksiyonlarinda ve muhakeme kabiliyetinde azalma, algida zayiflama ve hareket kabiliyetinde aksama` gorulurken, 26 derece ve altinda ise `Metabolik buz kupu durumu, gorunuste olum, kalp ritminde bozulma ve suurun tamamen kaybedilmesi` vakalariyla karsi karsiya kaliniyor Sogugun sebep oldugu durumlar ise soyle: `Frost-bite (frozbit, buz isirigi) ve Donma: Sogumaya bagli olarak, vucudun bir bolgesinin (genellikle ayak ve el parmaklari) isi kaybetmesi ve donmasidir Vucudun bir bolumunun donmasi ile o bolgeyi besleyen damarlarin daralmalarina da bagli olarak parcanin kan ile iyi beslenmesi durumu ortaya cikar Bunun sonucunda da o bolgede bulunan doku ve hucrelerde olum meydana gelir 1 Derece (Superfacial-Yuzeysel): Bolgede asiri soguk hissi, hissizlik, karincalanma, renk degisimi (genelde matlasma) olusur 2 Derece (Partial Thickness): Bolgede asiri soguk hissi, hissizlik, karincalanma, renk degisimi (genelde acik renkli bir sivi ile bolgenin dolmus gibi gorunmesi veya kan ile dolmus gibi gorunen morarma hali) meydana gelir 3 Derece (Full Thickness): Bolgenin asiri sogumasi, tamamiyle his kaybi, renk degisimi (genelde beyazlasma), bolgenin sertlesmesi (taslasma durumu) olusur` Yukarida belirtilen durumlarda, TC Saglik Bakanligi tarafindan onayli veya uluslararasi tibbi otoriteler tarafindan onaylanmis gecerli ilkyardim egitimi olmayan kisilerin mudahalede bulunmasi, yanlis veya istenmeyen sonuclar dogurabiliyor Bu noktada kesinlikle, soguktan etkilenen bolgeye masaj yapilmamasi, kar veya buz ile surtulmemesi ve harici isi kaynagina direkt temas ettirilmemesi gerekiyor `HIPOTERMI`DEN NASIL KORUNULUR? Uzmanlar, hipotermiden korunma yontemlerini soyle siraliyor: `1 Soguga, ruzgara ve bu ortamlarda islanabilme ihtimallerine karsi hazirlikli olun 2 Islanma durumlarinda bir an once islak giysileri cikartip kuru giysileri giyin Eger mumkunse harici bir isi kaynagina (soba, somine, kamp atesi, klima, sicak icecekler icilmesi, sicak su torbalari) hizli sekilde ulasin 3 Ayakkabilarinizi, ayak ve el parmaklarinizi, eldivenlerinizi kuru tutmaya ozen gosterin Eger ayak parmaklariniz islanmis ise kuru bir ortamda hemen ayakkabilarinizi cikarip parmaklarinizi kuru bir havlu veya bezle kurulayin Islak corapla veya islak ayakkabiyi yeniden giymemeye ozen gosterin Islanmis eldivenlerinize veya el parmaklariniza da ayni islemi uygulayin 4 Tabiat sartlarinda iseniz, bu ortamlar icin ozel olarak yapilmis giysileri tercih edin Yagis alan bolgelerde kesinlikle yunlu kiyafetlerden kacinin Nefes alabilen `Gore-tex, termoflex` gibi urunler ve sentetik urunler veya muadillerini tercih edin 5 Surekli sivi almaya calisin Eger cay ve kahve gibi sicak icecekleri tercih ediyorsaniz, bu iceceklerin yogunlugu fazla oldugu icin dehidrasyona (vucudunuzun sivi kaybetmesine) sebep olacaktir Dehidrasyondan korunmak icin yaninda veya sonrasinda mutlaka su da icmeyi ihmal etmeyin 6 Enerji ve isi veren karbonhidratli yiyecekler onerilir Hareket halindeyseniz, bu gidalardan surekli atistirmaya calisin 7 Yaninizda yedek corap, ic camasiri tasimaya ozen gosterin Bere gibi basliklar kullanmaya calisin Yunlu ic camasirlar islanmadiklari surece sizi ve vucudunuzu isitirlar 8 Yasadiginiz veya seyahat etmeyi planladiginiz bolgenin hava hareketleri ve meteorolojik sartlari hakkinda mutlaka guncel bilgi edinin Aracinizin bakimini, uzun yolculuklara cikmadan mutlaka yaptirin Yaninizda zincir cekme halati gibi yardimci surus malzemelerini bulundurun` iha