Geçmişten Günümüze Aydınlatma Araçları

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Geçmişten Günümüze Aydınlatma Araçları
Geçmişten Günümüze Aydınlatma Araçları

dünden bugüne aydınlatma araçları - geçmişten günümüze aydınlatma aletleri - aydınlatma araçları

Ay ışıgı ve gün ışığından başka aydınlık bilmeyen insanoğlu ateşin bulunuşuyla yeni bir ışık kaynağına kavuştu

Sacayakların üzerine konan korlar ilkel insanlar için ışık kaynağı olurken zamanla elde taşınan meşaleler geliştirilmiştir

Klasik çağlarda içyağından yapılan mumlar üretilebilmiştir

1784′te Argant çift hava akımlı lambayı buldu

Lebon’un bulduğu havagazıyla çalışan lambalar 1805′te İngiltere’de sanayi kuruluşlarında kullanılmaya başlanmıştır

Osmanlı döneminde havagazı lambaları başlarda İstanbul’da ve yanlız saraylarda kullanılmaya başlanmıştır

1853′te sırf bu amaçla bir gazhane kurulmuştur

Modernleşmeyle beraber Edison ve Swan’ın 1879′da akkor lambayı bulmasıyla aydınlatma kavramında bir devrim yaşanmıştır

Kapalı mekanlarda elektrikle aydınlatma kriterlerinden önce tasarruf açısından gün ışığından mümkün olduğu kadar fazla yararlanmak gerekir

Mimari yapı itibarıyla büyük ama ısı izolastonunu engellemeyecek pencereler bulunması doğru bir aydınlatma için baş koşuldur

Bu aşamadan sonra yapay aydınlatma kriterlerinin uygun şekilde sağlanması gerekir

Bilindiği gibi yapay ışık doğru ayarlanmadığında yorucu etki yapmaktadır

Bunun için insan bünyesinin alışık olduğu gün ışığı taklit edilmelidir

Bu aşamadı bazı önemli kriterlere dikkat etmek gerekmektedir

* Işık Doğrudan göze gelmemeli yukarıdan aydınlatmalıdır
* Dekoratif amaçlı olan ve gözle doğrudan temas eden armatürler ışık yarısaydam kaplamalarla dengelenmelidir

* Birden çok ışık kaynağı kullanılıyorsa lambalar ışık geçişlerini dengelenecek uzaklıkta yerleştirilmelidir

* Daha estetik amaçlarla kullanılan bölgesel aydınlatıcılarda ışık farlı renklerde seçilecek olursa bunların keskinliği azaltılarak gözü yorması engellenmelidir

* Oda duvarları açık renkli yapılarak gün ışığından yararlanma miktarı artırılabilir

* Tv izlerken düşük şiddetli ampüller kullanılmalıdır

* Enerji tasarrufu yapan ampüller kullanılmalıdır

Gerek kapalı mekanlar, gerekse sokak aydınlatmasında ışığın verimli kullanlılması gerekir

Işık kaynağından gelen ışığın tümünün istenilen alanları aydınlatması sağlanmalıdır

Işık taşması denilen ve istenmeyen alanların da aydınlatılması verimi düşürür

Özellikle sokak aydınlatmasında ışık kayıpları fazla olmaktadır

Birçok sokak lambası sokakları aydınlatmakla beraber havayı da aydınlatmaktadır

Bu lambalar seçilirken belediyeler üst bölgesi kapalı olan lambaları tercih etmelidir

Bununla beraber reklam panosu, önemli binalar, şelaler veya anıtların gece aydınlatması alttan yukarı değil, yukardan aşağı olacak şekilde ayarlanması gerekir

Sokak aydınlatmalarının sadece tasarruf amacı güdülerek uygun yerleştirilmesi gerektiği söylenemez

son yıllarda kentlerin metropol haline dönüşmesiyle sokak aydınlatması sonderece yaygınlaşmıştır

Bu da çok tartışılan ve üzerinde mutabakata varılan ışık kirliliğinin önlenmesi gereken bir sorun olarak ortaya çıkmasına sebeb olmuştur

Işık kirliliği kısaca açıklamak gerekirse gerek duyulan alanlar dışında atmosfere de bolca ışık salınmasıdır

Büyük şehirlerde geceleri gökyüzü de ışıtıldığı için yıldızları görmek mümkün olamamaktadır

Yıldızlar ancak şehrin dışına çıkıldığında görülebilir hale gelmiştir

Bunda sokak lambaları ve dekoratif amaçlı aydınlatmalar büyük rol oynamaktadır

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ışık kirliliği hakkında bilimsel çalışmalar yapılmaktadır

Fakat bu çalışmaların devlet tarafından belirgin bir kabul gördüğünü söylemek zordur

Birçok sokak ve resmi bina çevresinin aydınlatmasında bu gerçeklere uyulmamaktadır

özellikle küçük kentlerde bu türden kaygılar neredeyse yok sayılmaktadır

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Geçmişten Günümüze Aydınlatma Araçları Geçmişten Günümüze Aydınlatma Araçları Geçmişten Günümüze Aydınlatma Araçları dünden bugüne aydınlatma araçları - geçmişten günümüze aydınlatma aletleri - aydınlatma araçları Ay ışıgı ve gün ışığından başka aydınlık bilmeyen insanoğlu ateşin bulunuşuyla yeni bir ışık kaynağına kavuştu Sacayakların üzerine konan korlar ilkel insanlar için ışık kaynağı olurken zamanla elde taşınan meşaleler geliştirilmiştir Klasik çağlarda içyağından yapılan mumlar üretilebilmiştir 1784′te Argant çift hava akımlı lambayı buldu Lebon’un bulduğu havagazıyla çalışan lambalar 1805′te İngiltere’de sanayi kuruluşlarında kullanılmaya başlanmıştır Osmanlı döneminde havagazı lambaları başlarda İstanbul’da ve yanlız saraylarda kullanılmaya başlanmıştır 1853′te sırf bu amaçla bir gazhane kurulmuştur Modernleşmeyle beraber Edison ve Swan’ın 1879′da akkor lambayı bulmasıyla aydınlatma kavramında bir devrim yaşanmıştır Kapalı mekanlarda elektrikle aydınlatma kriterlerinden önce tasarruf açısından gün ışığından mümkün olduğu kadar fazla yararlanmak gerekir Mimari yapı itibarıyla büyük ama ısı izolastonunu engellemeyecek pencereler bulunması doğru bir aydınlatma için baş koşuldur Bu aşamadan sonra yapay aydınlatma kriterlerinin uygun şekilde sağlanması gerekir Bilindiği gibi yapay ışık doğru ayarlanmadığında yorucu etki yapmaktadır Bunun için insan bünyesinin alışık olduğu gün ışığı taklit edilmelidir Bu aşamadı bazı önemli kriterlere dikkat etmek gerekmektedir * Işık Doğrudan göze gelmemeli yukarıdan aydınlatmalıdır * Dekoratif amaçlı olan ve gözle doğrudan temas eden armatürler ışık yarısaydam kaplamalarla dengelenmelidir * Birden çok ışık kaynağı kullanılıyorsa lambalar ışık geçişlerini dengelenecek uzaklıkta yerleştirilmelidir * Daha estetik amaçlarla kullanılan bölgesel aydınlatıcılarda ışık farlı renklerde seçilecek olursa bunların keskinliği azaltılarak gözü yorması engellenmelidir * Oda duvarları açık renkli yapılarak gün ışığından yararlanma miktarı artırılabilir * Tv izlerken düşük şiddetli ampüller kullanılmalıdır * Enerji tasarrufu yapan ampüller kullanılmalıdır Gerek kapalı mekanlar, gerekse sokak aydınlatmasında ışığın verimli kullanlılması gerekir Işık kaynağından gelen ışığın tümünün istenilen alanları aydınlatması sağlanmalıdır Işık taşması denilen ve istenmeyen alanların da aydınlatılması verimi düşürür Özellikle sokak aydınlatmasında ışık kayıpları fazla olmaktadır Birçok sokak lambası sokakları aydınlatmakla beraber havayı da aydınlatmaktadır Bu lambalar seçilirken belediyeler üst bölgesi kapalı olan lambaları tercih etmelidir Bununla beraber reklam panosu, önemli binalar, şelaler veya anıtların gece aydınlatması alttan yukarı değil, yukardan aşağı olacak şekilde ayarlanması gerekir Sokak aydınlatmalarının sadece tasarruf amacı güdülerek uygun yerleştirilmesi gerektiği söylenemez son yıllarda kentlerin metropol haline dönüşmesiyle sokak aydınlatması sonderece yaygınlaşmıştır Bu da çok tartışılan ve üzerinde mutabakata varılan ışık kirliliğinin önlenmesi gereken bir sorun olarak ortaya çıkmasına sebeb olmuştur Işık kirliliği kısaca açıklamak gerekirse gerek duyulan alanlar dışında atmosfere de bolca ışık salınmasıdır Büyük şehirlerde geceleri gökyüzü de ışıtıldığı için yıldızları görmek mümkün olamamaktadır Yıldızlar ancak şehrin dışına çıkıldığında görülebilir hale gelmiştir Bunda sokak lambaları ve dekoratif amaçlı aydınlatmalar büyük rol oynamaktadır Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ışık kirliliği hakkında bilimsel çalışmalar yapılmaktadır Fakat bu çalışmaların devlet tarafından belirgin bir kabul gördüğünü söylemek zordur Birçok sokak ve resmi bina çevresinin aydınlatmasında bu gerçeklere uyulmamaktadır özellikle küçük kentlerde bu türden kaygılar neredeyse yok sayılmaktadır