Karbonhidrat Nedir Ve Özellikleri - Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Karbonhidrat Nedir ve Özellikleri - Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir?
Karbonhidrat Nedir ve Özellikleri - Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir?

Karbonhidrat Nedir ve Özellikleri

CH ve O elementlerinden oluşurlar

En önemli görevi enerji hammaddesi olarak kullanılmasıdır

Bazı karbonhidratlar DNARNAATP;hücre zarıhücre duvarı iskelet gibi bazı yapılara katılırlar

Diğer bileşiklere göre az enerji verirler fakat ilk enerji kaynağı olarak kullanılırlar çünkü parçalanmaları daha kolaydır

Monosakkaritler Disakkaritler Polisakkaritler
-Glikoz -Sükroz -Nişasta
-Fruktoz -Laktoz -Selüloz
-Galaktoz -Maltoz -Glikojen
-Kitin
1-)Monosakkaritler (Tek şekerler)
Hidroliz ile daha küçük birimlere parçalanamazlar

Hücre gecebilirler

Yapılarındaki mevcut karbon atomuna göre isimlendirilirler

Triozlar : 3 karbonlu şekerlerdir

Glikoz ve fotosentezin karanlık devre reaksiyonlarında ara ürün olarak oluşurlar

Örnek:Pirüvik asit (C3H6O3) gliseraldehit

Pentozlar :5 karbonlu şekerdir

Riboz ve deoksiribozdur

Riboz(C5H10O5)=RNAATPNADFAD’ın yapısında mevcuttur

Deoksiriboz(C5H10O4)=DNA’nın yapısına katılır

Hekzozlar:6 karbonlu şekerlerdir

(GlikozFruktozGalaktoz)
Glikoz(Üzüm şekeri) Balüzüm ve incirde bol bulunur

Fruktoz(Meyve şekeri) Olgun meyvelerde ve balda bulunur

Laktoz(Süt şekeri) Süt ve süt ürünlerinde bulunur

Hepsinin formülü C6H12O6’dır

Yalnız bunlar moleküllerindeki atomların farklı dizilişleri bakımından ayırt edilirler

Kapalı formülleri aynıaçık formülleri farklı bileşiklere izomer bileşikler denir

Glukoz fruktoz ve galaktoz birbirinin izomeridir

Hücre zarından geçme sıraları:Galaktoz Glukoz Fruktoz dur

2-)Disakkaritler (Çift şekerler)
İki monosakkaritin aralarında bir molekül su açığa çıkarıp Glikozit bağı ile bağlanması sonucu oluşur

Genel formülleri C12H22O11’dir

C6H12O6+C6H12O6 C12H22O11 +H2O
Glikoz+Fruktoz Sakkaroz(Sükroz)(Çay şekeri)+H2O=Bitkisel
Glikoz+Galaktoz Laktoz(Süt şekeri)+H2O=İnsan ve memeli sütü
Glikoz+Glikoz Maltoz(Arpa şekeri)+H2O=Bitkisel
3-)Polisakkaritler(Çok şekerler)
Çok sayıda glikozun glikozid bağları ile bağlanması sonucu oluşurlar

n(C6H12O6) OH-(C6H10O5)n-H+(n-1)H2O
100(C6H12O6) OH-(C6H10O5)100-H + 99 H2O
Polisakkaritler ikiye ayrılır

1-)Depo polisakkaritleri:Nişasta ve Glikojendir

2-)Yapısal polisakkaritler:Selüloz ve kitindir

Nişasta ; Bitkilerde karbonhidratların depo şeklidir

Çok sayıda glikozun (Glikozit Bağı) bağlanması ile oluşur

Hayvan hücrelerinde bulunmaz ançak sindirime uğrar

Esas olarak Löloplastlarda depo edilir

Suda erimez ;Alkolde erir

Buğdaypatatesmısırbakla……vb bulunur

Not : Nişasta suda çözünmediği için hücre içi basıncı artırmaz

Glikojen ;Hayvanlarda karbonhidratların depo şeklidir

Karaçiğer ve kasda bol miktarda bulunur

Suda çözünür

Hayvan insan mantar ve bakteri hücrelerinde bulunur

Glikojen etçillerde hem hücre içinde ; hem de hücre dışında sindirilebilir

Selüloz ; Bitki hücrelerinde hücre çeperinin yapısını oluşturur

Selolüzu oluşturan glikozlar birbirine ters bağlandığı için memeli canlıların sindirim sistemlerinden salgılanan enzimler ile yapıtaşlarına ayrılmazlar

Hayvan hücrelerinde bulunmaz

İnsan ve omurgalı hayvanlarda selülozu sindiren enzimler bulunmaz

Geviş getiren memelilerde bazı kuşlarda ve termitlerde (Beyaz karıncalar) sindirilerek kullanılır

Ağaçların % 50’si selolüzdur

Kitin ;Omurgasız hayvanlarda özelikle eklem bacaklılarda (Böcek) dış iskeleti oluşturur

Lignin;Selülozla birlikte destek dokuda bulunur

Sindirimi gercekleşmez

Daha karmaşık yapıdaki polisakkaritlerin arasında kanın pıhtılaşmasını önleyen ‘Heparin’ de bulunur

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Karbonhidrat Nedir Ve Özellikleri - Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir? Karbonhidrat Nedir ve Özellikleri - Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir? Karbonhidrat Nedir ve Özellikleri - Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir? Karbonhidrat Nedir ve Özellikleri CH ve O elementlerinden oluşurlarEn önemli görevi enerji hammaddesi olarak kullanılmasıdırBazı karbonhidratlar DNARNAATP;hücre zarıhücre duvarı iskelet gibi bazı yapılara katılırlarDiğer bileşiklere göre az enerji verirler fakat ilk enerji kaynağı olarak kullanılırlar çünkü parçalanmaları daha kolaydır Monosakkaritler Disakkaritler Polisakkaritler -Glikoz -Sükroz -Nişasta -Fruktoz -Laktoz -Selüloz -Galaktoz -Maltoz -Glikojen -Kitin 1-)Monosakkaritler (Tek şekerler) Hidroliz ile daha küçük birimlere parçalanamazlarHücre gecebilirler Yapılarındaki mevcut karbon atomuna göre isimlendirilirler Triozlar : 3 karbonlu şekerlerdirGlikoz ve fotosentezin karanlık devre reaksiyonlarında ara ürün olarak oluşurlarÖrnek:Pirüvik asit (C3H6O3) gliseraldehit Pentozlar :5 karbonlu şekerdirRiboz ve deoksiribozdur Riboz(C5H10O5)=RNAATPNADFAD’ın yapısında mevcuttur Deoksiriboz(C5H10O4)=DNA’nın yapısına katılır Hekzozlar:6 karbonlu şekerlerdir(GlikozFruktozGalaktoz) Glikoz(Üzüm şekeri) Balüzüm ve incirde bol bulunur Fruktoz(Meyve şekeri) Olgun meyvelerde ve balda bulunur Laktoz(Süt şekeri) Süt ve süt ürünlerinde bulunur Hepsinin formülü C6H12O6’dırYalnız bunlar moleküllerindeki atomların farklı dizilişleri bakımından ayırt edilirlerKapalı formülleri aynıaçık formülleri farklı bileşiklere izomer bileşikler denirGlukoz fruktoz ve galaktoz birbirinin izomeridir Hücre zarından geçme sıraları:Galaktoz Glukoz Fruktoz dur 2-)Disakkaritler (Çift şekerler) İki monosakkaritin aralarında bir molekül su açığa çıkarıp Glikozit bağı ile bağlanması sonucu oluşurGenel formülleri C12H22O11’dir C6H12O6+C6H12O6 C12H22O11 +H2O Glikoz+Fruktoz Sakkaroz(Sükroz)(Çay şekeri)+H2O=Bitkisel Glikoz+Galaktoz Laktoz(Süt şekeri)+H2O=İnsan ve memeli sütü Glikoz+Glikoz Maltoz(Arpa şekeri)+H2O=Bitkisel 3-)Polisakkaritler(Çok şekerler) Çok sayıda glikozun glikozid bağları ile bağlanması sonucu oluşurlar n(C6H12O6) OH-(C6H10O5)n-H+(n-1)H2O 100(C6H12O6) OH-(C6H10O5)100-H + 99 H2O Polisakkaritler ikiye ayrılır 1-)Depo polisakkaritleri:Nişasta ve Glikojendir 2-)Yapısal polisakkaritler:Selüloz ve kitindir Nişasta ; Bitkilerde karbonhidratların depo şeklidirÇok sayıda glikozun (Glikozit Bağı) bağlanması ile oluşurHayvan hücrelerinde bulunmaz ançak sindirime uğrarEsas olarak Löloplastlarda depo edilirSuda erimez ;Alkolde erirBuğdaypatatesmısırbakla……vb bulunur Not : Nişasta suda çözünmediği için hücre içi basıncı artırmaz Glikojen ;Hayvanlarda karbonhidratların depo şeklidirKaraçiğer ve kasda bol miktarda bulunurSuda çözünürHayvan insan mantar ve bakteri hücrelerinde bulunurGlikojen etçillerde hem hücre içinde ; hem de hücre dışında sindirilebilir Selüloz ; Bitki hücrelerinde hücre çeperinin yapısını oluştururSelolüzu oluşturan glikozlar birbirine ters bağlandığı için memeli canlıların sindirim sistemlerinden salgılanan enzimler ile yapıtaşlarına ayrılmazlarHayvan hücrelerinde bulunmazİnsan ve omurgalı hayvanlarda selülozu sindiren enzimler bulunmazGeviş getiren memelilerde bazı kuşlarda ve termitlerde (Beyaz karıncalar) sindirilerek kullanılırAğaçların % 50’si selolüzdur Kitin ;Omurgasız hayvanlarda özelikle eklem bacaklılarda (Böcek) dış iskeleti oluşturur Lignin;Selülozla birlikte destek dokuda bulunurSindirimi gercekleşmez Daha karmaşık yapıdaki polisakkaritlerin arasında kanın pıhtılaşmasını önleyen ‘Heparin’ de bulunur