Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deney - Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deneyler

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deney - Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deneyler
Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deney - Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deneyler

Sürtünme kuvveti ile ilgili deneyler tasarlayabilmek için öncelikle "Sürtünme" dediğimiz kavramın ne olduğunu düşünmeniz ve buna çevrenizden örnekler vermeye çalışmanız işinizi kolaylaştıracaktır

Sürtünme kuvveti, en basit ifade ile, bir cismin başka bir cisim üzerinde hareket etmeye çalışırken karşılaştığı direnme kuvveti olarak tanımlanabilir

Yapacağınız deneylerde bu kuvveti ölçmek, nelere bağlı olduğunu bulmaya çalışmak amaçlarınızdan biri olabilir

Diğer bir amacınız ise sürtünme kuvveti çeşitlerini araştırmak olabilir

İki katı cismin birbiri ile temas halinde olduğu durumu düşünürsek bu durumda iki çeşit sürtünme kuvvetinden söz edilebilir

Hareket ettirilmek istenen cisme harekete başlayana kadar diğer yüzey tarafından etki ettirilen sürtünme kuvveti ve cisim harekete başladıktan sonra etki eden sürtünme kuvveti

Bu iki amaç ile tek bir deney düzeneğinden faydalanmanız mümkün

Bir dinamometre, bu dinamometreye bir ip ile bağlayacağımız bir cisim ve bu cismi sürükleyeceğimiz bir düzlemden oluşan bu deney düzeneğini aşağıdaki şekilde görebilirsiniz

Biz bu cismi dinamometre ile yavaş yavaş çekmeye başlarsak dinamometedeki değerin arttığını fakat ilk başlarda cismin hareketsiz kalmaya devam ettiğini görürürüz

Dinamometrenin burada ölçtüğü değer statik sürtünme kuvveti değeridir

Deney sırasında da farkedeceğiniz gibi bu değer sıfırdan başlar ve sizin çekme kuvvetinizin artması ile artar

Cisim harekete başladığı anda uyguladığınız kuvveti çok çok az azaltırsanız da cismin kaymaya devam ettiğini görürsünüz

Bu şekilde sabit bir hızla bu cismi hareket ettirebilirsiniz

O durumda dinamometrenin ölçtüğü değer ise kinetik sürtünme kuvveti olacaktır ve bu değer ise hareket boyunca hep sabit kalacaktır

Deneyin bu ilk kısmında statik sürtünme kuvveti ile kinetik sürtünme kuvvetini inceleme şansını bulabilirsiniz

Diğer kısımda ise dinamometre ile çektiğini cismin çeşidini, ağırlığını, büyüklüğünü vs değiştirerek sürtünme kuvvetlerini ölçebilirsiniz

Böylece sürtünme kuvvetinin nelere bağlı olduğunu ölçme şansınız olur

Örneğin sürtünme kuvvetinin temas alanına bağlı olup olmadığını anlamak için dikdörtgen şeklindeki bir cismi önce büyük yüzeyinin üstünde sürükler sonra küçük yüzeyini çevirerek bir de öyle deneyi tekrarlarsınız

Sonuçları karşılaştırarak sürtünme kuvvetinin temas alanlarına bağlı olmadığını tespit etmiş olursunuz

Sürtünmenin ağırlık ve cisimlerin çeşidine bağlı olup olmadığını nasıl belirleyeceğinizi de siz düşünün

Çok zor olmadığını göreceksiniz

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deney - Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deneyler Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deney - Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deneyler Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deney - Sürtünme Kuvveti İle İlgili Deneyler Sürtünme kuvveti ile ilgili deneyler tasarlayabilmek için öncelikle "Sürtünme" dediğimiz kavramın ne olduğunu düşünmeniz ve buna çevrenizden örnekler vermeye çalışmanız işinizi kolaylaştıracaktır Sürtünme kuvveti, en basit ifade ile, bir cismin başka bir cisim üzerinde hareket etmeye çalışırken karşılaştığı direnme kuvveti olarak tanımlanabilir Yapacağınız deneylerde bu kuvveti ölçmek, nelere bağlı olduğunu bulmaya çalışmak amaçlarınızdan biri olabilir Diğer bir amacınız ise sürtünme kuvveti çeşitlerini araştırmak olabilir İki katı cismin birbiri ile temas halinde olduğu durumu düşünürsek bu durumda iki çeşit sürtünme kuvvetinden söz edilebilir Hareket ettirilmek istenen cisme harekete başlayana kadar diğer yüzey tarafından etki ettirilen sürtünme kuvveti ve cisim harekete başladıktan sonra etki eden sürtünme kuvveti Bu iki amaç ile tek bir deney düzeneğinden faydalanmanız mümkün Bir dinamometre, bu dinamometreye bir ip ile bağlayacağımız bir cisim ve bu cismi sürükleyeceğimiz bir düzlemden oluşan bu deney düzeneğini aşağıdaki şekilde görebilirsiniz Biz bu cismi dinamometre ile yavaş yavaş çekmeye başlarsak dinamometedeki değerin arttığını fakat ilk başlarda cismin hareketsiz kalmaya devam ettiğini görürürüz Dinamometrenin burada ölçtüğü değer statik sürtünme kuvveti değeridir Deney sırasında da farkedeceğiniz gibi bu değer sıfırdan başlar ve sizin çekme kuvvetinizin artması ile artar Cisim harekete başladığı anda uyguladığınız kuvveti çok çok az azaltırsanız da cismin kaymaya devam ettiğini görürsünüz Bu şekilde sabit bir hızla bu cismi hareket ettirebilirsiniz O durumda dinamometrenin ölçtüğü değer ise kinetik sürtünme kuvveti olacaktır ve bu değer ise hareket boyunca hep sabit kalacaktır Deneyin bu ilk kısmında statik sürtünme kuvveti ile kinetik sürtünme kuvvetini inceleme şansını bulabilirsiniz Diğer kısımda ise dinamometre ile çektiğini cismin çeşidini, ağırlığını, büyüklüğünü vs değiştirerek sürtünme kuvvetlerini ölçebilirsiniz Böylece sürtünme kuvvetinin nelere bağlı olduğunu ölçme şansınız olur Örneğin sürtünme kuvvetinin temas alanına bağlı olup olmadığını anlamak için dikdörtgen şeklindeki bir cismi önce büyük yüzeyinin üstünde sürükler sonra küçük yüzeyini çevirerek bir de öyle deneyi tekrarlarsınız Sonuçları karşılaştırarak sürtünme kuvvetinin temas alanlarına bağlı olmadığını tespit etmiş olursunuz Sürtünmenin ağırlık ve cisimlerin çeşidine bağlı olup olmadığını nasıl belirleyeceğinizi de siz düşünün Çok zor olmadığını göreceksiniz