Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşenler Nelerdir?‎

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

İnorganik Moleküller Organik Moleküller Su

asit

baz

tuz ve minareller Karbonhidratlar

yağlar

proteinler

enzimler

vitaminler ve nükleik asitler CANLILARDAKİ İNORGANİK BİLEŞİKLER:İnorganik bileşikler canlılar tarafından sentezlenemeyip dışarıdan hazır olarak bulunan maddelerden alınan bileşiklerdir

Canlılar mineral

su

karbondioksit gibi inorganik bileşikleri dışarıdan almak zorundadır

SU: Canlılar için çok önemli bir moleküldür hücrelerin hayatsal faaliyetlerini sürdürebilmesinde önemi büyüktür

Bir insanın günlük su gereksinimi 1

5lt ile 2

5lt arasıdır

Canlıların %65 ile %95′i sudur

İnsanda ortalama %65

tohumlarda %5 ile %15 arası

su bitkilerinde ise %98′e kadar çıkar

İnsan yaşlandıkça vücuttaki su miktarı azalır

Su yeşil bitkilerde fotosentez olayı için gereklidir

6H2O + 6CO2 C6H12O6 + 6O2 Yeşil bitkiler suyla karbondioksiti birleştirerek besin ve oksijen üretirler

SUYUN GÖREVLERİ:1)Kimyasal tepkimelerin hücrede gerçekleşmesi için gerekli bir çözücüdür

2)Besinlerin sindirimini sağlar(hidroliz)

3)Maddelerin taşınmasında önemlidir

4)Zaralı atıkların seyreltilmesi ve vücuttan atılmasını sağlar

5)Vücut ısısını düşürür

6)Fotosentezde kullanılır

ASİTLER: Su içinde çözündüğü zaman H iyonu veren bütün maddelere asit denir

Asitlerin iki ayıracı vardır; fenol kırmızısı  sarı

mavi turnusol  kırmızı yaparlar

BAZLAR: Su içinde çözündüğü zaman OH iyonu veren bütün maddelere baz denir

Bazların ayıracı

kırmızı turnusol  kırmızı yaparlar

ASİT-BAZ DENGESİ: Asit baz dengesi ortamın H iyonu yoğunluğunun negatif logaritması asitliğin

OH iyonunun negatif logaritması bazikliğin derecesini verir

Bu değer pH ile gösterilir

PH 7 nötr

pH 7-0 arası asitlik

pH7-14 arası bazik özellik artar

PH değeri organizma için çok önemlidir

Biyokimyasal tepkimelerin gerçekleşmesi için pH değerinin belirli bir değerde sabit kalması gerekir

Ör: insan kanının pH’ı 7

4 tür fakat bu değer 7 veya 7

8 e çıkarsa insan ölür

İNORGANİK BİLEŞİKLER

canlıların kendi vücutlarında sentezleyemeyip

dışarıdan hazır aldıkları bileşiklerdir

Hem canlı vücutunda hem de cansız ortamda bulunurlar

Küçük moleküllü olup

devamlı ve yeterince bulunması gerekir

Canlılar bu bileşiklere gereksinim duyar

Besin olarak kullanılan inorganik maddeler “mineraller ve su” sindirilemezler

Enerji vermezler

Bunlar düzenleyici maddelerdir

Karbon elementine sahip olmayan tüm moleküller İnorganik Bileşikler olarak adlandırılr

1) SU
Dünya üzerindeki yaşamın tamamı suya bağlıdır

Tüm yaşayan dokuların %70-90’ı sudur

Yaşamı karakterize eden tüm tepkimeler su içeren ortamlarda yer alırlar

Su hayat için gerekli olan en önemli moleküldür

Bir insan

yiyeceksiz haftalarca yaşayabilir

Ancak

susuz sadece birkaç gün yaşayabilir

Vücut için gerekli olan su miktarı günlük çalışma durumumuza göre değişir

Günde ort

1

5-2

5 lt su almamamız gerekir

Yaşa göre vücut ağırlığının %40-%75’i sudur

Yaşlandıkça vücuttaki su oranı azalır

Bu su dışardan alındığı gibi

vücutta ara ürün olarak oluşur

Canlı organizmanın büyük bir kısmı su moleküllerinden oluşmuştur

Organizmaların yapısındaki su oranı %65-95 arasındadır

Bu oran

su bitkilerinde %98’e kadar yükselmektedir

Tohumlarda ise su oranı %15’den %5’e düşer

Bütün hücreler bir sulu çözeltide bulunur

Her türlü madde değişimin “doku sıvısı”denilen çözeltiyle sağlarlar

• Su kimyasal tepkimelerde rol alan çok iyi bir çözücüdür

Bu sayede sindirime büyük ölçüde yardımcı olur

Su molekülünün belirgin bir polaritesi ve hidrojen bağı oluşturmak için büyük bir eğiliminin olması nedeniyle su

hem iyonik hem de iyonik olmayan maddelere karşı çok iyi bir çözücüdür

• Su pek çok organizmanın vücudunda taşıyıcı ortam olarak görev yapar

Maddelerin vücutta bir bölgeden diğer bölgeye taşınması suyla sağlanır

Ayrıca

su besin maddelerini kan plazması olarak taşır

• Su

metabolizma olaylarını hızlandırır

Enzimler ancak sulu bir ortamda çalışır

• Idrardaki su boşaltıma

terleme olayı ile de dolaşıma yardımcıdır

Terleme olayında vücut ısısının fazlası dışarıya suyla atılır

Böylece vücut ısısı dengelenir

• Su

bitkilerde ‘fotosentez’ ana elemanı olarak bu canlılar için de çok büyük önem taşır

• Ayrıca su

absorbe ettiği fazla ısı ile Dünya’mızın çevresel ısısını düzenler

Böylece hem çevresel ısı çok yükselmez ve saklandığı için ısı kaybolmaz

2) MİNERALLER
• Sindirilmeden direk olarak kana alınırlar

Enzimlerin yapısına katılırlar

Vitaminlerle birlikte düzenleştirici olarak görev yaparlar

Vücudumuzda Cl

P

S ve N elementlerinin asit bileşikleriyle Na

K

Ca

Mg

Fe

Mn ve Cu metallerinin baz özelliğindeki bileşiklerine rastlanmaktadır

• Mineraller hücrede protein

karbonhidrat

yağ gibi

organik maddelere bağlı olarak bulundukları gibi hücrede tuz halinde de bulunabilirler

• Minareller

vitamin-hormon-enzim v

b

moleküllerin yapısına katılır

70kg ağırlığındaki bir insanda ortalama 3 kg mineral tuzları vardır

• Organizmanın yapısında az da olsa minerallere ihtiyaç vardır

Mineraller kanın kanın osmotik basıncının ayarlanmasında

kas kasılmasında

kanın pıhtılaşmasında

ve sinirlere uyarının iletilmesinde önemli role sahiptir

• Minareller bazı enzimlerin yapılarına katılarak katalizör görevi yapar

• İdrar

ter ve dışkı ile dışarı atıldığından mineral içeren besinlerin düzenli olarak vücüda alınması gereklidir

Yiyeceklerde bulunan ve mineral olarak adlandırılan bütün maddeler aslında tuzdur

Yeterli mineral içermeyen besin maddeleri ile beslenilirse

tuz atılması devam edeceğinden kas krampı gibi bazı bozukluklar görülür

Sıcak ortamlara maruz kalan insanlar daha fazla terledikleri için dışarıdan yeterince tuz almalıdır

Sodyum ve klor bütün vücut sıvıları içinde iyon olarak bulunur

Ancak kan gibi hücre dışı sıvılar içindeki bu iyonların miktarı daha fazladır

Sodyum ve klor dokularda suyu tutarak vücudu su dengesini sağlar

Sodyum ve klor kas ve sinir sistemi işlevleri için gereklidir

Ancak bazı böbrek hastalıklarında

yüksek
• tansiyonu olan insanlarda suyun az alınması gerekir

Çok küçük çocukların böbrekleri fazla tuzu süzemediğinden fazla miktarda alınan tuzdan zarar görürler

• Sodyumla birlikte vücut sıvılarında bulunan ve hücrelerin çalışmasını kontrol eden mineral potasyumdur

Vücutta hücre ara sıvısı ile hücre sıvısı arasında bir sodyum

potasyum oranı vardır

Sodyum gibi potasyumun da büyük bir kısmı

tüketilen besinlerden kolayca emilir

Fazlası böbreklerden atılır

İshal gibi

su kaybının fazla olduğu durumlarda potasyum kaybı da fazla olur

• Vücutta en bol bulunan mineral kalsiyumdur

Kalsiyumun büyük bir kısmı fosforla birlikte kemiğin ve dişin yapısına katılır

Geri kalan kısmı kasların kasılmasında

sinirlerde

kanın pıhtılaşmasında ve bazı enzimlerin çalışmasında görev yapar

Vücuda alınan kalsiyumun bir kısmı emilir

Emilmeyen kısmı dışkı ile atılır

D vitamini kalsiyumun emilmesine etki eder

Vücuda fazla kalsiyum alınsa bile D vitamini yetersiz olursa kalsiyum bağırsaklarda emilemez

Küçük çocuklarda kalsiyum ve D vitamini yetersizliğine bağlı olarak’raşitizm’ denilen hastalık görülür

Yetişkin insanlarda potasyum kaybı ile ‘osteomalazi’ denilen kemik yumuşaması hastalığı ortaya çıkar

Vücutta en bol bulunan minerallarden biri de fosfordur

Fosfor kalsiyumla birlikte kalsiyum fosfat şeklinde kemiklerin ve dişin yapısına katılır

Fosfor

nükleik asit

yağ

protein ve karbonhidrat gibi moleküllerin yapısına da katılır

Vücudun yapısına katılan minerallerden biri de demirdir

Vücudumuzdaki demirin yarıdan fazlası kana kırmızı rengini veren hemoglobinin içinde bulunur

Demir aynı zamanda kas proteinleri karaciğer

dalak ve kırmızı kemik iliğinde bulunur

Vücuda yeteri kadar demir alınmamamsı yada vücuttan atılan demir miktarının alınandan fazla olması durumunda demir yetersizliği başlar

Demir eksikliğinde

hemoglobin yapılamaz ve ‘kansızlık’(anemi) görülür

Demir bakımından zengin yiyeceklerle beslenmek sureti ile kansızlık önlenir

İyot

tiroid bezi hormonu olan tiroksinin yapısına katılır

Vücuda yeteri kadar iyot alınmazsa tiroid bezi iyi çalışamaz ve tiroksin hormonunu az salgılar

Tiroksinin az salgılanması tiroid bezinin büyümesine neden olur

Basit ‘guatr’ hastalığı denilen bu durum lahanayı çok tüketen insanlarda

bulunan bir madde tiroid bezinde iyot bağlanma tepkimesini engellemektedir

Sülfatlar kaslarda bulunur ve proteinlerin yapısına katılır

Flüor dişlerin yapısına katılır

Flüorün azlığı dişlerin çürümesine

fazlalığı dişlerin sararmasına yol açar

Bakır bazı enzimlerin yapısına katılır

•
Yani kısaca ;
•
• Vücut içindeki birçok enzimin ve hemoglobin gibi moleküllerin yapısını oluştururlar

Bunlar

demir

fosfor gibi elementlerdir

•
• Kemiklerin ve dişlerin normal olarak gelişmesini sağlarlar

Bunlar için gerekli olan madensel maddeler

kalsiyum

fosfor

magnezyumdur

•
• Vücut ve hücre sıvısının osmotik basıncını düzenlerler

Bunlardan hücre içi sıvıda sodyum

klor

hücre dışı sıvıda potasyum

magnezyum

fosfor bulunur

•
• Sinirsel uyarı iletiminde

kas kasılmasında

Kanın pıhtılaşmasında rol alırlar

3) ASİT - BAZ - TUZLAR
a

) Asitler
Su içersinde çözündüğünde H+(hidrojen) iyonu veren bütün bileşikler asit özelliğindedir

Asitler turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya dönüştürür

Asitlerin tatları ekşidir

Ama kuvvetli olanlar tadılamaz

Yapılarında karbon içeren asitlerin çoğu organik asittir

Laktik asit (CH3-CHOH-COOH) ; organik asite

hidroklorik asit(HCI) ise inorganik asite örnek verilebilir

Ayrıca asitler ayıraç olarak kullanılır

(=Nitrik asit protein ayıracı olarak kullanılır

)
Protein + derişik nitrik asit(HNO3) >>>> ısı >>> sarı renk oluşur
b

) Bazlar
Suda çözündüğü zaman hidroksil iyonu (OH-) veren bileşikler bazik özellik gösterir

Bazlar turnusol kağıdının rengini kırmızıdan maviye dönüştürür

Yapılarında genellikle karbon

azot bulunduran bazlar organik bazlardır

Metilamin (CH3NH2) organik baza;sodyum hidroksit(NaOH)

potasyum hidroksit (koh) gibi bazlar ise inorganik bazlara örnek verilebilir

Tadları acıdır

Ba(OH)2

KOH

Ca(OH)2

NaOH gibi bazlar solunum ve fermantasyon deneylerinde CO2 tutucu özelliklerinden dolayı ayıraç olarak kullanılır

Bunlar aynı zamanda nem tutucu olarak da kullanılır

Asit – Baz Dengesi
Ortamın hidrojen iyon yoğunluğunun negatif (-) logaritması asitliğin

hidroksil iyon yoğunluğunun (-) logaritması ise bazikliğin derecesini verir

H+ iyonu arttıkça ortam asidiktir ve pH 0 ile 7 arasında bir değer gösterir

OH- iyonu arttıkça ortam baziktir ve pH 7 ile 14 arasında bir değer gösterir

H+ iyonu ve OH- iyonları eşit miktarda ise ortam nötrdür ve pH’7 dir

PH değeri organizma için çok önemlidir

Biyokimyasal tepkimelerin gerçekleşebilmesi için pH’ın belirli bir düzeyde tutulması gerekir

pH’daki çok az bir değişiklik bile biyokimyasal tepkimeleri olumsuz etkiler

Bu nedenle pH değerinin sabit kalması gerekir

İnsan kanının pH’ı 7

4’e eşittir

İnsan kanının p H’I 7’ye düşerse ya da 7

8’in üstüne çıkarsa ölüm olayı meydana gelir

Bazı bakteri ve mantarlar asidik ortamlarda yaşayabilir

fakat bazik ortamlarda yaşayamazlar

c

) Tuzlar
Asitlerle bazlar karıştığında asitin H+ iyonu ile bazın OH- iyonu birleşir

Bu birleşim sırasında bir molekül su açığa çıkar ve tuz meydana gelir

HCI + NaOH =H20+ NaCL
Hidroklorik asit + sodyum hidroksit(baz) = su + sodyum klorür (tuz)
Hücrenin içinde ve hücrelerin arasında çeşitli mineral tuzları vardır

Bunlar içinde en önemlileri sodyum

potasyum

magnezyum ve kalsiyum tuzlarıdır

09-11-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşenler Nelerdir?‎ İnorganik Moleküller Organik Moleküller Su asit baz tuz ve minareller Karbonhidratlar yağlar proteinler enzimler vitaminler ve nükleik asitler CANLILARDAKİ İNORGANİK BİLEŞİKLER:İnorganik bileşikler canlılar tarafından sentezlenemeyip dışarıdan hazır olarak bulunan maddelerden alınan bileşiklerdir Canlılar mineral su karbondioksit gibi inorganik bileşikleri dışarıdan almak zorundadır SU: Canlılar için çok önemli bir moleküldür hücrelerin hayatsal faaliyetlerini sürdürebilmesinde önemi büyüktür Bir insanın günlük su gereksinimi 15lt ile 25lt arasıdır Canlıların %65 ile %95′i sudur İnsanda ortalama %65 tohumlarda %5 ile %15 arası su bitkilerinde ise %98′e kadar çıkar İnsan yaşlandıkça vücuttaki su miktarı azalır Su yeşil bitkilerde fotosentez olayı için gereklidir 6H2O + 6CO2 C6H12O6 + 6O2 Yeşil bitkiler suyla karbondioksiti birleştirerek besin ve oksijen üretirler SUYUN GÖREVLERİ:1)Kimyasal tepkimelerin hücrede gerçekleşmesi için gerekli bir çözücüdür 2)Besinlerin sindirimini sağlar(hidroliz) 3)Maddelerin taşınmasında önemlidir 4)Zaralı atıkların seyreltilmesi ve vücuttan atılmasını sağlar 5)Vücut ısısını düşürür 6)Fotosentezde kullanılır ASİTLER: Su içinde çözündüğü zaman H iyonu veren bütün maddelere asit denir Asitlerin iki ayıracı vardır; fenol kırmızısı  sarı mavi turnusol  kırmızı yaparlar BAZLAR: Su içinde çözündüğü zaman OH iyonu veren bütün maddelere baz denir Bazların ayıracı kırmızı turnusol  kırmızı yaparlar ASİT-BAZ DENGESİ: Asit baz dengesi ortamın H iyonu yoğunluğunun negatif logaritması asitliğin OH iyonunun negatif logaritması bazikliğin derecesini verir Bu değer pH ile gösterilir PH 7 nötr pH 7-0 arası asitlik pH7-14 arası bazik özellik artar PH değeri organizma için çok önemlidir Biyokimyasal tepkimelerin gerçekleşmesi için pH değerinin belirli bir değerde sabit kalması gerekir Ör: insan kanının pH’ı 74 tür fakat bu değer 7 veya 78 e çıkarsa insan ölür İNORGANİK BİLEŞİKLER canlıların kendi vücutlarında sentezleyemeyipdışarıdan hazır aldıkları bileşiklerdirHem canlı vücutunda hem de cansız ortamda bulunurlarKüçük moleküllü olupdevamlı ve yeterince bulunması gerekirCanlılar bu bileşiklere gereksinim duyarBesin olarak kullanılan inorganik maddeler “mineraller ve su” sindirilemezlerEnerji vermezlerBunlar düzenleyici maddelerdirKarbon elementine sahip olmayan tüm moleküller İnorganik Bileşikler olarak adlandırılr 1) SU Dünya üzerindeki yaşamın tamamı suya bağlıdırTüm yaşayan dokuların %70-90’ı sudurYaşamı karakterize eden tüm tepkimeler su içeren ortamlarda yer alırlarSu hayat için gerekli olan en önemli moleküldürBir insanyiyeceksiz haftalarca yaşayabilirAncaksusuz sadece birkaç gün yaşayabilirVücut için gerekli olan su miktarı günlük çalışma durumumuza göre değişirGünde ort15-25 lt su almamamız gerekirYaşa göre vücut ağırlığının %40-%75’i sudurYaşlandıkça vücuttaki su oranı azalırBu su dışardan alındığı gibivücutta ara ürün olarak oluşur Canlı organizmanın büyük bir kısmı su moleküllerinden oluşmuşturOrganizmaların yapısındaki su oranı %65-95 arasındadırBu oransu bitkilerinde %98’e kadar yükselmektedirTohumlarda ise su oranı %15’den %5’e düşerBütün hücreler bir sulu çözeltide bulunurHer türlü madde değişimin “doku sıvısı”denilen çözeltiyle sağlarlar • Su kimyasal tepkimelerde rol alan çok iyi bir çözücüdürBu sayede sindirime büyük ölçüde yardımcı olurSu molekülünün belirgin bir polaritesi ve hidrojen bağı oluşturmak için büyük bir eğiliminin olması nedeniyle suhem iyonik hem de iyonik olmayan maddelere karşı çok iyi bir çözücüdür • Su pek çok organizmanın vücudunda taşıyıcı ortam olarak görev yaparMaddelerin vücutta bir bölgeden diğer bölgeye taşınması suyla sağlanırAyrıcasu besin maddelerini kan plazması olarak taşır • Su metabolizma olaylarını hızlandırırEnzimler ancak sulu bir ortamda çalışır • Idrardaki su boşaltımaterleme olayı ile de dolaşıma yardımcıdırTerleme olayında vücut ısısının fazlası dışarıya suyla atılırBöylece vücut ısısı dengelenir • Su bitkilerde ‘fotosentez’ ana elemanı olarak bu canlılar için de çok büyük önem taşır • Ayrıca su absorbe ettiği fazla ısı ile Dünya’mızın çevresel ısısını düzenlerBöylece hem çevresel ısı çok yükselmez ve saklandığı için ısı kaybolmaz 2) MİNERALLER • Sindirilmeden direk olarak kana alınırlarEnzimlerin yapısına katılırlarVitaminlerle birlikte düzenleştirici olarak görev yaparlarVücudumuzda Cl P S ve N elementlerinin asit bileşikleriyle Na K Ca Mg Fe Mn ve Cu metallerinin baz özelliğindeki bileşiklerine rastlanmaktadır • Mineraller hücrede proteinkarbonhidratyağ gibiorganik maddelere bağlı olarak bulundukları gibi hücrede tuz halinde de bulunabilirler • Minareller vitamin-hormon-enzim vb moleküllerin yapısına katılır70kg ağırlığındaki bir insanda ortalama 3 kg mineral tuzları vardır • Organizmanın yapısında az da olsa minerallere ihtiyaç vardır Mineraller kanın kanın osmotik basıncının ayarlanmasında kas kasılmasındakanın pıhtılaşmasında ve sinirlere uyarının iletilmesinde önemli role sahiptir • Minareller bazı enzimlerin yapılarına katılarak katalizör görevi yapar • İdrarter ve dışkı ile dışarı atıldığından mineral içeren besinlerin düzenli olarak vücüda alınması gereklidirYiyeceklerde bulunan ve mineral olarak adlandırılan bütün maddeler aslında tuzdurYeterli mineral içermeyen besin maddeleri ile beslenilirsetuz atılması devam edeceğinden kas krampı gibi bazı bozukluklar görülürSıcak ortamlara maruz kalan insanlar daha fazla terledikleri için dışarıdan yeterince tuz almalıdır Sodyum ve klor bütün vücut sıvıları içinde iyon olarak bulunurAncak kan gibi hücre dışı sıvılar içindeki bu iyonların miktarı daha fazladırSodyum ve klor dokularda suyu tutarak vücudu su dengesini sağlarSodyum ve klor kas ve sinir sistemi işlevleri için gereklidirAncak bazı böbrek hastalıklarındayüksek • tansiyonu olan insanlarda suyun az alınması gerekirÇok küçük çocukların böbrekleri fazla tuzu süzemediğinden fazla miktarda alınan tuzdan zarar görürler • Sodyumla birlikte vücut sıvılarında bulunan ve hücrelerin çalışmasını kontrol eden mineral potasyumdurVücutta hücre ara sıvısı ile hücre sıvısı arasında bir sodyumpotasyum oranı vardırSodyum gibi potasyumun da büyük bir kısmıtüketilen besinlerden kolayca emilirFazlası böbreklerden atılırİshal gibisu kaybının fazla olduğu durumlarda potasyum kaybı da fazla olur • Vücutta en bol bulunan mineral kalsiyumdurKalsiyumun büyük bir kısmı fosforla birlikte kemiğin ve dişin yapısına katılırGeri kalan kısmı kasların kasılmasında sinirlerdekanın pıhtılaşmasında ve bazı enzimlerin çalışmasında görev yaparVücuda alınan kalsiyumun bir kısmı emilirEmilmeyen kısmı dışkı ile atılırD vitamini kalsiyumun emilmesine etki ederVücuda fazla kalsiyum alınsa bile D vitamini yetersiz olursa kalsiyum bağırsaklarda emilemezKüçük çocuklarda kalsiyum ve D vitamini yetersizliğine bağlı olarak’raşitizm’ denilen hastalık görülürYetişkin insanlarda potasyum kaybı ile ‘osteomalazi’ denilen kemik yumuşaması hastalığı ortaya çıkarVücutta en bol bulunan minerallarden biri de fosfordurFosfor kalsiyumla birlikte kalsiyum fosfat şeklinde kemiklerin ve dişin yapısına katılırFosfor nükleik asityağprotein ve karbonhidrat gibi moleküllerin yapısına da katılırVücudun yapısına katılan minerallerden biri de demirdirVücudumuzdaki demirin yarıdan fazlası kana kırmızı rengini veren hemoglobinin içinde bulunurDemir aynı zamanda kas proteinleri karaciğerdalak ve kırmızı kemik iliğinde bulunurVücuda yeteri kadar demir alınmamamsı yada vücuttan atılan demir miktarının alınandan fazla olması durumunda demir yetersizliği başlarDemir eksikliğindehemoglobin yapılamaz ve ‘kansızlık’(anemi) görülürDemir bakımından zengin yiyeceklerle beslenmek sureti ile kansızlık önlenirİyot tiroid bezi hormonu olan tiroksinin yapısına katılırVücuda yeteri kadar iyot alınmazsa tiroid bezi iyi çalışamaz ve tiroksin hormonunu az salgılarTiroksinin az salgılanması tiroid bezinin büyümesine neden olurBasit ‘guatr’ hastalığı denilen bu durum lahanayı çok tüketen insanlardabulunan bir madde tiroid bezinde iyot bağlanma tepkimesini engellemektedirSülfatlar kaslarda bulunur ve proteinlerin yapısına katılırFlüor dişlerin yapısına katılırFlüorün azlığı dişlerin çürümesinefazlalığı dişlerin sararmasına yol açarBakır bazı enzimlerin yapısına katılır • Yani kısaca ; • • Vücut içindeki birçok enzimin ve hemoglobin gibi moleküllerin yapısını oluştururlarBunlardemirfosfor gibi elementlerdir • • Kemiklerin ve dişlerin normal olarak gelişmesini sağlarlarBunlar için gerekli olan madensel maddeler kalsiyum fosformagnezyumdur • • Vücut ve hücre sıvısının osmotik basıncını düzenlerlerBunlardan hücre içi sıvıda sodyumklorhücre dışı sıvıda potasyummagnezyumfosfor bulunur • • Sinirsel uyarı iletiminde kas kasılmasında Kanın pıhtılaşmasında rol alırlar 3) ASİT - BAZ - TUZLAR a) Asitler Su içersinde çözündüğünde H+(hidrojen) iyonu veren bütün bileşikler asit özelliğindedir Asitler turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya dönüştürür Asitlerin tatları ekşidirAma kuvvetli olanlar tadılamazYapılarında karbon içeren asitlerin çoğu organik asittir Laktik asit (CH3-CHOH-COOH) ; organik asite hidroklorik asit(HCI) ise inorganik asite örnek verilebilir Ayrıca asitler ayıraç olarak kullanılır(=Nitrik asit protein ayıracı olarak kullanılır) Protein + derişik nitrik asit(HNO3) >>>> ısı >>> sarı renk oluşur b) Bazlar Suda çözündüğü zaman hidroksil iyonu (OH-) veren bileşikler bazik özellik gösterir Bazlar turnusol kağıdının rengini kırmızıdan maviye dönüştürür Yapılarında genellikle karbonazot bulunduran bazlar organik bazlardırMetilamin (CH3NH2) organik baza;sodyum hidroksit(NaOH)potasyum hidroksit (koh) gibi bazlar ise inorganik bazlara örnek verilebilir Tadları acıdır Ba(OH)2KOHCa(OH)2NaOH gibi bazlar solunum ve fermantasyon deneylerinde CO2 tutucu özelliklerinden dolayı ayıraç olarak kullanılırBunlar aynı zamanda nem tutucu olarak da kullanılır Asit – Baz Dengesi Ortamın hidrojen iyon yoğunluğunun negatif (-) logaritması asitliğin hidroksil iyon yoğunluğunun (-) logaritması ise bazikliğin derecesini verir H+ iyonu arttıkça ortam asidiktir ve pH 0 ile 7 arasında bir değer gösterirOH- iyonu arttıkça ortam baziktir ve pH 7 ile 14 arasında bir değer gösterirH+ iyonu ve OH- iyonları eşit miktarda ise ortam nötrdür ve pH’7 dir PH değeri organizma için çok önemlidirBiyokimyasal tepkimelerin gerçekleşebilmesi için pH’ın belirli bir düzeyde tutulması gerekirpH’daki çok az bir değişiklik bile biyokimyasal tepkimeleri olumsuz etkilerBu nedenle pH değerinin sabit kalması gerekirİnsan kanının pH’ı 74’e eşittirİnsan kanının p H’I 7’ye düşerse ya da 78’in üstüne çıkarsa ölüm olayı meydana gelirBazı bakteri ve mantarlar asidik ortamlarda yaşayabilirfakat bazik ortamlarda yaşayamazlar c) Tuzlar Asitlerle bazlar karıştığında asitin H+ iyonu ile bazın OH- iyonu birleşirBu birleşim sırasında bir molekül su açığa çıkar ve tuz meydana gelir HCI + NaOH =H20+ NaCL Hidroklorik asit + sodyum hidroksit(baz) = su + sodyum klorür (tuz) Hücrenin içinde ve hücrelerin arasında çeşitli mineral tuzları vardırBunlar içinde en önemlileri sodyumpotasyummagnezyum ve kalsiyum tuzlarıdır