09-11-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türkiye'de Yaşanan Doğal Afetler - Türkiye'de Yaşanan Doğal Olaylar
Türkiye'de Yaşanan Doğal Afetler - Türkiye'de Yaşanan Doğal Olaylar
Türkiye'de Yaşanan Doğal Afetler - Türkiye'de Yaşanan Doğal Olaylar
Türkiye'de Yaşanan Doğal Afetler
Doğal Afetler ve Korunma Yolları
Doğal afetler, insanları olumsuz etkileyen doğal olaylardır Büyük oranda can ve mal kaybına neden olurlar İnsanlara ve ülkelere büyük zarar verirler Doğal afetlerin kontrol altına alınıp durdurulması da mümkün değildir Bazı doğal afetleri şöyle sıralayabiliriz:
a Depremler
Yer kabuğunda meydana gelen ani sarsıntılara deprem denir Yeryüzünün belirli yerlerinde sıklıkla görülür Buralara deprem kuşakları denir
Bunların en önemlisi Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı’dır Bu kuşak Saros körfezinden başlayarak Marmara denizinin kuzeyinden İzmit körfezi ve Karadeniz Bölgesi’ndeki sıradağların arasındaki çukurluklardan Van gölünün kuzeyine kadar ulaşır
Ülkemizdeki deprem alanlarının dağılışı
Deprem öncesi alınması gereken önlemler
-Deprem kuşağına yerleşim yeri kurulmamalıdır
-Zemini sağlam olmayan yerlere yerleşilmemelidir
-Binalar yüksek katlı olmamalı ve inşaat tekniklerine uygun yapılmalıdır
-Halka deprem konusunda eğitim verilmelidir
Deprem sırasında yapılması gerekenler
-Soğukkanlı davranılmalıdır
-Balkon ve pencereden atlanmamalıdır
-Elektrik sigortası ve hava gazı vanası kapatılmalıdır
-Bina içinde sağlam eşyaların yanında çömelmiş durumda bulunulmalıdır
-Sarsıntı biter bitmez binadan çıkılmalıdır
Ülkemizin büyük bir kısmı deprem tehlikesi altında olduğu için depreme karşı her zaman hazırlıklı olmalıyız Kısacası depremle yaşamayı öğrenmeliyiz
b Erozyon
Sel suları ve rüzgârlar tarafından aşındırılarak taşınan toprakların barajlara, göllere ve denizlere biriktirilmesine erozyon denir
Yurdumuz yarı kurak bir iklime sahip olduğu için önemli bir kısmı bitki örtüsünden yoksundur Aynı zamanda yurdumuz çok engebeli bir araziye sahiptir
Bunlardan dolayı ülkemizde çok şiddetli erozyon meydana gelmektedir Sağanak yağışlar, orman ve otlakların tahribi ile arazilerin yanlış kullanımı da erozyonu artıran faktörlerdendir
Erozyon sonucunda toprağın en verimli olan kısmı taşındığı için tarım alanlarında azalma meydana gelir Taşınan toprağın bir kısmı baraj göllerine dolarak barajların kullanım sürelerinin kısalmasına neden olur
Toprak erozyonu ülkemiz için çok önemli bir sorundur Çünkü tahrip edilen toprakta bitkiler yetişmeyecektir Bu yüzden topraklarımızda tarım yapmak zorlaşacaktır Bu durumda ülkeler açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalabilirler
Erozyonla mücadele için özel bir kuruluş olan TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı) kurulmuştur TEMA erozyon konusunda eğitici çalışmalar yaparak, erozyonu önlemek için faaliyetlerde bulunur
Erozyonu önlemek için;
-Orman alanları korunmalıdır
-Boş araziler ağaçlandırılmalıdır
-Meralar korunmalıdır
-Eğimli yamaçlar taraçalandırılmalıdır
-Tarlalardaki anız örtüsü yakılmamalıdır
Kısacası erozyonu önlemek için bitki örtüsü korunmalıdır
c Toprak kayması
Yamaçlarda bulunan toprağın, kütle halinde kayarak aşağı doğru inmesi olayına toprak kayması denir Toprak kaymasına heyelân da denir Bazen toprakla birlikte altındaki kayanın bir bölümü de yer değiştirir
Toprak kaymasının nedenleri
-Yer şekillerinin fazla eğimli olması,
-Yağışlar ve eriyen kar sularının toprağı kaygan hale getirmesi,
-Özellikle killi toprakların yağış sularını emerek kayganlaşması,
-İnsanların yol yapımı ve inşaat çalışması gibi faaliyetleri de toprak kaymasına neden olabilir
Ülkemizde görülen heyelânların mevsimlere dağılış oranları
Ülkemizde toprak kaymaları en fazla ilkbahar mevsiminde görülmektedir Bunun en önemli nedeni kar erimeleridir Toprak kayması en fazla Karadeniz Bölgesi’nde meydana gelmektedir Özellikle Doğu Karadeniz Bölümü’nde heyelânlar çok fazla olmaktadır
Toprak kayması sonucunda göller de oluşur Vadi boyunca akan bir akarsuyun önü toprak kayması ile kapanarak göller oluşabilir Trabzon’daki Sera ve Erzurum’daki Tortum gölleri buna örnek olarak verilebilir
d Sel baskınları ve önleme çalışmaları
Sel, sağanak yağış ve hızlı kar erimeleri sonucu çok miktarda suyun akışa geçmesi ile meydana gelir Sel, önüne gelen taşları, toprakları, bitkileri sökerek taşımaktadır Sel, ülkemizde çok görülen bir doğal afettir Her yöremizde sel felaketleri meydana gelebilir Fakat en fazla Doğu Karadeniz Bölümü’nde görülür En fazla ilkbahar mevsiminde sel meydana gelir Bu mevsimde artan yağmurlar selleri oluşturur Yaz aylarında görülen sellerin nedeni sağanak yağışlardır
Ülkemizde sellerin başlıca oluş nedenleri;
-Sağanak yağışlar ve hızlı kar erimeleri
-Arazinin bitki örtüsünden yoksun olmasıdır
Sel baskınları verimli tarım topraklarını taşır Tarım alanlarındaki ürünlere zarar verir Ev, yol ve köprülere zarar verir Seller sonucunda ulaşım ve haberleşmede aksamalar olur
Sellerin zararlarından korunmak için,
-Akarsu yataklarına yerleşilmemelidir
-Akarsu yataklarının kenarlarına taşkınları önlemek için setler yapılmalıdır
e Çığ
Çığ, büyük kar yığınlarının yamaç boyunca hareket etmesidir Yüksek dağlık alanlardaki dik yamaçlarda bulunan karların değişik seslerle harekete geçmesi sonucu oluşur Çığ, ülkemizde en fazla Doğu Anadolu Bölgesi’nde görülür Bunun nedeni kar yağışlarının fazla olmasıdır
f Yangınlar
Yangınların bir kısmı yerleşim yerlerinde meydana gelir Bunlara insanlar neden olmaktadır Fakat özellikle orman yangınları büyük doğal afetler arasında gösterilebilir Orman yangınları en fazla yaz ve sonbahar mevsimlerinde görülür Orman yangınları doğal çevreye zarar verdiği gibi ülke ekonomisine de büyük zarar verir Orman yangınları; erozyon, sel, heyelân ve kuraklığa neden olur
Orman yangınlarına karşı alınacak önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:
-Ormanlarda yapılan pikniklerde ateş yakılmamalı, sigara izmariti atılmamalıdır
-Orman içinde yollar açılmalıdır
-Orman içinde haberleşme ve yangın söndürme sistemi kurulmalıdır
|
|
|
|