Roman Nedir? Roman Türleri Nelerdir? Roman Çeşitleri Nelerdir? Roman Örnekleri Neler?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Roman Nedir? Roman Türleri Nelerdir? Roman Çeşitleri Nelerdir? Roman Örnekleri Neler?
Roman Nedir? Roman Türleri Nelerdir? Roman Çeşitleri Nelerdir? Roman Örnekleri Neler?

Belli bir tarihsel ya da coğrafi çevre içindeki belli bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri bu insan ya da insanların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik mantıksal duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen ve belli bir uzunluğu aşan anlatılar için kullanılan edebi terimdir

Edebi türler içinde en yenisidir

Çünkü matbaanın bulunması ve kentsoylu bir okur kitlesinin ortaya çıkmasından sonra gelişmiştir

Aslında tanımlanması en zor edebi türdür

Gelişmesini tamamlamamış tek türdür denebilir

Bunun bir nedeni romanın tarihsel koşullara bağlı olması diğer nedeni ise yazarına geniş bir özgürlük ve deney alanı bırakmasındandır

Romanın ataları arasında nesirsel özellikler taşıyan Petronius’un Satyricon (1’inci yüzyıl) ve Apuleius’un Metamorphoseon’u (2’nci yüzyıl) gösterilir

Roman düzyazıyla yazılır

Anlatılan olaylar kahramanlık öyküleri değil sıradan insanların günlük yaşantılarıdır

Anlatılan olaylar saraylar ve savaş alanları gibi destansı mekanlarda değil sokaklar evler meyhaneler gibi sıradan mekanlarda geçer

Olaylara yön veren tanrılar değil kişilerin kendi tutum davranış duygu ve düşünceleridir

Kullanılan dil nazım türlerinde olduğu gibi ağdalı değil günlük ve sıradandır

Roman tarihe en bağlı edebiyat türüdür

Toplumsal politik olaylar gelişmelerle de yakın ilişkidedir

Romanın tarihe bağlı oluşu çok köklü bir geçmişi olmayan yeni bir sınıfın yani burjuvazinin kendine tarih içinde bir geçmiş şimdi ve gelecek kurma çabasından doğmuş olmasında yatar

18

yüzyıl romanlarının çoğu burjuvazinin aristokrasiye karşı mücadelesinde kullanılmak üzere kaleme alınmış metinler gibidir

Roman işte bu nedenle felsefe ve sanattan boş inançları kovmak ve bunların yerine akıl ve gerçeği geçirmek isteyen bir kültürel dönüşümün ürünüdür

Bu nedenle toplumların gelişimine yani tarihe kopmaz biçimde bağlıdır

İnsanı öncelikle toplumsal ve tarihsel bir varlık olarak konu alan ilk sanat türüdür

Roman türleri

Romanlar konu üslup yazıldığı dönem bakımından çeşitli türlere ayrılabilir

Üslup bakımından “romantik roman” “gerçekçi roman” “doğalcı roman” “estetik roman” “izlenimci roman” “dışavurumcu roman” “yeni roman” türleri sayılabilir

Romantik roman
Kişilerin duygularını arzularını düşüncelerini yalnızca kendilerine ait içten gelen doğal ve gerçek olgular gibi görür

Örneğin Sir Walter Scott’un tarihsel romanları Jean Jack Rousseau’nun eserleri ve Goethe’nin Genç Verther’in Acıları romanı gibi

Gerçekçi roman
Romantik romandan ayrı olarak kuru ve kuşkucu bir anlatım ve düşünce yapısı taşır

Balzac ve Stendhal’in romanları bu üsluptadır

Doğalcı roman
Üslup bakımından gerçekçi romana benzer

Olanın olduğu gibi yazılmasını öngörür

Emile Zola ve Maupassant romanları doğalcı romanlardır

Estetik roman
Belli biçim ve anlatım kaygıları ile yazılmış romanlardır

Gustave Flaubert estetik romanın en önemli yazarıdır

İzlenimci roman
Diğer üsluplardan ayrı olarak eşyanın ve dış olayların kendi nesnel gerçeklikleriyle insanların bunları algılama biçimleri arasındaki farkları ortaya çıkarmaya yönelir

Yani dış gerçeklerden çok duyu ve duygulara iç yaşantının betimlenmesine öncelik verir

Ford Madox Ford’un romanları izlenimciliğin en sistemli ürünleridir

Dışavurumcu roman
20

yüzyılda ortaya çıkmıştır

Dışavurumculuk toplumsal kimliklerin reddedilmesi ve insan yaşamını belirleyen toplum karşıtı ya da uygarlık karşıtı güçlerin öne çıkarılmasıyla belirlenir

Dışavurumculuk şiddetli fırtınalı ve tanımsız duyguları vurgulamasıyla abartma karikatürleştirme çarpıtma ve soyutlama tekniklerinden yararlanmasıyla bir tür “yeni romantizm” olarak da değerlendirilir

Dostoyevski Kafka Beckett ve Brecth’in romanları bu türün örneklerindendir

Yeni roman
Aslında dışavurumculuğun izlerini taşır

Özellikle 1930 sonrasında ilk örnekleri görülmeye başlandı

Kendisinden önceki akımlardan hiçbirine benzemeyen yazma deneyini hatta romanın olanaksızlığını romanın asıl konusu haline getiren romanlardır

Yeni roman yazma eyleminin kendisini sorgulamaya yönelir

Alain Robbe-Grillet Michel Butor Claude Simon Philippe Soller Julio Cortazar gibi yazarlar bunu denemişlerdir

Konusu bakımından roman “tarihsel roman” “pikaresk roman” “duygusal roman” “gotik roman” “ruhbilimsel roman” “töre romanı” “oluşum romanı” türlerine ayrılır

Tarihsel roman
Uzak bir geçmişte yaşanan olayları konu alır

Ama tarihten daha derinlerde yatan insanla ilgili daha evresel bir gerçeği araştırmak amacıyla da yazılmış olabililer

Tarihi romanların örnekleri arasında Walter Scott’un romanlarını Tolstoy’un Savaş ve Barış’ını Stendhal’in Parma Manastarı’nı sayabiliriz

Pikaresk roman
İsmini İspanyolca alt tabakadan serüvenci ya da serseri anlamına gelen sözcükten alır

Çoğunlukla ahlaksız rezil bir kahramanın başıboş gezginlik yaşamında yaşadığı olayları gevşek ve rahat bir üslupla anlatır

Bu türün önemli örnekleri arasında Lesage’nin Gil Blas de Santilane’ın Serüvenleri Defoe’nun Talihli Metres’i Thomas Mann’ın Dolandırıcı Felix Krull’un İtirafları’nı sayabiliriz

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Roman Nedir? Roman Türleri Nelerdir? Roman Çeşitleri Nelerdir? Roman Örnekleri Neler? Roman Nedir? Roman Türleri Nelerdir? Roman Çeşitleri Nelerdir? Roman Örnekleri Neler? Roman Nedir? Roman Türleri Nelerdir? Roman Çeşitleri Nelerdir? Roman Örnekleri Neler? Belli bir tarihsel ya da coğrafi çevre içindeki belli bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri bu insan ya da insanların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik mantıksal duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen ve belli bir uzunluğu aşan anlatılar için kullanılan edebi terimdir Edebi türler içinde en yenisidir Çünkü matbaanın bulunması ve kentsoylu bir okur kitlesinin ortaya çıkmasından sonra gelişmiştir Aslında tanımlanması en zor edebi türdür Gelişmesini tamamlamamış tek türdür denebilir Bunun bir nedeni romanın tarihsel koşullara bağlı olması diğer nedeni ise yazarına geniş bir özgürlük ve deney alanı bırakmasındandır Romanın ataları arasında nesirsel özellikler taşıyan Petronius’un Satyricon (1’inci yüzyıl) ve Apuleius’un Metamorphoseon’u (2’nci yüzyıl) gösterilir Roman düzyazıyla yazılır Anlatılan olaylar kahramanlık öyküleri değil sıradan insanların günlük yaşantılarıdır Anlatılan olaylar saraylar ve savaş alanları gibi destansı mekanlarda değil sokaklar evler meyhaneler gibi sıradan mekanlarda geçer Olaylara yön veren tanrılar değil kişilerin kendi tutum davranış duygu ve düşünceleridir Kullanılan dil nazım türlerinde olduğu gibi ağdalı değil günlük ve sıradandır Roman tarihe en bağlı edebiyat türüdür Toplumsal politik olaylar gelişmelerle de yakın ilişkidedir Romanın tarihe bağlı oluşu çok köklü bir geçmişi olmayan yeni bir sınıfın yani burjuvazinin kendine tarih içinde bir geçmiş şimdi ve gelecek kurma çabasından doğmuş olmasında yatar 18 yüzyıl romanlarının çoğu burjuvazinin aristokrasiye karşı mücadelesinde kullanılmak üzere kaleme alınmış metinler gibidir Roman işte bu nedenle felsefe ve sanattan boş inançları kovmak ve bunların yerine akıl ve gerçeği geçirmek isteyen bir kültürel dönüşümün ürünüdür Bu nedenle toplumların gelişimine yani tarihe kopmaz biçimde bağlıdır İnsanı öncelikle toplumsal ve tarihsel bir varlık olarak konu alan ilk sanat türüdür Roman türleri Romanlar konu üslup yazıldığı dönem bakımından çeşitli türlere ayrılabilir Üslup bakımından “romantik roman” “gerçekçi roman” “doğalcı roman” “estetik roman” “izlenimci roman” “dışavurumcu roman” “yeni roman” türleri sayılabilir Romantik roman Kişilerin duygularını arzularını düşüncelerini yalnızca kendilerine ait içten gelen doğal ve gerçek olgular gibi görür Örneğin Sir Walter Scott’un tarihsel romanları Jean Jack Rousseau’nun eserleri ve Goethe’nin Genç Verther’in Acıları romanı gibi Gerçekçi roman Romantik romandan ayrı olarak kuru ve kuşkucu bir anlatım ve düşünce yapısı taşır Balzac ve Stendhal’in romanları bu üsluptadır Doğalcı roman Üslup bakımından gerçekçi romana benzer Olanın olduğu gibi yazılmasını öngörür Emile Zola ve Maupassant romanları doğalcı romanlardır Estetik roman Belli biçim ve anlatım kaygıları ile yazılmış romanlardır Gustave Flaubert estetik romanın en önemli yazarıdır İzlenimci roman Diğer üsluplardan ayrı olarak eşyanın ve dış olayların kendi nesnel gerçeklikleriyle insanların bunları algılama biçimleri arasındaki farkları ortaya çıkarmaya yönelir Yani dış gerçeklerden çok duyu ve duygulara iç yaşantının betimlenmesine öncelik verir Ford Madox Ford’un romanları izlenimciliğin en sistemli ürünleridir Dışavurumcu roman 20 yüzyılda ortaya çıkmıştır Dışavurumculuk toplumsal kimliklerin reddedilmesi ve insan yaşamını belirleyen toplum karşıtı ya da uygarlık karşıtı güçlerin öne çıkarılmasıyla belirlenir Dışavurumculuk şiddetli fırtınalı ve tanımsız duyguları vurgulamasıyla abartma karikatürleştirme çarpıtma ve soyutlama tekniklerinden yararlanmasıyla bir tür “yeni romantizm” olarak da değerlendirilir Dostoyevski Kafka Beckett ve Brecth’in romanları bu türün örneklerindendir Yeni roman Aslında dışavurumculuğun izlerini taşır Özellikle 1930 sonrasında ilk örnekleri görülmeye başlandı Kendisinden önceki akımlardan hiçbirine benzemeyen yazma deneyini hatta romanın olanaksızlığını romanın asıl konusu haline getiren romanlardır Yeni roman yazma eyleminin kendisini sorgulamaya yönelir Alain Robbe-Grillet Michel Butor Claude Simon Philippe Soller Julio Cortazar gibi yazarlar bunu denemişlerdir Konusu bakımından roman “tarihsel roman” “pikaresk roman” “duygusal roman” “gotik roman” “ruhbilimsel roman” “töre romanı” “oluşum romanı” türlerine ayrılır Tarihsel roman Uzak bir geçmişte yaşanan olayları konu alır Ama tarihten daha derinlerde yatan insanla ilgili daha evresel bir gerçeği araştırmak amacıyla da yazılmış olabililer Tarihi romanların örnekleri arasında Walter Scott’un romanlarını Tolstoy’un Savaş ve Barış’ını Stendhal’in Parma Manastarı’nı sayabiliriz Pikaresk roman İsmini İspanyolca alt tabakadan serüvenci ya da serseri anlamına gelen sözcükten alır Çoğunlukla ahlaksız rezil bir kahramanın başıboş gezginlik yaşamında yaşadığı olayları gevşek ve rahat bir üslupla anlatır Bu türün önemli örnekleri arasında Lesage’nin Gil Blas de Santilane’ın Serüvenleri Defoe’nun Talihli Metres’i Thomas Mann’ın Dolandırıcı Felix Krull’un İtirafları’nı sayabiliriz