Danişmendliler Danişmendliler Kimlerdir? Danişmendliler Hakkında Danişmendliler Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-10-2012

Danişmendliler Danişmendliler Kimlerdir? Danişmendliler Hakkında Danişmendliler Bilgi Danişmendliler Tanımı
Anadolu'da fetihlere memur edilen Gazi Ahmed Bey, Türkmenlere hocalik, öiretmenlik yaptiii için "Daniimend" lakabi ile aniliyordu

Daniimend Gazi Ahmed Bey, Kizilirmak ve Yeiilirmak dolaylarini ele geçirmiiti

Emir Daniimend'in Bizanslar ile bir savaita ölen Battal Gazi (öl

740)'nin neslinden geldiii söylendiii gibi, onun Anadolu fatihi Sultan Süleyman b

Kutalmii'in dayisi olduiu da rivayet edilmektedir

1086'da Süleymaniah ölünce gücünü arttirdi

I

Kiliçarslan'in Haçlilarla yaptiii Savailara katilarak baiari gösterdi

Antakya Prensi Bohemond'u esir aldi ve Malatya'yi ele geçirdi

Bu prensin serbest birakilmasini isteyen Kiliçarslan'la arasi açildi ve aralarinda savai çikti

Bu savaita Gazi Ahmed Bey yenildi ve 1106'da öldü

Bu Türkmen hanedaninin kuvvet merkezi aslinda, Kuzey Anadolu'da Tokat, Amasya ve Sivas çevresinde idi

Ancak Daniimend'in asil adinin Taylu olduiu ve hocalik yaptiii biliniyor

Buna göre Emir Daniimend 1080 yilinda Sivas'a gelmii ve hiçbir mukavemetle kariilaimadan burada yerleimiiti

Daha sonra Yeiilirmak havzasinda fetihlerde bulundu, Niksar'i muhasara ve zabtetti (1097'den önce)

Emir Daniimend Anadolu'daki emirler arasinda mücadelelerden yararlanarak devletinin hudutlarini geniiletmii, Haçli Seferleri'nin bailamasi ile batidan gelen bu yeni düimana karii çetin mücadelelere katilmiitir

Türkiye Selçuklu sultani I

Kiliç Arslan, iznik önünde doiuya çekildikten sonra, Haçlilara karii Emir Daniimend ve Kapadokya Emiri Hasan ile birleitiler

Bu müttefik Türk ordusu 1 Temmuz 1097'de Darylaeum (Eskiiehir) civarinda Haçlilara karii savaia tutuitu, fakat Türkler aiir kayiplar vererek çekilmek zorunda kaldilar

Haçlilarin ulaiamadiklari yerlerde Daniimendliler faaliyetlerini sürdürdüler ve 1098 yilinda Bayburt'u aldilar

1101 yilinda muhtelif batili prenslerin idaresindeki üç büyük Haçli ordusu peipeie Anadolu'ya girdi

Emir Daniimend, Haçlilara karii I

Kiliç Arslan ile birleierek onlari periian etti

Daniimend Gazi bu zaferlerden sonra derhal Malatya'nin üzerine yürüyerek orayi zabtetti (1103)

Daniimend Gazi 1106 yilinda öldü

Yerine oiullarindan Emir Gazi geçti

I

Kiliç Arslan ise Daniimend'in ölümünden yararlanarak Malatya'yi ele geçirmiiti (1105)

Ancak Türkiye Selçuklularinin bu üstün durumu I

Kiliç Arslan'in ölümüne kadar sürdü (1107)

Emir Gazi Selçuklu iehzadelerinin taht kavgalarina kariimii ve bu iehzadelerden damadi olan Mes'ud'u destekleyerek, onun Konya'da sultan olmasini sailamiitir (1116)

Daha sonra 1127'de Kayseri ve Ankara'yi zabtetti

Böylece Emir Gazi, Sultan Mes'ud'un arazisi diiinda, Firat'dan Sakarya kaynaklarina kadar uzanan Orta ve Kuzey Anadolu'ya hakim oluyor ve Daniimendliler Anadolu'daki devletlerin en kudretlisi haline geliyordu

Emir Gazi daha sonra Çukurova'ya girerek Ermeni Leon'u itaate mecbur ediyordu (1131)

Bizanslilar, Haçlilar ve Ermenilere karii zaferleriyle Türk-islam dünyasinda hakli bir iöhret ve hürmet kazandi

Bu sebeple Baidat Halifesi el-Müsteriid ve Büyük Selçuklu sultani Sencer onun "melik" unvanini tasdik etmiilerdi

Yerine geçen oilu Melik Muhammed de Haçlilar ve Ermeniler ile savaiti

Melik Muhammed'in ölümü ile (1142), Daniimend Devleti'nin temelleri taht mücadeleleriyle sarsilirken, Anadolu'da üstünlük yavai yavai Selçuklulara geçiyordu

Muhammed'in oiullari ile kardeileri arasinda taht mücadeleleri bailadi

Kardeii Yaii-basan Sivas'da kendisine hükümdar ilan ederken, öteki kardeii Ayn ed-Devle, Elbistan ve Malatya'da ayni yolu takip etmiiti

Oilu Zu'n-Nun ise Kayseri'yi aldi

Böylece bir müddet için Daniimendlilerde birbirine rakip üç iube meydana çikti

Daniimendlilerin üçe bölünmesi Türkiye Selçuklu sultanlari için bulunmaz bir firsatti

Bu durumdan yararlananlarin baiinda II

Kiliç Arslan geliyordu

O, muhtelif zamanlarda Sivas iubesinin iiine kariiti

Nihayet 1169'da Kayseri ve Zamanti'yi zabtetti

Zu'n-Nun, Suriye'de Atabeg Nur ed-Din Mahmud'un yardimi ile tekrar Anadolu'ya döndü ve Sivas iehri ile Daniimendli ülkesinde hüküm sürmeie bailadi

Ancak Nur ed-Din Mahmud'un ölümü II

Kiliç Arslan iyi bir firsatti

Zu'n-Nun'u ortadan kaldirmak için önünde artik hiçbir engel kalmamiiti

Derhal harekete geçerek Daniimendlilere ait Sivas, Tokat, Niksar ve Amasya gibi iehirleri zabtetti (1175)

Zu'n-Nun ise Bizans imparatoruna siiindi

Malatya'da ise 1162'de ölen Zülkarneyn'in üç oilu arasinda anlaimazlik mevcuttu

Bunlardan Nasir ed-Din Muhammed, bir süre II

Kiliç Arslan'in vassali olarak hüküm sürdü

Daha sonra II

Kiliç Arslan 1178'de Malatya'ya giderek, Daniimendlilerin burada hüküm süren koluna da son verdi ve böylece Anadolu'nun birliiini sailamii oldu

Bundan sonra Daniimendli ailesine mensup emirlerin bir kismi Selçuklularin hizmetine girdiler

Daniimendlilerin XII

yüzyilda yaptiklari camiler orijinal iekilleri ile zamanimiza kadar gelmemiitir

Onlara ait olduklari tespit edilen birkaç cami, medrese ve kümbet vardir

Camilerden; Niksar Ulu Camii, Kayseri Ulu Camii, Kayseri Kölük Camii ve Sivas Ulu Camii deiiiiklikler ve ilavelerle zamanimiza kadar gelmiitir

Daniimendlilerden Yaii-basan biri 1151-2'de Tokat'da, öteki 1157-8'de Niksar'da olmak üzere iki medrese yaptirmiitir

Daniimenlilerden zamanimiza alti kümbet (türbe) kalmiitir

Bunlardan hanedanin kurucusu Emir Daniimend'e nisbet edilen türbe Niksar'dadir ve ötedenberi bir ziyaretgah kabul edilmektedir

09-10-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Danişmendliler Danişmendliler Kimlerdir? Danişmendliler Hakkında Danişmendliler Bilgi Danişmendliler Danişmendliler Kimlerdir? Danişmendliler Hakkında Danişmendliler Bilgi Danişmendliler Tanımı Anadolu'da fetihlere memur edilen Gazi Ahmed Bey, Türkmenlere hocalik, öiretmenlik yaptiii için "Daniimend" lakabi ile aniliyordu Daniimend Gazi Ahmed Bey, Kizilirmak ve Yeiilirmak dolaylarini ele geçirmiiti Emir Daniimend'in Bizanslar ile bir savaita ölen Battal Gazi (öl 740)'nin neslinden geldiii söylendiii gibi, onun Anadolu fatihi Sultan Süleyman b Kutalmii'in dayisi olduiu da rivayet edilmektedir 1086'da Süleymaniah ölünce gücünü arttirdi I Kiliçarslan'in Haçlilarla yaptiii Savailara katilarak baiari gösterdi Antakya Prensi Bohemond'u esir aldi ve Malatya'yi ele geçirdi Bu prensin serbest birakilmasini isteyen Kiliçarslan'la arasi açildi ve aralarinda savai çikti Bu savaita Gazi Ahmed Bey yenildi ve 1106'da öldü Bu Türkmen hanedaninin kuvvet merkezi aslinda, Kuzey Anadolu'da Tokat, Amasya ve Sivas çevresinde idi Ancak Daniimend'in asil adinin Taylu olduiu ve hocalik yaptiii biliniyor Buna göre Emir Daniimend 1080 yilinda Sivas'a gelmii ve hiçbir mukavemetle kariilaimadan burada yerleimiiti Daha sonra Yeiilirmak havzasinda fetihlerde bulundu, Niksar'i muhasara ve zabtetti (1097'den önce) Emir Daniimend Anadolu'daki emirler arasinda mücadelelerden yararlanarak devletinin hudutlarini geniiletmii, Haçli Seferleri'nin bailamasi ile batidan gelen bu yeni düimana karii çetin mücadelelere katilmiitir Türkiye Selçuklu sultani I Kiliç Arslan, iznik önünde doiuya çekildikten sonra, Haçlilara karii Emir Daniimend ve Kapadokya Emiri Hasan ile birleitiler Bu müttefik Türk ordusu 1 Temmuz 1097'de Darylaeum (Eskiiehir) civarinda Haçlilara karii savaia tutuitu, fakat Türkler aiir kayiplar vererek çekilmek zorunda kaldilar Haçlilarin ulaiamadiklari yerlerde Daniimendliler faaliyetlerini sürdürdüler ve 1098 yilinda Bayburt'u aldilar 1101 yilinda muhtelif batili prenslerin idaresindeki üç büyük Haçli ordusu peipeie Anadolu'ya girdi Emir Daniimend, Haçlilara karii I Kiliç Arslan ile birleierek onlari periian etti Daniimend Gazi bu zaferlerden sonra derhal Malatya'nin üzerine yürüyerek orayi zabtetti (1103) Daniimend Gazi 1106 yilinda öldü Yerine oiullarindan Emir Gazi geçti I Kiliç Arslan ise Daniimend'in ölümünden yararlanarak Malatya'yi ele geçirmiiti (1105) Ancak Türkiye Selçuklularinin bu üstün durumu I Kiliç Arslan'in ölümüne kadar sürdü (1107) Emir Gazi Selçuklu iehzadelerinin taht kavgalarina kariimii ve bu iehzadelerden damadi olan Mes'ud'u destekleyerek, onun Konya'da sultan olmasini sailamiitir (1116) Daha sonra 1127'de Kayseri ve Ankara'yi zabtetti Böylece Emir Gazi, Sultan Mes'ud'un arazisi diiinda, Firat'dan Sakarya kaynaklarina kadar uzanan Orta ve Kuzey Anadolu'ya hakim oluyor ve Daniimendliler Anadolu'daki devletlerin en kudretlisi haline geliyordu Emir Gazi daha sonra Çukurova'ya girerek Ermeni Leon'u itaate mecbur ediyordu (1131) Bizanslilar, Haçlilar ve Ermenilere karii zaferleriyle Türk-islam dünyasinda hakli bir iöhret ve hürmet kazandi Bu sebeple Baidat Halifesi el-Müsteriid ve Büyük Selçuklu sultani Sencer onun "melik" unvanini tasdik etmiilerdi Yerine geçen oilu Melik Muhammed de Haçlilar ve Ermeniler ile savaiti Melik Muhammed'in ölümü ile (1142), Daniimend Devleti'nin temelleri taht mücadeleleriyle sarsilirken, Anadolu'da üstünlük yavai yavai Selçuklulara geçiyordu Muhammed'in oiullari ile kardeileri arasinda taht mücadeleleri bailadi Kardeii Yaii-basan Sivas'da kendisine hükümdar ilan ederken, öteki kardeii Ayn ed-Devle, Elbistan ve Malatya'da ayni yolu takip etmiiti Oilu Zu'n-Nun ise Kayseri'yi aldi Böylece bir müddet için Daniimendlilerde birbirine rakip üç iube meydana çikti Daniimendlilerin üçe bölünmesi Türkiye Selçuklu sultanlari için bulunmaz bir firsatti Bu durumdan yararlananlarin baiinda II Kiliç Arslan geliyordu O, muhtelif zamanlarda Sivas iubesinin iiine kariiti Nihayet 1169'da Kayseri ve Zamanti'yi zabtetti Zu'n-Nun, Suriye'de Atabeg Nur ed-Din Mahmud'un yardimi ile tekrar Anadolu'ya döndü ve Sivas iehri ile Daniimendli ülkesinde hüküm sürmeie bailadi Ancak Nur ed-Din Mahmud'un ölümü II Kiliç Arslan iyi bir firsatti Zu'n-Nun'u ortadan kaldirmak için önünde artik hiçbir engel kalmamiiti Derhal harekete geçerek Daniimendlilere ait Sivas, Tokat, Niksar ve Amasya gibi iehirleri zabtetti (1175) Zu'n-Nun ise Bizans imparatoruna siiindi Malatya'da ise 1162'de ölen Zülkarneyn'in üç oilu arasinda anlaimazlik mevcuttu Bunlardan Nasir ed-Din Muhammed, bir süre II Kiliç Arslan'in vassali olarak hüküm sürdü Daha sonra II Kiliç Arslan 1178'de Malatya'ya giderek, Daniimendlilerin burada hüküm süren koluna da son verdi ve böylece Anadolu'nun birliiini sailamii oldu Bundan sonra Daniimendli ailesine mensup emirlerin bir kismi Selçuklularin hizmetine girdiler Daniimendlilerin XII yüzyilda yaptiklari camiler orijinal iekilleri ile zamanimiza kadar gelmemiitir Onlara ait olduklari tespit edilen birkaç cami, medrese ve kümbet vardir Camilerden; Niksar Ulu Camii, Kayseri Ulu Camii, Kayseri Kölük Camii ve Sivas Ulu Camii deiiiiklikler ve ilavelerle zamanimiza kadar gelmiitir Daniimendlilerden Yaii-basan biri 1151-2'de Tokat'da, öteki 1157-8'de Niksar'da olmak üzere iki medrese yaptirmiitir Daniimenlilerden zamanimiza alti kümbet (türbe) kalmiitir Bunlardan hanedanin kurucusu Emir Daniimend'e nisbet edilen türbe Niksar'dadir ve ötedenberi bir ziyaretgah kabul edilmektedir