09-10-2012
|
#2
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Abbasiler Abbasiler Kimlerdir? Abbasiler Hakkında Abbasiler Tanımı Abbasiler Tarihi
Abbasiler Abbasiler Kimlerdir? Abbasiler Hakkında Abbasiler Tanımı Abbasiler Tarihi Abbasiler Hayatı
Hz Muhammediin amcasi Abbasiin soyundan gelen Ebul Abbasiin kurduiu halife hanedani (750-1258)
Emeviler halifeliii, Hz Muhammed'in amcaoilu ve damadi, dördüncü halife Ali'den zor ve hile kullanarak almiilar, bununla da yetinmeyerek peygamber ailesine karii kanli bir siyaset gütmüilerdi Bu yüzden Emevilere karii düimanlik artmii, özellikle Hicaz, Irak ve iran'da büyük hoinutsuzluklar bai göstermiiti Abbasoiullari bu düimanliktan yararlanarak, halifeliiin peygamber ailesinden en lâyik olana geri verilmesi gerektiii yolunda propagandaya giriitiler
Emevilerin, özellikle çoiunluiu Türk olan bölgelerde (Horasan, Toharistan, Sogd) uyguladiklari vergi soygunculuiu ve Arap olmayanlari aiaii görme siyaseti bu propagandayi daha da güçlendirdi Horasanli Ebu Müslim adinda bir Türk, Emevilere karii ilk ayaklanmayi bailatti Önceden Türklerin Müslüman olanlari ile olmayanlarini bariitirmii ve bunlari iranli iiilerle birleitirerek güçlü bir birlik hazirlamii olan Ebu Müslim, Arap ordularini yenerek Emevi saltanatina son verdi
Peygamber sülâlesinden Ebul Abbas Seffah halifeliie getirildi (750) ilk Abbasi halifesi olan Ebul Abbas, Emevileri acimadan yok ettiii için kendisine kan dökücü anlamina gelen el-Seffah adi verildi
BERMEKOiULLARI
Abbasiler ilk dokuz halife zamaninda (özellikle Harun Reiit [786809] ve Memun [813833]) bütün islâm dünyasini kapsayan (Endülüs hariç) bir egemenlik kurdular Ancak Anadolu'ya ve Akdeniz Bölgesi'ne hiç bir zaman egemen olamadilar
Türkler ve iranlilar tarafindan iktidara getirilen Abbasiler, Araplara güvenemediklerinden yönetim iilerinde Türklerden ve iranlilardan yararlandilar Yeni devletin maliye ve yönetim iileri, özellikle Toharistanli Bermekoiullarinca düzenlendi Baidat bu dönemde kuruldu ve baikent oldu (762); kisa sürede saraylar, resmi kurumlar ve askeri kiilalarla donatildi
Daha sonra gelen halifeler döneminde Abbasi egemenliii zayifladi, islâm imparatorluiu'nda baiimsiz hükümetlerin sayisi çoialdi (Samanoiullari, Karahanlilar, Büveyhoiullari, Fatimiler vd) Kuruluitan 150 yil sonra, Baidat'in egemenliii sadece Irak ve iran bölgelerinde geçerliydi Zamanla Abbasi halifelerinin yalniz manevi deieri kaldi Büveyhoiullari 945'te Baidat'i ele geçirdiler, siyasi çikarlarini düiünerek, Abbasi hanedanini yikmadilar, ama onlarin elinde halife unvanindan baika bir yetki de birakmadilar
1055'te Selçuklular, Baidat'i ele geçirerek Büveyhoiullari Devleti'ne son verdiler, ama yine halifeleri hoi tuttular Moiol istilâsi ile Abbasi hanedani kesin olarak son buldu Hulâgu, Baidat'i alarak son Abbasi halifesi Mustasim'i öldürdü (1258) Öldürülmekten kurtulup kaçan Abbasoiullarindan biri, Misir'da Memlûklere siiinarak orada halife oldu
Abbasiler döneminde islamiin Arap ve iran kesimi büyük ölçüde birliie kavuitu Halifelik Arap özelliiini kaybederek, Sasani Kralliii'nin kurumlarini, saray geleneklerini ve uygarlik zenginliiini edindi
Samarra'da (Irak) Cafer El-Mütevekkil Camii'nin kalintilari Irak Abbasileri sanatinin belirgin örneklerinden olan bu cami,
«ziggurat» (çok katli kule) biçimi tuila minaresiyle ünlüdür
Abbasiler döneminde islam imparatorluiu
ABBASi SANATI
Abbasiler dönemi islâm imparatorluiuinun en parlak dönemidir; öyle ki, bu dönemde hemen her bölge baiimsiz bir sanat merkezi durumundadir Bu dönemde edebiyat (özellikle iiir), bilim, fen, müzik, kisaca bütün güzel sanatlar büyük bir geliime gösterdi Yunan, Süryani, Fars ve Sanskrit dillerinde yazilmii bilim, fen ve felsefe kitaplari Arapçaiya çevrildi IX yüzyilda halifelerin oturmui olduiu Samarra'da bulunan kalintilar, Abbasi sanatinin bailica özelliklerini yansitan belgelerdir
Kayrevan Camii (Tunus) kubbeleriyle dikkati çeker Mimber ve mihrabin yarim kubbesi oymatik aiacindandir; mermer levhalar kakma çinilerle bezenmiitir Temeli 670 yilinda atilan cami, XI yya kadar birçok kere onarilmiitir
|
|
|
|