Osmanlıca Sözlük (R Harfi)-Osmanlıca Sözlük (R Harfi)İle İlgili Kelimeler...

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-10-2012

Osmanlıca Sözlük (R Harfi)-Osmanlıca Sözlük (R Harfi)İle İlgili Kelimeler

Osmanlıca Sözlük (R Harfi) RA Kur'an alfabesinde onikinci harftir

Ebced hesabında 200 sayısına işaret eder

Bu harfe "Rı" denildiği gibi, "Ra-i mühmele" de denilir

Bazı tarih kayıtlarında" Rebi-ül Evvel" ayına işaret olarak geçer

RA-İ MÜHMELE Noktalı ze'den ayırmak için "rı" harfine verilen bir ad

RA f

İsim veya zamirin sonuna ilâve edilirse, Türkçedeki i, im, in, a, e eklerinin yerine kullanılır

Meselâ:Hâne: Ev

Hâne-râ: Evi, evin, eve

Tû: Sen

Tû-râ: Seni, senin, sana

RA' Küçük kene

RA' şiddetle sürmek

RAA' Boğazına hizmet eden adi insan

RAABE Genişlik, vüs'at

* Büyük olmak

RA'AD Geveze kimse

Çok konuşan adam

* Torpil balığı

RAALE Hamakat, ahmaklık

RAAŞ (Ra'şe-Ra'şen) Titretmek

RAB' Vasat, orta boylu

* Avlulu ev

RA'B Doldurmak

* Efsun, (sihir yapanlar okurlar

)
RAB'AT (C

: Rabeât) Attarların dağarcığı ve kutusu

* Orta boylu kimse

RABB Sâhib, mâlik, seyyid

Cenab-ı Hak (C

C

) * Besleyen, yetiştiren, terbiye eden

Müstahik

Hüdâvend

(Kur'an-ı Kerim'de bu "Rabb" ismi ile Cenab-ı Hak 846 def'a zikredilir

) (Bak: Âlem)( Yâni : Herbir cüz'ü bir âlem mesabesinde bulunan şu âlemi bütün eczasiyle terbiye ve yıldızlar hükmünde olan o cüz'lerin zerratını kemal-i intizamla tahrik eder

Evet Cenab-ı Hak herşey için bir nokta-i kemal tayin etmiştir

Ve o noktayı elde etmek için o şeye bir meyil vermiştir

Her şey o nokta-i kemale doğru hareket etmek üzere, sanki mânevi bir emir almış gibi muntazaman o noktaya müteveccihen hareket etmektedir

Esna-yı harekette onlara yardım eden ve mânilerini def'eden, şüphesiz Cenab-ı Hakk'ın terbiyesidir

Evet, kâinata dikkatle bakıldığı zaman, insanların taife ve kabileleri gibi, kâinatın zerratı, münferiden ve müçtemian Hâliklarının kanununa imtisalen, muayyen olan vazifelerine koşmakta oldukları hissedilir

" Yalnız bedbaht insanlar müstesna!" İ

İ

)
RABB-ÜL ÂLEMÎN Bütün âlemlerin Rabbi

Her âlemi doğrudan doğruya Rububiyyeti ile tâlim, terbiye, tedbir ve idâre eden Cenab-ı Hak

(Kur'an-ı Kerim) (bazan iki kelimede, meselâ

Rabbüke tabiri ile ehadiyyeti ve Rabb-ül âlemîn ile vâhidiyyeti bildirir

Ehadiyyet içinde vâhidiyyeti ifade eder

Hattâ bir cümlede bir zerreyi bir göz bebeğinde gördüğü ve yerleştirdiği gibi; güneşi aynı âyetle, aynı çekiçle göğün göz bebeğinde yerleştirir ve göğe bir göz yapar

M

N

)(Her bir şey, hareketiyle bütün eşyayı vahdet nâmına zabteder

Demek, bütün yıldızları elinde tutmayan, bir tek zerreye Rabb olamaz

S

)
RABB-ÜD DÂR Ev sâhibi

RABB-ÜL ERBAB Bütün sâhiblerin, terbiyecilerin Rabbi, Allah

(C

C

)
RABB-ÜL MAL Mal sâhibi

Sermaye sâhibi

RABB Üveybaba

RABBANÎ (Rabbaniye) Rabbe âit

Cenab-ı Hakk'a dair ve müteallik

İlâhî

* Ârif-i Billâh olan, ilmi ile amel eden âlim

RABBANİYYUN (Rabbaniyyîn) Kendisini tamamen Cenab-ı Hakk'a vermiş olanlar

Putperestlikle alâkası olmayanlar

RABBAT Kadınların efendileri, sâhipleri, kocaları

RABBE Üveyana

RABBENA Ey bizim Rabbimiz! Ey Sâhib-i Hâlikımız! Ey bizi terbiye edip besleyen sâhibimiz! (meâlinde)

RABBÎ Ey benim Rabbim

RABBİ YESSİR VELÂ TÜASSİR Ey Rabbim! Kolaylaştır, zorlaştırma, bana imdad eyle, yardım eyle (meâlinde)

RABE Yoğurt damızlığı

RABEA Devenin katı katı yelmesi

RABIT(A) Rabteden, bağlayan, bitiştiren

* Münasebet, alâka, bağlılık, yakınlık

İki şeyi birbirine bağlayan tertip

* Nefsini dünyadan men edip âhirete, Allah'a (C

C

) bağlanmak

* Tertip, sıra, düzen, usûl

(

Evet, tevhid-i imanî, elbette tevhid-i kulûbü ister

Ve vahdet-i itikad dahi, vahdet-i içtimaiyyeyi iktiza eder

Evet inkâr edemezsin ki: Sen bir adamla beraber bir taburda bulunmakla, o adama karşı dostane bir râbıta anlarsın; ve bir kumandanın emri altında beraber bulunduğunuzdan arkadaşane bir alâka telâkki edersin

M

)
RABITA-İ İMAN İman bağı, insanları hususan iman edenleri birbirine bağlayan iman

RABITA-İ MEVT Ölümünü düşünüp dünyanın fani olduğunu mülâhaza edip nefsin desiselerinden kurtulmak

RABITA-İ ŞEYH Tarikat-ı Nakşiyede, müridin hayalen şeyhinin huzurunda kendini tasavvur etmesine denir

RABITABEND f

Rabtedici, bağlayıcı

RABIZ Koyun ağılı

RABİ' Dördüncü

RABİ-İ AŞER Ondördüncü

RABİA (Müe

) Dördüncü

* Saatteki sâlisenin altmışta biri

RABİA-İ ADEVİYE (Hi: 95 - 185) Basra'lı bir hatun

Bütün hayatını dine hizmet için vakfetmiş, zengin kimseler evlenmek teklifinde bulundukları halde; "Allah'ı anmaktan, dine hizmetten beni alıkor" fikri ile reddetmiş, fakirliği ve istiğnayı kabul edip dine hizmetten vaz geçmemiştir

Talebe okutmuş meşhur bir veliyedir

(R

Aleyha)
RABİAN Dördüncü olarak

RABİB Yoğurt

RABİH(A) (Ribh

den) Kârlı, kazançlı, faydalı

RABİT Bağlı, bağlanmış, merbut

RABİYE (C

: Revâbi) Yüce, yüksek yer

RABT Bağlamak, bitiştirmek, bir şeye bağlamak

* Nizam vermek, intizam bulmak

* Gr: Cümleleri lüzumlu edatlarla birbirine bağlamak

RABT-I KALB Kalb bağlama, gönül bağlama

RABT EDATI Gr: Bağlama edatı

Kelimeyi veya cümleyi birbirine bağlayan harf veya kelime

(Hem, ve

gibi)
RABTİYYE Rabtiye

* Bağlayacak şey

RAC f

Mide

RA'C Şimşeklerin birbiri ardınca şakımaları

RACİ Rica eden, eden, uman, yalvaran

Niyaz eden

Ümitli

RACİ' (Rücu

dan) Geri dönen, ric'at eden

* Dair, aid, alâkası olan, dokunur olan, müteallik

* Gr: Bir şahıstan kinaye olan zamir

RACİBE (C

: Revâcib) Parmağın el ayasına bitişik olan boğumu

RACİFE Şiddetle sarsan sarsıntı

Dünyayı yerinden oynatan vakıa

İlk nefha

RACİH Üstün olan

Kıymetli, faziletli ve itibarı fazla olan

* Fık: Beyyinatta, bürhan ve delilin tercihinde delili üstün, beyyinesi evlâ ve makbul olan taraf

RACİH-İ MERCUH Bürhan ve delillerin tercih ve üstünlük esasları

RACİHA Tercihli, daha önce diğerlerinden üstün

RACİL Yaya olarak, yürüyerek

RACİLEN Yaya

Piyade

* Mc: Cahil, bilgisiz

RACİN Adama alışmış davar

RACİYANE f

Rica ederek, yalvararak

RA'D Gök gürültüsü

* Bulutları sevk ve nezaret ile vazifeli bir melek adı

* Tehdit etmek, korkutmak

(Terennümat-ı hava, na'rât-ı ra'diye, nağamat-ı emvac, birer zikr-i azamet

Yağmurun hezecatı, kuşların seceatı birer tesbih-i rahmet, hakikata bir mecaz

Lemeat'tan)

09-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Sözlük (R Harfi)-Osmanlıca Sözlük (R Harfi)İle İlgili Kelimeler... Osmanlıca Sözlük (R Harfi)-Osmanlıca Sözlük (R Harfi)İle İlgili Kelimeler Osmanlıca Sözlük (R Harfi)-Osmanlıca Sözlük (R Harfi)İle İlgili Kelimeler Osmanlıca Sözlük (R Harfi) RA Kur'an alfabesinde onikinci harftir Ebced hesabında 200 sayısına işaret eder Bu harfe "Rı" denildiği gibi, "Ra-i mühmele" de denilir Bazı tarih kayıtlarında" Rebi-ül Evvel" ayına işaret olarak geçer RA-İ MÜHMELE Noktalı ze'den ayırmak için "rı" harfine verilen bir ad RA f İsim veya zamirin sonuna ilâve edilirse, Türkçedeki i, im, in, a, e eklerinin yerine kullanılır Meselâ:Hâne: Ev Hâne-râ: Evi, evin, eveTû: Sen Tû-râ: Seni, senin, sana RA' Küçük kene RA' şiddetle sürmek RAA' Boğazına hizmet eden adi insan RAABE Genişlik, vüs'at * Büyük olmak RA'AD Geveze kimse Çok konuşan adam * Torpil balığı RAALE Hamakat, ahmaklık RAAŞ (Ra'şe-Ra'şen) Titretmek RAB' Vasat, orta boylu * Avlulu ev RA'B Doldurmak * Efsun, (sihir yapanlar okurlar) RAB'AT (C: Rabeât) Attarların dağarcığı ve kutusu * Orta boylu kimse RABB Sâhib, mâlik, seyyid Cenab-ı Hak (CC) * Besleyen, yetiştiren, terbiye eden Müstahik Hüdâvend (Kur'an-ı Kerim'de bu "Rabb" ismi ile Cenab-ı Hak 846 def'a zikredilir) (Bak: Âlem)( Yâni : Herbir cüz'ü bir âlem mesabesinde bulunan şu âlemi bütün eczasiyle terbiye ve yıldızlar hükmünde olan o cüz'lerin zerratını kemal-i intizamla tahrik eder Evet Cenab-ı Hak herşey için bir nokta-i kemal tayin etmiştir Ve o noktayı elde etmek için o şeye bir meyil vermiştir Her şey o nokta-i kemale doğru hareket etmek üzere, sanki mânevi bir emir almış gibi muntazaman o noktaya müteveccihen hareket etmektedir Esna-yı harekette onlara yardım eden ve mânilerini def'eden, şüphesiz Cenab-ı Hakk'ın terbiyesidir Evet, kâinata dikkatle bakıldığı zaman, insanların taife ve kabileleri gibi, kâinatın zerratı, münferiden ve müçtemian Hâliklarının kanununa imtisalen, muayyen olan vazifelerine koşmakta oldukları hissedilir " Yalnız bedbaht insanlar müstesna!" İİ) RABB-ÜL ÂLEMÎN Bütün âlemlerin Rabbi Her âlemi doğrudan doğruya Rububiyyeti ile tâlim, terbiye, tedbir ve idâre eden Cenab-ı Hak(Kur'an-ı Kerim) (bazan iki kelimede, meselâ Rabbüke tabiri ile ehadiyyeti ve Rabb-ül âlemîn ile vâhidiyyeti bildirir Ehadiyyet içinde vâhidiyyeti ifade eder Hattâ bir cümlede bir zerreyi bir göz bebeğinde gördüğü ve yerleştirdiği gibi; güneşi aynı âyetle, aynı çekiçle göğün göz bebeğinde yerleştirir ve göğe bir göz yapar MN)(Her bir şey, hareketiyle bütün eşyayı vahdet nâmına zabteder Demek, bütün yıldızları elinde tutmayan, bir tek zerreye Rabb olamaz S) RABB-ÜD DÂR Ev sâhibi RABB-ÜL ERBAB Bütün sâhiblerin, terbiyecilerin Rabbi, Allah (CC) RABB-ÜL MAL Mal sâhibi Sermaye sâhibi RABB Üveybaba RABBANÎ (Rabbaniye) Rabbe âit Cenab-ı Hakk'a dair ve müteallik İlâhî * Ârif-i Billâh olan, ilmi ile amel eden âlim RABBANİYYUN (Rabbaniyyîn) Kendisini tamamen Cenab-ı Hakk'a vermiş olanlar Putperestlikle alâkası olmayanlar RABBAT Kadınların efendileri, sâhipleri, kocaları RABBE Üveyana RABBENA Ey bizim Rabbimiz! Ey Sâhib-i Hâlikımız! Ey bizi terbiye edip besleyen sâhibimiz! (meâlinde) RABBÎ Ey benim Rabbim RABBİ YESSİR VELÂ TÜASSİR Ey Rabbim! Kolaylaştır, zorlaştırma, bana imdad eyle, yardım eyle (meâlinde) RABE Yoğurt damızlığı RABEA Devenin katı katı yelmesi RABIT(A) Rabteden, bağlayan, bitiştiren * Münasebet, alâka, bağlılık, yakınlık İki şeyi birbirine bağlayan tertip * Nefsini dünyadan men edip âhirete, Allah'a (CC) bağlanmak * Tertip, sıra, düzen, usûl(Evet, tevhid-i imanî, elbette tevhid-i kulûbü ister Ve vahdet-i itikad dahi, vahdet-i içtimaiyyeyi iktiza eder Evet inkâr edemezsin ki: Sen bir adamla beraber bir taburda bulunmakla, o adama karşı dostane bir râbıta anlarsın; ve bir kumandanın emri altında beraber bulunduğunuzdan arkadaşane bir alâka telâkki edersin M) RABITA-İ İMAN İman bağı, insanları hususan iman edenleri birbirine bağlayan iman RABITA-İ MEVT Ölümünü düşünüp dünyanın fani olduğunu mülâhaza edip nefsin desiselerinden kurtulmak RABITA-İ ŞEYH Tarikat-ı Nakşiyede, müridin hayalen şeyhinin huzurunda kendini tasavvur etmesine denir RABITABEND f Rabtedici, bağlayıcı RABIZ Koyun ağılı RABİ' Dördüncü RABİ-İ AŞER Ondördüncü RABİA (Müe) Dördüncü * Saatteki sâlisenin altmışta biri RABİA-İ ADEVİYE (Hi: 95 - 185) Basra'lı bir hatun Bütün hayatını dine hizmet için vakfetmiş, zengin kimseler evlenmek teklifinde bulundukları halde; "Allah'ı anmaktan, dine hizmetten beni alıkor" fikri ile reddetmiş, fakirliği ve istiğnayı kabul edip dine hizmetten vaz geçmemiştir Talebe okutmuş meşhur bir veliyedir (R Aleyha) RABİAN Dördüncü olarak RABİB Yoğurt RABİH(A) (Ribh den) Kârlı, kazançlı, faydalı RABİT Bağlı, bağlanmış, merbut RABİYE (C: Revâbi) Yüce, yüksek yer RABT Bağlamak, bitiştirmek, bir şeye bağlamak * Nizam vermek, intizam bulmak * Gr: Cümleleri lüzumlu edatlarla birbirine bağlamak RABT-I KALB Kalb bağlama, gönül bağlama RABT EDATI Gr: Bağlama edatı Kelimeyi veya cümleyi birbirine bağlayan harf veya kelime (Hem, ve gibi) RABTİYYE Rabtiye * Bağlayacak şey RAC f Mide RA'C Şimşeklerin birbiri ardınca şakımaları RACİ Rica eden, eden, uman, yalvaran Niyaz eden Ümitli RACİ' (Rücu dan) Geri dönen, ric'at eden * Dair, aid, alâkası olan, dokunur olan, müteallik * Gr: Bir şahıstan kinaye olan zamir RACİBE (C: Revâcib) Parmağın el ayasına bitişik olan boğumu RACİFE Şiddetle sarsan sarsıntı Dünyayı yerinden oynatan vakıa İlk nefha RACİH Üstün olan Kıymetli, faziletli ve itibarı fazla olan * Fık: Beyyinatta, bürhan ve delilin tercihinde delili üstün, beyyinesi evlâ ve makbul olan taraf RACİH-İ MERCUH Bürhan ve delillerin tercih ve üstünlük esasları RACİHA Tercihli, daha önce diğerlerinden üstün RACİL Yaya olarak, yürüyerek RACİLEN Yaya Piyade * Mc: Cahil, bilgisiz RACİN Adama alışmış davar RACİYANE f Rica ederek, yalvararak RA'D Gök gürültüsü * Bulutları sevk ve nezaret ile vazifeli bir melek adı * Tehdit etmek, korkutmak(Terennümat-ı hava, na'rât-ı ra'diye, nağamat-ı emvac, birer zikr-i azamet Yağmurun hezecatı, kuşların seceatı birer tesbih-i rahmet, hakikata bir mecaz Lemeat'tan)