Osmanlıca Sözlük (Y Harfi) Y Harfi İle İlgili Osmanlıca Sözlük...

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-10-2012

RE: Osmanlıca Sözlük (Y Harfi) YA'LUL (C

: Yeâlil) Beyaz bulut

* Su üzerinde peydâ olan kabarcık

* Çift hörgüçlü deve

YALVANE f

Kırlangıç kuşu

YAM f

Posta beygiri

YAMAK Yardımcı, yardak, muavin

YA'MELE İşe dayanıklı cins dişi deve

YA'MUR (C

: Yeâmir) Bir nevi ağaç

* Oğlak

Kuzu

YAMUR Başının ortasında bir sürü boynuzları olan bir cins geyiğin erkeği

YAN f

Hastanın sayıklaması

YANESUN Anason otu

YANİ' Kıvama gelmiş, olmuş

Pişkin

YA'Nİ (Yâni) Bundan maksat, demek, demek isteniyor ki

YANKESİCİ Biçimine getirerek insanın üzerinden gizlice birşey çalan hırsız

YÂR f

Dost, ahbab, tanıdık

* Yardımcı

* Âşık

Mâşuk, sevgili

YÂR-I BÎVEFÂ Vefasız dost

YÂR-I CİHAR (Bak: Çar yâr)
YÂR-I GAR Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın en sâdık sahabesi Hazret-i Ebubekir Radıyallahü Anh'ın ünvanı

Hicret esnasında en tehlikeli bir zamanda mağaraya girdiklerinde Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm'a sadakatla hizmet ettiğinden bu nam ile anılır

(Bak: Sıddık)
YÂR-I KADÎM Eski dost

YARA f

Güç, kuvvet, kudret, takat

YÂRÂN f

Dostlar

Sâdık arkadaşlar

Sevgililer

YÂRÂN-I AŞK Âşıklar, aşk dostları

YÂRÂN-I SAFÂ Zevk ve eğlence ile vakit geçiren dostlar

Safâ dostları

YARANE f

Dostça

YÂRE f

Bilezik

YÂRE Yara

YÂRE-İ HİCRAN Ayrılık yarası

YAREK f

Dölyatağı

Meşime

YARI ÜMMİ Yazıyı tam yazamayan

* İlmi daha ziyade ilhama istinad eden

YÂRÎ f

Yardım

* Dostluk

YARMEND f

Dost, muin, yardımcı

YARRES f

İmdada yetişen

YASEMİN f

Güzel kokulu, beyaz ve güzel çiçekler açan sarmaşık cinsinden bir ağaç

YASIB Yeşim taşı

YASIF Yeşim taşı

YASİN Yâ Seyyid yâ insan gibi muhtelif manalar rivayet edilir

Şifredir Hazret-i Peygamber'in (A

S

M

) fıtraten, hilkaten, edeben ve ahlâken en yüksek olduğu herkesçe bilindiğinden bu isim kendisine verilmiştir

(Bak: Huruf-ı mukattaa)
YASİN SURESİ Kur'an-ı Kerim'in 36

suresinin ismidir

Mekkîdir

YASİR Sol tarafa giden

YA'SUB Arı beyi

* Emir, bey, reis

* Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm'ın bir atının ismi

* Atın alnındaki beyazlık

* Bir nevi kuş

(Karıncayı emirsiz, arıyı ya'subsuz bırakmayan Kudret-i Ezeliye; elbette beşeri nebisiz bırakmaz

M

)
YÂVE f

Hezeyan

Yalan

Yaygara

Saçma sapan söz

* Sahipsiz hayvan

YÂVE-GÛ (C

: Yâve-guyân) f

Saçmasapan konuşan, saçmalayan

YÂVER f

Yardımcı

Mededkâr

İmdatçı

* En yakın memur

* Devlet büyüklerinin yanında bulunan en yakın memur

YÂVER-İ EKREM Cenab-ı Hakk'ın emrinde çalışan en makbul yâver, en kerim olan Hazret-i Muhammed

(A

S

M

)
YÂVERÂN (Yâver

C

) f

Yâverler

Yardımcılar

YÂVERÎ f

Yâverlik, yardımcılık

YAVUZ şiddetli yanan

* A'lâ, fevkalâde

* Pek sert

YAVUZ SULTAN SELİM (Hi: 875-926) Osmanlı Padişahlarından dokuzuncusudur

Sultan Süleyman Han'ın babası, 2

Bayezid Han'ın oğludur

Azim ve sebat örneği olan ve memleket mes'elelerinde en küçük kusurları bile afvedemiyen Yavuz Selim, Çaldıran seferine çıkmıştı

Uzun müddet seferde olan askerleri bir gün padişahın çadırına kurşun atacak kadar işi ileri götürdüler

Yavuz Selim hemen çadırından dışarı fırladı; atına atladığı gibi toplu bir halde duran Yeniçerilerin arasına atını sürdü, öfkeli nazarlarla sert sert baktıktan sonra:" -Bre asker kıyafetli korkak herifler! Askerî itaat, emre muhalefetten mi ibarettir? Zahmete katlanmadan zafer kazanmak kande görülmüştür? Şecaat ve erliğinden şüphe edenler, rahatını düşünenler geri dönüp karılarının yanlarına gitsinler

Ben buraya kadar zahmetler ihtiyar edip, kemal-i zelilâne bir surette geri dönmek için gelmedim

Şemşir-i celâletim altında hamaset ve şecaat göstermek isteyenler benimle beraber gelsinler

Siz gelmezseniz, ben yalnız da giderim

' diyerek atını Çaldıran'a doğru sürmüştür

Neticede Şah İsmail'e galip geldi

Şiiliğin Anadolu'ya yayılmasına mani oldu

Daha sonra Tebriz ve Mısır'ı aldı

Hutbelerde "Haremeyn-i Şerifeyn'in Hâdimi" diye ismini okuttu ve ilk Osmanlı Hâlifesi oldu

Osmanlı Devletinin topraklarını iki misline çıkardı

Büyük bir İslâm ittihadı için gayret gösteriyordu

Şirpençe denilen bir çıban vesilesi ile Rahmet-i Rahman'a kavuştu

Türbesi, İstanbul'da yaptırdığı Sultan Selim Camii avlusundadır

(R

Aleyh)
YAZDEH f

Onbir

YAZDEHÜM f

Onbirinci

YA'ZİD Acı marul

YEAKİB (Ya'kub

C

) Erkek keklikler

YEALİL (Ya'lul

C

) Suları berrak ve saf akan göller

* Beyaz bulutlar

* Su üzerinde meydana gelen kabarcıklar

* Çift hörgüçlü develer

YEASİB (Ya'sub

C

) Reisler, başkanlar, başlar

* Arıbeyleri

YEBAB f

Yıkık, bozuk, harap, virâne

YEBAN f

Sahra, çöl

* Issız ve tenha yer

YEBANİ f

Görgüsüz, kaba

* Yabâni, kırlarda biten

* Sıkılgan, ürkek

(Bak: Yabani)
YEBES Sonradan kuruyan yaş mevzi

YEBREM "Gelberi" ismiyle bilinen bir cins demir kürek

YEBS Islak şeyin kuruması

YEBUSET Kuruluk, nemsizlik, rutubetsizlik

09-10-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Sözlük (Y Harfi) Y Harfi İle İlgili Osmanlıca Sözlük... RE: Osmanlıca Sözlük (Y Harfi) YA'LUL (C: Yeâlil) Beyaz bulut * Su üzerinde peydâ olan kabarcık * Çift hörgüçlü deve YALVANE f Kırlangıç kuşu YAM f Posta beygiri YAMAK Yardımcı, yardak, muavin YA'MELE İşe dayanıklı cins dişi deve YA'MUR (C: Yeâmir) Bir nevi ağaç * Oğlak Kuzu YAMUR Başının ortasında bir sürü boynuzları olan bir cins geyiğin erkeği YAN f Hastanın sayıklaması YANESUN Anason otu YANİ' Kıvama gelmiş, olmuş Pişkin YA'Nİ (Yâni) Bundan maksat, demek, demek isteniyor ki YANKESİCİ Biçimine getirerek insanın üzerinden gizlice birşey çalan hırsız YÂR f Dost, ahbab, tanıdık * Yardımcı * Âşık Mâşuk, sevgili YÂR-I BÎVEFÂ Vefasız dost YÂR-I CİHAR (Bak: Çar yâr) YÂR-I GAR Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın en sâdık sahabesi Hazret-i Ebubekir Radıyallahü Anh'ın ünvanı Hicret esnasında en tehlikeli bir zamanda mağaraya girdiklerinde Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm'a sadakatla hizmet ettiğinden bu nam ile anılır (Bak: Sıddık) YÂR-I KADÎM Eski dost YARA f Güç, kuvvet, kudret, takat YÂRÂN f Dostlar Sâdık arkadaşlar Sevgililer YÂRÂN-I AŞK Âşıklar, aşk dostları YÂRÂN-I SAFÂ Zevk ve eğlence ile vakit geçiren dostlar Safâ dostları YARANE f Dostça YÂRE f Bilezik YÂRE Yara YÂRE-İ HİCRAN Ayrılık yarası YAREK f Dölyatağı Meşime YARI ÜMMİ Yazıyı tam yazamayan * İlmi daha ziyade ilhama istinad eden YÂRÎ f Yardım * Dostluk YARMEND f Dost, muin, yardımcı YARRES f İmdada yetişen YASEMİN f Güzel kokulu, beyaz ve güzel çiçekler açan sarmaşık cinsinden bir ağaç YASIB Yeşim taşı YASIF Yeşim taşı YASİN Yâ Seyyid yâ insan gibi muhtelif manalar rivayet edilir Şifredir Hazret-i Peygamber'in (ASM) fıtraten, hilkaten, edeben ve ahlâken en yüksek olduğu herkesçe bilindiğinden bu isim kendisine verilmiştir (Bak: Huruf-ı mukattaa) YASİN SURESİ Kur'an-ı Kerim'in 36 suresinin ismidir Mekkîdir YASİR Sol tarafa giden YA'SUB Arı beyi * Emir, bey, reis * Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm'ın bir atının ismi * Atın alnındaki beyazlık * Bir nevi kuş(Karıncayı emirsiz, arıyı ya'subsuz bırakmayan Kudret-i Ezeliye; elbette beşeri nebisiz bırakmaz M) YÂVE f Hezeyan Yalan Yaygara Saçma sapan söz * Sahipsiz hayvan YÂVE-GÛ (C: Yâve-guyân) f Saçmasapan konuşan, saçmalayan YÂVER f Yardımcı Mededkâr İmdatçı * En yakın memur * Devlet büyüklerinin yanında bulunan en yakın memur YÂVER-İ EKREM Cenab-ı Hakk'ın emrinde çalışan en makbul yâver, en kerim olan Hazret-i Muhammed (ASM) YÂVERÂN (Yâver C) f Yâverler Yardımcılar YÂVERÎ f Yâverlik, yardımcılık YAVUZ şiddetli yanan * A'lâ, fevkalâde * Pek sert YAVUZ SULTAN SELİM (Hi: 875-926) Osmanlı Padişahlarından dokuzuncusudur Sultan Süleyman Han'ın babası, 2 Bayezid Han'ın oğludurAzim ve sebat örneği olan ve memleket mes'elelerinde en küçük kusurları bile afvedemiyen Yavuz Selim, Çaldıran seferine çıkmıştı Uzun müddet seferde olan askerleri bir gün padişahın çadırına kurşun atacak kadar işi ileri götürdüler Yavuz Selim hemen çadırından dışarı fırladı; atına atladığı gibi toplu bir halde duran Yeniçerilerin arasına atını sürdü, öfkeli nazarlarla sert sert baktıktan sonra:" -Bre asker kıyafetli korkak herifler! Askerî itaat, emre muhalefetten mi ibarettir? Zahmete katlanmadan zafer kazanmak kande görülmüştür? Şecaat ve erliğinden şüphe edenler, rahatını düşünenler geri dönüp karılarının yanlarına gitsinler Ben buraya kadar zahmetler ihtiyar edip, kemal-i zelilâne bir surette geri dönmek için gelmedim Şemşir-i celâletim altında hamaset ve şecaat göstermek isteyenler benimle beraber gelsinler Siz gelmezseniz, ben yalnız da giderim' diyerek atını Çaldıran'a doğru sürmüştür Neticede Şah İsmail'e galip geldi Şiiliğin Anadolu'ya yayılmasına mani oldu Daha sonra Tebriz ve Mısır'ı aldı Hutbelerde "Haremeyn-i Şerifeyn'in Hâdimi" diye ismini okuttu ve ilk Osmanlı Hâlifesi oldu Osmanlı Devletinin topraklarını iki misline çıkardı Büyük bir İslâm ittihadı için gayret gösteriyordu Şirpençe denilen bir çıban vesilesi ile Rahmet-i Rahman'a kavuştu Türbesi, İstanbul'da yaptırdığı Sultan Selim Camii avlusundadır (R Aleyh) YAZDEH f Onbir YAZDEHÜM f Onbirinci YA'ZİD Acı marul YEAKİB (Ya'kub C) Erkek keklikler YEALİL (Ya'lul C) Suları berrak ve saf akan göller * Beyaz bulutlar * Su üzerinde meydana gelen kabarcıklar * Çift hörgüçlü develer YEASİB (Ya'sub C) Reisler, başkanlar, başlar * Arıbeyleri YEBAB f Yıkık, bozuk, harap, virâne YEBAN f Sahra, çöl * Issız ve tenha yer YEBANİ f Görgüsüz, kaba * Yabâni, kırlarda biten * Sıkılgan, ürkek (Bak: Yabani) YEBES Sonradan kuruyan yaş mevzi YEBREM "Gelberi" ismiyle bilinen bir cins demir kürek YEBS Islak şeyin kuruması YEBUSET Kuruluk, nemsizlik, rutubetsizlik