|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlıca Sözlük (Y Harfi) Y Harfi İle İlgili Osmanlıca Sözlük...
RE: Osmanlıca Sözlük (Y Harfi) YE'CÜC VE ME'CÜC Kısa boylu olacakları söylenen ve Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçen ve ortalığı fitne ve anarşiye boğacak olan bir kavmin ismi (Ye'cüc ve Me'cüc hâdisatının icmâli Kur'anda olduğu gibi, rivâyette bir kısım tafsilât var Ve o tafsilât ise, Kur'anın muhkemâtından olan icmâli gibi muhkem değil, belki bir derece müteşabih sayılır Onlar te'vil isterler Belki râvilerin içtihadları karışmasıyla tâbir isterler Evet $ Bunun bir te'vili şudur ki: Kur'an'ın lisan-ı semavîsinde "Ye'cüc ve Me'cüc" nâmı verilen Mançur ve Moğol kabileleri, eski zamanda Çin-i Maçin'den bir kısım başka kabileleri beraber alarak kaç defa Asya ve Avrupa'yı herc ü merc ettikleri gibi, gelecek zamanlarda dahi dünyayı zir-ü zeber edeceklerine işaret ve kinayedir Hattâ şimdi de komünistlik içindeki anarşistin ehemmiyetli efrâdı onlardandır Evet, ihtilâl-i Fransavîde hürriyet-perverlik tohumuyla ve aşılamasıyla sosyalistlik türedi, tevellüd etti Ve sosyalistlik ise bir kısım mukaddesatı tahrip ettiğinden aşıladığı fikir, bilâhare Bolşevikliğe inkılâb etti Ve Bolşeviklik dahi çok mukaddesat-ı ahlâkıye ve kalbiye ve insaniyeyi bozduğundan; elbette, ektikleri tohumlar hiç bir kayıd ve hürmet tanımayan anarşistlik mahsulünü verecek Çünkü kalb-i insanîden hürmet ve merhamet çıksa; akıl ve zekâvet, o insanları gayet dehşetli ve gaddar canavarlar hükmüne geçirir; daha siyasetle idare edilmez Ve anarşistlik fikrinin tam yeri ise; hem mazlum kalabalıklı, hem medeniyette ve hâkimiyette geri kalan çapulcu kabileler olacak Ve o şeraite muvafık insanlar ise; Çin-i Maçin'de kırk günlük bir mesafede yapılan ve acâib-i seb'a-i âlemden birisi bulunan Sedd-i Çinî'nin binasına sebebiyet veren Mançur ve Moğol ve bir kısım Kırgız kabileleridir ki, Kur'an'ın mücmel haberini tefsir eden Zât-ı Ahmediye (Aleyhissalâtü Vesselâm) mu'cizane ve muhakkikane haber vermiş Ş) (Bak: Mürted)
YED El * Mc: Kuvvet, kudret, güç * Yardım * Vasıta * Mülk
YED-İ BEYZÂ Musa Aleyhisselâm'ın mu'cize olarak gösterdiği beyaz ve parlak eli Bu tabir mecaz olarak keramet ve hârikulâde haller ve meziyetler hakkında kullanılır
YED-İ EMİN Kanunen güvenilir kimse olarak seçilen şahıs * Mahkemece kendisine bir şey emanet olunan kimse * Emniyetli, tehlikesiz ve korkusuz yer * Hz Muhammed'in (ASM) bir lâkabı
YED-İ KUDRET Allah'ın kudreti ve kudretinin tasarrufu
YED-İ RAHMET Rahmet eli, Rahmetle ihsan edilmesi
YED-İ TASARRUF Sahibolma, sâhiblik
YED-İ TULÂ En uzun el * Geniş nüfuz * Tam, çok geniş ilim ve ihtisas * Büyük kudret
YEDAN Eller İki el
YEDEYN İki el
YEDİYY El ile dokunmuş
YEDULLAH Cenab-ı Hakk'ın kudreti, yardımı
YEFA' Yüksek yer
YEFEN Bunak adam
YEFTENC Sevgililerin zülüfü kendisine benzetilen siyah renkli büyük bir yılan
YEGÂN f (Yek C) Birler Tekler Teker teker
YEGÂNE Tek, bir
YEGÂNE-GÎ f Teklik, yegâne ve tek oluş
YEGÂN YEGÂN f Ayrı ayrı Birer birer
YEGDEN f Birden, birdenbire
YEGUS Nuh Aleyhisselâm'ın kavmine ait bir put
YEHHİR Katı ve sert taş * Serap
YEHMA Sahra, çöl
YEHMUM Kömür gibi simsiyah olan şey * Zifir ve kara duman * Cehennem ahalisini ihata eden perde
YEHMUR Çok sözlü, çok konuşan adam * Çok çalışkan ve işe cür'etli olan kişi * Yeri götüren balık
YEHR İnat etmek
YEHUD Yakub (AS) ın büyük oğlunun adıdır (Bak: Ya'kub)
YEİS (Ye's) Ümitsizlik (Bak: Ye's, Himmet)
YEK f Bir, münferid * Bir oluş, birlik
YEK-ÂVÂZ f Tek sesli, bir sesli * Mc: Bir tarzda, bir şekil üzerine * Edb: Başından sonuna kadar aynı kuvvette güzel olan manzume
YEKÂYEK f Birer birer Tek tek * Ansızın
YEKBAR (Yekbâre) f Bir defa, bir kere Bir defada
YEKCİNS f Aynı cinsten
YEKÇEŞM Tek gözlü * Âhir zamanda gelecek olan Deccal'ın bir ismi "Sadece dünya hayatını şiddetle isteyip âhireti unutan ve inkâr eden" meâlinde mecazen söylenilmiştir * Güneş (Bak: Deccal)
YEKDANE f Eşi, benzeri olmayan Tek
YEKDEM f Bir nefes, çok az, çok kısa
YEKDEST f Bir elli, tek elli * Bir çeşit, bir cins * Eskiden yapılmış bir çeşit rende
YEKDİĞER Bir başkası
YEK-DÜ-SE f Bir-iki-üç
YEKE f Yalnız, bir, tek
YEKNESAK Devamlı aynı halde olan Biteviye Değişmez bir hal(Yeknesak istirahat döşeğindeki hayat, hayr-ı mahz olan vücuddan ziyade şerr-i mahz olan ademe yakındır ve ona gider L)
YEKPA f Tek ayaklı Topal
YEKPARE Tek parçadan meydana gelen Bütün Parçasız
YEKREH f Riyasız, doğru
YEKRİŞTE f Uygun, muvafık, yaraşır * Şefkatli
YEKRU(Y) f İki yüzlülük yapmayan, riyasız * Hâlis ve itimad edilir dost
YEKRUZ f Bir günlük Geçici, muvakkat
YEKSAL f Bir yıllık Bir yaşında
YEKSAN Beraber Bir * Düz * Her zaman
YEKSER f Baştan başa * Ansızın * Yalnız başına
YEKSÜVARE (C: Yeksüvârân) Yalnız başına ata binen * Mc: Arkadaşı olmayan kimse
YEKŞEBE f Bir gecelik
YEKTA Tek, yalnız, eşsiz * Bir kat
YEKTENE f Tenha, yalnız başına
YEKÛN Toptan, hepsi Netice Toplam (Arapçada; olur-oluyor mânâsınadır)
YEKVÜCUD Tek kişi gibi Hep birden
YEKZEBAN Söz birliği Ağız birliği Sözde beraberlik * Aynı dili konuşan Bir dilde
YEL (C: Yelân) Pehlivan şampiyon
YELAN (Yel C) f şampiyonlar, pehlivanlar
YELDA f Uzun
YELE f Kuvvetle saldıran * Otlağa salınmış hayvan sürüsü * Koşan, koşucu, seğirten * Bazı hayvanların ensesindeki kıllar
YELEB Beyaz deve * Polat demir * Toplamak, cem'etmek * Deriden yapılmış cübbe, zırh ve gömlek * Kalkan
YELEK(A) Her nesnenin beyazı * Beyaz keçi
YELEL Üst dişlerin kısa olması
YELEM Aslâ yemişi olmayan sert ve katı ağaç
YELENDED Etli, semiz kimse
YELMA' Yalancı * Serap
YELMEK (C: Yelâmık) Kalın kaftan
YELEMLEM Deri * Bir yerin adı (Yemenliler ihramı orada giyerler)
YELPEZ Yelpaze * Serinletmek için el ile havalandırma âleti
YELTENMEK t Bir şeye başlamağa niyet etmek Teşebbüse kalkışmak Özenmek Taklide çalışmak
YEMAME Ehlî güvercin
YEMEN Arap diyarında bir vilayet ismi
YEMHUR Uzun boylu adam * İt sineği
YEMİN Sözü Allah'ı (CC) zikrederek kuvvetlendirmek Kasem * El tutuşarak, Allah'a bağlılıklarını bildirerek, Allah'a ve birbirlerine söz vererek ahitleşmek * Mübarek * Sağ taraf, sağ el
YEMİN-İ LÂĞV Alışkanlıkla veya dil sürçmesiyle veya sehven yapılan yemindir (ki; şer'an kefâret lâzım gelmez)
YEMM Deniz, bahir, derya, umman * Güvercin kuşu
YEN' Yemişin olgunlaşması
YENABİ' (Yenbu' C) Kaynaklar, pınarlar, çeşmeler * Kedi yavruları
YENABİ'-İ ULÛM İlim kaynakları, çeşmeleri
YENARIK Yassı bilezik
YENBAGİ Münasib, uygun, şâyân Lâzımgelir, icab eder, gerekir
YENBU' (C: Yenâbi) Pınar, kaynak * Kedi yavrusu
YENBUB Dikenli bir ağaç
YENGEÇ t Çok ayaklı ve yan yan yürüyen, başının iki tarafında iki kıskacı olan deniz veya durgun sularda yaşayan bir küçük hayvan
YENHUB Korkak
YENME (C: Yünem) Bir nevi ot
YERA (Yerâa C) Yontulmamış kamış kalemler Kamışlar * Ateşböcekleri
YERA' Sığır buzağısı
YERAA (C: Yerâ) Kamış düdük * Yontulmamış kalem
YERABİ' (Yerbu' C) Tarla fareleri
YERBU' (C: Yerabi') Arap tavşanı adı verilen yaban faresi
YEREKAN Sarılık hastalığı * Ekin âfetlerinden bir âfet
YERER Katı ve sert nesne
|