Osmanlıca Sözlük (T Harfi)-Osmanlıca Sözlük (T Harfi)Kelimeler...

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-10-2012

RE: Osmanlıca Sözlük (T Harfi) TAHALLÜF Geride bırakılma

Arkada kalma

* Değişme

Uygun olmama

TAHALLÜL (Hall

den) Hallolmak

Eczası birbirinden ayrılmak

TAHALLÜL (Halel

den) Bozulmak

Ekşimek

Sirke olmak

* Araya girmek

Başka bir şeyin müdahale etmesi, karışması

* Dişleri hilâllamak

(Haşirde bütün zevil-ervahın ihyası; mevt-âlud bir nevm ile kışta uyuşmuş bir sineğin baharda ihyâ ve inşâsından kudrete daha ağır olamaz

Zira kudret-i ezeliye zâtiyedir; tagayyür edemez, acz tahallül edemez, avâik tedâhül edemez, onda meratib olamaz, her şey O'na nisbeten birdir

H

)
TAHALLÜM Bâliğ olmak

TAHALLÜS Halâs olmak

Kurtulmak

* Edb: şiirde mahlâs kullanmak

TAHALÜS Sövüşmek

TAHAMHUM Atın yulaf görünce kişnemesi

TAHAMİ İhraz etmek

Erişmek

Kazanmak

TAHAMMİ (Hamy ve Himayet

den) Korunma, kendini himaye etme

* Perhiz etme

TAHAMMUK Ahmaklaşma

TAHAMMUS Büzülme

Büzülüp buruşma

TAHAMMUZ Ekşimek

Mayalanmak

Oksitlenmek

TAHAMMÜC Dikkatle bakmak

TAHAMMÜD Ateşin sönmeğe yüz tutması

TAHAMMÜL Yüklenmek

Bir yükü üstüne almak

* Sabretmek

Katlanmak

* Kaldırmak

TAHAMMÜLGEZÂ f

Dayanılmaz, tahammül edilmez

TAHAMMÜLGÜDÂZ f

Tahammülü ve dayanmayı yırtıp geçen

TAHAMMÜLSUZ f

Tahammülü yok eden

Sabırsızlık veren

TAHAMMÜR Mayalanmak

Ekşimek

* Sarhoşluk verecek hâle gelmek

TAHAMMÜRÂT (Tahammür

C

) Ekşimeler, mayalanmalar

TAHAMMÜS Sağlamlık, muhkemlik

TAHAMUK Ahmaklaşmak

TAHAMÜL Başkasının zahmetini yüklenmek

TAHAMÜR Uyuşturmak

* şarap yapmak

TAHAN Kendini deli olarak göstermek

TAHAN Kendini toprağa gömerek yatan küçük bir hayvan

TAHANET Değirmencilik

TAHANNİ (Hany

dan) Eğilmek, eğrilmek

* Kınaya boyamak

TAHANNÜF Hanefi mezhebinden olma

Hanefî Mezhebine girme

TAHANNÜK Tülbendi çenesi altından dolamak

TAHANNÜN Çok istekle sızlanma

* Şefkat etme

* Meyl ve muhabbet

TAHANNÜS Tehir etmek, sonraya bırakmak

TAHANNÜS İbadet etmek

* Andını bozmak

TAHANNÜS Kırılmak

* Eğilmek

* Kırılıp bükülür olmak

TAHANNÜT Ölü üzerine güzel kokular serperek kefenlemek

TAHARET Temizlik

Nezafet

Temizlenmek

* Fık: Habes, necaset denilen maddeten en pis şeylerin veya hades denilen şer'î bir mâninin zevalidir

TAHARET-İ KÜBRAÂ Cünüblük veya hayız, nifas gibi hallerden çıkmak için gusül abdesti alarak temizlenmek

TAHARET-İ SUĞRA Abdestsizlik denilen hali, abdest alarak gidermek

TAHARRİ (Hary

dan) Aramak

Araştırmak

İncelemek

Araştırılmak

TAHARRİ-İ HAKİKAT Hakikatı, doğruyu araştırmak, aramak

TAHARRİYÂT Araştırmalar

Aramalar

Aratmalar

TAHARRUK Yırtılma

Koparılma

Sökülme

Yarılma

TAHARRÜC Zahmetli yerden uzaklaşmak

* Günah işlemek

TAHARRÜC Günahtan içtinab etmek, günahtan çekinmek

TAHARRÜF Sapmak

İnhiraf etmek

TAHARRÜK (Bak: Teharrük)
TAHARRÜM (Haram

dan) Haramdan sakınma

Kaçınma, sakınma, çekinme

TAHARRÜM Yarılmak

TAHARRÜS Sakınmak, korunmak

TAHARRÜS Ekin ekmek

TAHARRÜŞ (C

: Taharrüşât) Tırmalanma

TAHARRÜZ Sakınma, çekinme, korunma

TAHARÜC Tevzi etmek, dağıtmak

TAHARÜS Ekin ekmek, tahıl ekmek

TAHASSUL Hâsıl olmak

Üremek

Husule gelmek

Bir araya birikip sâbit ve bâki olmak

Netice olarak çıkmak

TAHASSUN Bir kaleye kapanmak

Korunmak

İstihkâma çekilmek

Tahkim edilmiş bir yere sığınmak

TAHASSUNGÂH f

Sağlam korunulacak yer

Sağlam sığınak

TAHASSUS (Husus

dan) Hususi ve mahsus olmak

Bir kimseye mahsus kılınmak

TAHASSUR Eli böğüre koymak

TAHASSÜN (Bak: Tahassun)
TAHASSÜR Pıhtılaşmak

Kanın pıhtılaşması

TAHASSÜR-İ DEM Kanın pıhtılaşması

TAHASSÜR (Hasret

den) Hasret çekmek

Elde edilmesi istenilen ve ele geçirilemeyen şeye üzülmek

TAHASSÜRÂT Tahassürler

Hasret çekmeler

TAHASSÜR Dili tutulup konuşamamak

TAHASSÜS İyi bir haber duyup memnun olmak

Kalben ve ruhen hislenmek, hissetmek

* Casuslamak

* Aratmak

TAHASSÜSÂT (Tahassüs

C

) Duygulanmalar, hislenmeler

TAHASÜB Hesaplaşmak

TAHASÜD Hased edişmek, düşmanlık etmek

TAHASÜM Husumet edişmek, düşmanlık yapmak

TAHASÜR Birbirinin beline elini sokup yürümek

* Eli böğürüne koymak

TAHAŞHUŞ Kâğıt hışırtısı

* Yeni kaftan avazı

Silâhların sürtünmelerinden çıkan ses

TAHAŞHUŞ Deprenmek, harekete geçmek

TAHAŞİ Bir yana olmak

* Utanmak

* Sıkılmak

TAHAŞŞİ (Haşyet

eden) Korkmak

Çekinmek

Ürpermek

TAHAŞŞU' (Huşu

dan) Mütevâzi olmak

Alçakgönüllülük gösterme

TAHAŞŞÜD Birikme, yığılma

Toplanma

TAHAŞŞÜN (Huşunet

den) Katılaşma, sertleşme

TAHAŞŞÜN Kin tutmak

* Kokup yemek

TAHAT Ufak etmek

Ufalamak

TAHATIH Karanlık

* Bulutluluk

TAHATTİ (Bak: Tahaddi)
TAHATTİ (Hatve

den) Bir şeyi atlayıp geçmek

* Sınırı aşmak

* Saldırış

TAHATTİAT (Tahatti

C

) Saldırışlar, tecavüzler

TAHATTUM Kin, hiddet ve öfke içinde olmak

TAHATTUR Hatırlamak

* Muhatara ve tehlikeden kaçıp uzaklaşmak

TAHATTÜM (Hatem

den) Hatem, yüzük takınmak

* Tas: Ariflerin gönlüne Allah'ın koyduğu işaret

TAHATTÜM (Hatm

dan) Lüzumlu ve gerekli olma

Vâcib olma

TAHATTÜM Kırmak

TAHATTÜR Tembel tembel yürümek

TAHATÜL Birbirini aldatmak

TAHAVUS Göz ucuyla bakmak

TAHAVVU' Eksilmek, noksanlaşmak

TAHAVVÜB Bir nesneye acınmak ve mahzun olmak

TAHAVVÜF Korkuya düşmek

Korkmak

* Bir şeyi eksiltmek

TAHAVVÜL (Hâl

den) Birinden diğerine geçmek

Tebdil olunmak, değişmek

Dönmek

Bir hâlden başka bir hâle geçmek

TAHAVVÜLÂT (Tahavvül

C

) Tahavvüller

Değişmeler

TAHAVVÜLÂT-I KÜLLİYE Büyük değişiklikler

TAHAVVÜLÂT-I ZERRAT Zerrelerin tahavvülü

(Tahavvülât-ı zerrat, Nakkaş-ı Ezelî'nin kalem-i kudreti, kitab-ı kâinatta yazdığı âyât-ı tekviniyenin hengâmındaki ihtizazatı ve cevelânıdır

Yoksa; maddiyyun ve tabiiyyunların tevehhüm ettikleri gibi tesadüf oyuncağı ve karışık, mânasız bir hareket değildir

Çünkü; bütün mevcudat gibi zerreler ve her bir zerre, mebde-i hareketinde "Bismillah" der

Çünkü nihayetsiz, kuvvetinden fazla yükleri kaldırır

Ve buğday dânesi kadar bir çekirdeğin koca bir çam ağacı gibi bir yükü omuzuna alması gibi

Hem vazifesinin hitamında "Elhamdülillah" der

Çünkü: Bütün ukulü hayrette bırakan hikmetli bir cemâl-i san'at, faydalı bir hüsn-ü nakş göstererek Sâni-i Zülcelâl'in medâyihine bir kaside-i medhiye gibi bir eser gösterir

Meselâ: Nar ve mısıra dikkat et

S

)

09-10-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Sözlük (T Harfi)-Osmanlıca Sözlük (T Harfi)Kelimeler... RE: Osmanlıca Sözlük (T Harfi) TAHALLÜF Geride bırakılma Arkada kalma * Değişme Uygun olmama TAHALLÜL (Hall den) Hallolmak Eczası birbirinden ayrılmak TAHALLÜL (Halel den) Bozulmak Ekşimek Sirke olmak * Araya girmek Başka bir şeyin müdahale etmesi, karışması * Dişleri hilâllamak(Haşirde bütün zevil-ervahın ihyası; mevt-âlud bir nevm ile kışta uyuşmuş bir sineğin baharda ihyâ ve inşâsından kudrete daha ağır olamaz Zira kudret-i ezeliye zâtiyedir; tagayyür edemez, acz tahallül edemez, avâik tedâhül edemez, onda meratib olamaz, her şey O'na nisbeten birdir H) TAHALLÜM Bâliğ olmak TAHALLÜS Halâs olmak Kurtulmak * Edb: şiirde mahlâs kullanmak TAHALÜS Sövüşmek TAHAMHUM Atın yulaf görünce kişnemesi TAHAMİ İhraz etmek Erişmek Kazanmak TAHAMMİ (Hamy ve Himayet den) Korunma, kendini himaye etme * Perhiz etme TAHAMMUK Ahmaklaşma TAHAMMUS Büzülme Büzülüp buruşma TAHAMMUZ Ekşimek Mayalanmak Oksitlenmek TAHAMMÜC Dikkatle bakmak TAHAMMÜD Ateşin sönmeğe yüz tutması TAHAMMÜL Yüklenmek Bir yükü üstüne almak * Sabretmek Katlanmak * Kaldırmak TAHAMMÜLGEZÂ f Dayanılmaz, tahammül edilmez TAHAMMÜLGÜDÂZ f Tahammülü ve dayanmayı yırtıp geçen TAHAMMÜLSUZ f Tahammülü yok eden Sabırsızlık veren TAHAMMÜR Mayalanmak Ekşimek * Sarhoşluk verecek hâle gelmek TAHAMMÜRÂT (Tahammür C) Ekşimeler, mayalanmalar TAHAMMÜS Sağlamlık, muhkemlik TAHAMUK Ahmaklaşmak TAHAMÜL Başkasının zahmetini yüklenmek TAHAMÜR Uyuşturmak * şarap yapmak TAHAN Kendini deli olarak göstermek TAHAN Kendini toprağa gömerek yatan küçük bir hayvan TAHANET Değirmencilik TAHANNİ (Hany dan) Eğilmek, eğrilmek * Kınaya boyamak TAHANNÜF Hanefi mezhebinden olma Hanefî Mezhebine girme TAHANNÜK Tülbendi çenesi altından dolamak TAHANNÜN Çok istekle sızlanma * Şefkat etme * Meyl ve muhabbet TAHANNÜS Tehir etmek, sonraya bırakmak TAHANNÜS İbadet etmek * Andını bozmak TAHANNÜS Kırılmak * Eğilmek * Kırılıp bükülür olmak TAHANNÜT Ölü üzerine güzel kokular serperek kefenlemek TAHARET Temizlik Nezafet Temizlenmek * Fık: Habes, necaset denilen maddeten en pis şeylerin veya hades denilen şer'î bir mâninin zevalidir TAHARET-İ KÜBRAÂ Cünüblük veya hayız, nifas gibi hallerden çıkmak için gusül abdesti alarak temizlenmek TAHARET-İ SUĞRA Abdestsizlik denilen hali, abdest alarak gidermek TAHARRİ (Hary dan) Aramak Araştırmak İncelemek Araştırılmak TAHARRİ-İ HAKİKAT Hakikatı, doğruyu araştırmak, aramak TAHARRİYÂT Araştırmalar Aramalar Aratmalar TAHARRUK Yırtılma Koparılma Sökülme Yarılma TAHARRÜC Zahmetli yerden uzaklaşmak * Günah işlemek TAHARRÜC Günahtan içtinab etmek, günahtan çekinmek TAHARRÜF Sapmak İnhiraf etmek TAHARRÜK (Bak: Teharrük) TAHARRÜM (Haram dan) Haramdan sakınma Kaçınma, sakınma, çekinme TAHARRÜM Yarılmak TAHARRÜS Sakınmak, korunmak TAHARRÜS Ekin ekmek TAHARRÜŞ (C: Taharrüşât) Tırmalanma TAHARRÜZ Sakınma, çekinme, korunma TAHARÜC Tevzi etmek, dağıtmak TAHARÜS Ekin ekmek, tahıl ekmek TAHASSUL Hâsıl olmak Üremek Husule gelmek Bir araya birikip sâbit ve bâki olmak Netice olarak çıkmak TAHASSUN Bir kaleye kapanmak Korunmak İstihkâma çekilmek Tahkim edilmiş bir yere sığınmak TAHASSUNGÂH f Sağlam korunulacak yer Sağlam sığınak TAHASSUS (Husus dan) Hususi ve mahsus olmak Bir kimseye mahsus kılınmak TAHASSUR Eli böğüre koymak TAHASSÜN (Bak: Tahassun) TAHASSÜR Pıhtılaşmak Kanın pıhtılaşması TAHASSÜR-İ DEM Kanın pıhtılaşması TAHASSÜR (Hasret den) Hasret çekmek Elde edilmesi istenilen ve ele geçirilemeyen şeye üzülmek TAHASSÜRÂT Tahassürler Hasret çekmeler TAHASSÜR Dili tutulup konuşamamak TAHASSÜS İyi bir haber duyup memnun olmak Kalben ve ruhen hislenmek, hissetmek * Casuslamak * Aratmak TAHASSÜSÂT (Tahassüs C) Duygulanmalar, hislenmeler TAHASÜB Hesaplaşmak TAHASÜD Hased edişmek, düşmanlık etmek TAHASÜM Husumet edişmek, düşmanlık yapmak TAHASÜR Birbirinin beline elini sokup yürümek * Eli böğürüne koymak TAHAŞHUŞ Kâğıt hışırtısı * Yeni kaftan avazı Silâhların sürtünmelerinden çıkan ses TAHAŞHUŞ Deprenmek, harekete geçmek TAHAŞİ Bir yana olmak * Utanmak * Sıkılmak TAHAŞŞİ (Haşyet eden) Korkmak Çekinmek Ürpermek TAHAŞŞU' (Huşu dan) Mütevâzi olmak Alçakgönüllülük gösterme TAHAŞŞÜD Birikme, yığılma Toplanma TAHAŞŞÜN (Huşunet den) Katılaşma, sertleşme TAHAŞŞÜN Kin tutmak * Kokup yemek TAHAT Ufak etmek Ufalamak TAHATIH Karanlık * Bulutluluk TAHATTİ (Bak: Tahaddi) TAHATTİ (Hatve den) Bir şeyi atlayıp geçmek * Sınırı aşmak * Saldırış TAHATTİAT (Tahatti C) Saldırışlar, tecavüzler TAHATTUM Kin, hiddet ve öfke içinde olmak TAHATTUR Hatırlamak * Muhatara ve tehlikeden kaçıp uzaklaşmak TAHATTÜM (Hatem den) Hatem, yüzük takınmak * Tas: Ariflerin gönlüne Allah'ın koyduğu işaret TAHATTÜM (Hatm dan) Lüzumlu ve gerekli olma Vâcib olma TAHATTÜM Kırmak TAHATTÜR Tembel tembel yürümek TAHATÜL Birbirini aldatmak TAHAVUS Göz ucuyla bakmak TAHAVVU' Eksilmek, noksanlaşmak TAHAVVÜB Bir nesneye acınmak ve mahzun olmak TAHAVVÜF Korkuya düşmek Korkmak * Bir şeyi eksiltmek TAHAVVÜL (Hâl den) Birinden diğerine geçmek Tebdil olunmak, değişmek Dönmek Bir hâlden başka bir hâle geçmek TAHAVVÜLÂT (Tahavvül C) Tahavvüller Değişmeler TAHAVVÜLÂT-I KÜLLİYE Büyük değişiklikler TAHAVVÜLÂT-I ZERRAT Zerrelerin tahavvülü(Tahavvülât-ı zerrat, Nakkaş-ı Ezelî'nin kalem-i kudreti, kitab-ı kâinatta yazdığı âyât-ı tekviniyenin hengâmındaki ihtizazatı ve cevelânıdır Yoksa; maddiyyun ve tabiiyyunların tevehhüm ettikleri gibi tesadüf oyuncağı ve karışık, mânasız bir hareket değildir Çünkü; bütün mevcudat gibi zerreler ve her bir zerre, mebde-i hareketinde "Bismillah" der Çünkü nihayetsiz, kuvvetinden fazla yükleri kaldırır Ve buğday dânesi kadar bir çekirdeğin koca bir çam ağacı gibi bir yükü omuzuna alması gibi Hem vazifesinin hitamında "Elhamdülillah" der Çünkü: Bütün ukulü hayrette bırakan hikmetli bir cemâl-i san'at, faydalı bir hüsn-ü nakş göstererek Sâni-i Zülcelâl'in medâyihine bir kaside-i medhiye gibi bir eser gösterir Meselâ: Nar ve mısıra dikkat et S)