|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlıca Sözlük (T Harfi)-Osmanlıca Sözlük (T Harfi)Kelimeler...
RE: Osmanlıca Sözlük (T Harfi) TAHAVVÜN Eksilmek * Ziyafet vermek * Söz vermek, ahdetmek
TAHAVVÜR Tezlik, acelecilik
TAHAVVÜS Bahadırlık, kahramanlık * Sefer niyyetiyle bir yerde durmak
TAHAVÜZ Birbirini cenkten men'etmek Dövüşten alıkoymak
TAHAYYÜL (C: Tahayyülât) Hayale getirmek Hayalde canlandırmak Fikir kurmak (Bak: Dimağ)
TAHAYYÜLÂT (Tahayyül C) Tahayyüller, hayale dalmalar, hayalde canlandırmalar
TAHAYYÜR Beğenip seçmek, muhayyer olmak
TAHAYYÜR Şaşakalmak Hayret etmek Şaşırmak Hayran olmak
TAHAYYÜRÂT (Tahayyür C) Hayrete düşüp şaşakalmalar Hayran olmalar
TAHAYYÜZ (Hayz den) Yer tutmak, yer almak * Ehemmiyet kazanmak * Fiz: Herhangi bir cismin boşlukta yer alması
TAHAZ Birbirini kandırmak, aldatmak
TAHAZHUZ Suyun deprenmesi, hareket etmesi
TAHAZÜL Birbirini rüsvay etmek, kepaze etmek
TAHAZZU' (Huzu dan) Alçakgönüllülük gösterme Mütevazi olma
TAHAZZUR (Hıdr dan) Yeşillenme
TAHAZZUR (Hazır dan) Hazır bulunma Hazır olma
TAHAZZÜB (Hizb den) Toplanma, birikme Küçük topluluk meydana getirme
TAHAZZÜN Kederlenmek, hüzünlenmek Birine acımak Mükedder olmak
TAHAZZÜN Hazineye girmek * Yığılmak
TAHAZZÜR (Hazer den) Sakınma, korunma, çekinme
TAHBİB Fâsid etmek, bozmak
TAHBİE Gizlemek, saklamak * Kadını perdeye koyup kimseye göstermemek
TAHBİR (Haber den) Haber etme Haber verme
TAHBİR Tahsin etmek, tezyin etmek Güzelleştirmek, süslemek
TAHBİYE Hıfzetmek, korumak * Engel olmak, men'etmek
TAHCİL (C: Tahcilât) (Hacl dan) Utandırma
TAHCİL Atın dört veya üç ayağında veya ikisinde bileklerinden yukarı olan beyazlık
TAHCİR Bir yere taş koymak, taş yığmak * Fık: Kimsenin girmemesi için arazinin etrafına taştan sınır yapmak * Hayvanı dağlayıp nişanlamak
TAHDİ' Aldatmak
TAHDİB Kamburlaştırma Kubbelendirme
TAHDİC Dikkatle bakmak * Atmak
TAHDİD Hudutlandırmak Sınırlamak Sınırı belli etmek * Tarif etmek * Bir şeyi kasdetmek * Keskin etmek Bilemek
TAHDİD-İ SİNN Yaş haddi Emeklilik
TAHDİDÂT Tahditler Sınırlamalar
TAHDİK (Hadeka dan) Gözünü dikip, ayırmadan ve dikkatle bakma
TAHDİM Hizmet ettirmek * Atın ayaklarının beyazlığı dirseklerinden aşağı olmak
TAHDİR (Hader den) Örtülendirme, örtülü bulundurma * Uyuşturmak
TAHDİR Acele ettirmek * Nüzul ettirmek, indirmek
TAHDİS (Hudus dan) Söylemek Anlatmak Rivayet etmek * Şükür ve teşekkür ile bildirmek Görülen iyiliği herkese söylemek * Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın sözünü tekrarlamak
TAHDİS-İ NİMET Cenab-ı Hakk'a karşı şükrünü edâ etmek ve teşekkür etmek maksadiyle nâil olduğu nimeti anlatmak, onunla sevincini ve şükrünü bildirmek (Bak: Küfran-ı ni'met)(Bâzan tevâzu', küfran-ı ni'meti istilzam ediyor, belki küfran-ı ni'met olur Bâzan da tahdis-i ni'met, iftihar olur İkisi de zarardır Bunun çâre-i yegânesi ki; ne küfran-ı ni'met çıksın, ne de iftihar olsun Meziyet ve kemalâtları ikrar edip, fakat temellük etmiyerek, Mün'im-i Hakiki'nin eser-i in'âmı olarak göstermektir Meselâ: Nasılki murassa' ve müzeyyen bir elbise-i fâhireyi biri sana giydirse ve onunla çok güzelleşsen, halk sana dese: "Mâşâallah çok güzelsin, çok güzelleştin "Eğer sen tevazu'kârâne desen: "Hâşâ! Ben neyim, hiç Bu nedir; nerede güzellik?" O vakit küfran-ı ni'met olur ve hulleyi sana giydiren mahir san'atkâra karşı hürmetsizlik olur Eğer müftehirane desen: "Evet ben çok güzelim, benim gibi güzel nerede var, benim gibi birini gösteriniz "O vakit, mağrurane bir fahirdirİşte, fahirden, küfrandan kurtulmak için demeli ki: "Evet ben güzelleştim, fakat güzellik libasındır ve dolayısiyle libası bana giydirenindir; benim değildir" M)
TAHDİSÂT Anlatmalar Rivayet etmeler * Teşekkürle bildirmeler * Hadis anlatmalar
TAHDİŞ (Hadeş den) Kurcalamak Tırmalamak * İncitmek * Kaşımak
TAHDİŞ-İ EZHAN Zihinleri kurcalamak, tırmalamak
TAHDİŞAT (Tahdiş C) Tırmalamalar Kurcalamalar
TAHE Helâk oldu, berbad oldu (meâlinde fiil)
TAHF Gam, tasa
TAHFE Mekân, mevzi
TAHFE Bakla otunun yukarı ucu
TAHFİF (Hıffet den) Hafifletme, yükünü azaltma Kolaylaştırma * Lâyıkı vechiyle hürmet etmemek * Maddî-manevî bir ızdırabı azaltmak * Kelimelerin bazı harflerini terketmekle telâffuzunu kolaylaştırmak
TAHFİFÂT (Tahfif C) Hafifletmeler; yükünü eksiltmeler, kolaylaştırmalar
TAHFİL Koyunun sütü çoğalsın diye birkaç gün sağmayıp bırakmak
TAHFİR (C Tahfirat) (Hufre den) Çukur kazma
TAHFİR Utandırmak * Aman vermek
TAHFİZ Aşağı indirmek * Asan etmek, kolaylaştırmak
TAHH Ekşi hamur * Susam posası
TAHH Kırmak
TAHHAN (Tahn dan) Değirmenci, öğütücü
TAHHANE Çokluk deve Deve sürüsü * Çok asker
TAHIL Bayat su Bekleyerek bozulmuş su
TAHILLE Gerçek yere yemin etmek * Yeminden kurtulmak için verilen keffaret
TAHILLET-ÜL KASEM Yemin keffareti
TAHINE (C: Tavâhın) Azı dişlerinden birisi
TAHİ Çekilmiş Uzatılmış * Kesret, çokluk
TAHİN Darı unu * Öğütülmüş tahıl * Şekerle karıştırılarak helvası yapılan öğütülmüş susam
TAHİNE (C: Tavâhin) Öğütücü diş, azı dişi
TAHİR Yüksek nefes
TAHİR(E) Temiz Pâk Abdesti bozacak veya guslü icab ettirecek şeylerden birisiyle özürlü olmayan * Zâhir ve bâtında bütün ayıp ve kirlerden temiz, pâk olduğu için Hz Peygamberimize de (AS) bu isim verilmiştir * Müzikte: Makam ismi
TAHİRAT Pâk ve temiz olanlar
TAHİYYAT Selâmlar Duâlar Manevî hayat hediyeleri Tezahürat-ı hayatiye * Mâlikiyet, beka ve mülk (Bak: Et-tahiyyatü)
TAHİYYE Selâmlar, dualar Hayır duâları * Mülk, beka ve devamlılık * Namazın iki ve dört rek'atı sonunda okunan Ettahiyyat duası * Selâm verme ve hayır dua etme * Mülk ve mâlikiyet
TAHİYYET-ÜL MESCİD Bir mescide veya bir camiye girildiğinde, sevab niyetiyle, oturmadan evvel kılınan namaz
TAHKİK Doğru olup olmadığını araştırmak veya doğruluğunu, yanlışlığını meydana çıkarmak İncelemek İçyüzünü araştırmak * Bir şeyi eksiksiz ve ziyâdesiz yapmakta mübâlağa etmektir Bir şeyin hakikatına ermek, künhüne vâkıf olmak, nihayetine erişmek demektir Kur'an kıraat ıstılahında ise: Her harfin hakkını vermek, özel sıfatlarına riayet etmek, sesi tam mahrecinden çıkarmak, medleri gerektiği kadar uzatmak, hareke, ızhar ve gunneleri okuyuş hassasiyetinin en son imkânını kullanarak okumaktır
TAHKİKAN İnceleyerek Araştırma suretiyle Hakikatını öğrenerek
TAHKİKAT Araştırmalar Hakikati ve doğruyu inceleyip öğrenmek için yapılan taharriyat
TAHKİKAT-I İBTİDAİYYE Huk: İlk tahkikat İlk soruşturma
TAHKİKÎ (TAHKİKİYE) Araştırma ile alâkalı Tahkikata ait
TAHKİKÎ İMAN (Bak: İman-ı tahkikî)
TAHKİM Hakem tayin etmek Hâkim nasbeylemek * Kuvvetlendirme Sağlamlaştırmak, kavileştirmek * Birisini fesattan men'eylemek * Mahkemede hasmın dâvalarının açıkça belli olması için hâkimi değiştirmek
TAHKİMÂT Ask: Bir yeri düşmanın hücumuna karşı sağlamlaştırmak
TAHKİR Hareket etmek Hor görmek Küçük görmek Aşağı ve alçak addetmek
TAHKİR-ÂMİZ f Hakaretle karışık söz * Tahkir edici
TAHKİRÂT (Tahkir C) Tahkirler Hor ve küçük görmeler Hakaret etmeler
TAHKİYE Anlatmak Hikâye etmek
TAHL Dalak ağrısından incinmek * Bozulmak, değişmek
TAHL Durmakla değişen su
TAHLEE Bulut
TAHLİ' (Hal' dan) Söküp çıkarmak Koparmak * Tahttan indirmek
TAHLİD (Huld dan) Devamlı olarak oturtma veya oturtulma
TAHLİF (Halef den) Birini kendi yerine bırakmak
TAHLİF (Half dan) Yemin ettirmek Yemin vermek
TAHLİK (C: Tahlikat) Tıraş etme
TAHLİK Yaratmak * Eskitmek
TAHLİL (Hall den) Sirkeleştirme Ekşitme * Dişlerini hilâllamak Gerçek yere yemin etmek * Açmak
TAHLİL Müşkül meseleyi halletmek * Bir şeyi kolaylıkla tutmak * Eritmek * Bir şeyi helâl kılmak * Yemine kefaret etmek * Man: Terkibin zıddıdır Bir kıyas neticesinin mantık şekillerinin hangisinden olduğunu bilmek için delilin tahlili, araştırılması * Fiz: Mürekkep bir cismi tetkik etmek için esas unsurlara ayırma, çözümleme * Kim: Analiz * Tıb: İlâçla şişliği gidermek
TAHLİL-İ HURDEBİNÎ Mikroskopla tahlil
TAHLİLAT (Tahlil C) Tahliller, analizler
TAHLİM (Hilm den) Kızgınlığını ve öfkesini giderme Sâkinleştirme, yumuşatma, teskin etme
TAHLİS Kurtarmak Halâs etmek * Bir şeyin özünü, hülâsasını almak
TAHLİS-İ GİRİBAN Yakayı kurtarma, kurtarılma
TAHLİSEN Hülâsa ederek Özünü söyleyerek
TAHLİSİYYE Can kurtaran
|