|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlıca Sözlük (T Harfi)-Osmanlıca Sözlük (T Harfi)Kelimeler...
RE: Osmanlıca Sözlük (T Harfi) TAKFİYE Kafiye yapmak * Bir kimsenin ardınca olmak
TAKHİM İthal etmek, içeri sokmak, girdirmek
TAKHİR (C: Takhirât) (Kahr dan) Kahretme
TAKIYYE Sakınmak Kendini koruyup çekinmek * Birinin mensub olduğu mezhebi gizlemesi * Mümâşât
TÂKIYYE Takke
TÂKIYYE-DUZ f Takkeci, takke diken
TAKİ Kendini koruyan, saklayan * Takvalı kimse Günahtan çekinen
TA'KİB Gözlemek * Yolunda gitmek * Peşinden yürümek * Suçlunun suçunu araştırmak * Bir kimsenin aynı senede yine gazaya gitmesi * Bir şeyi ciddiyetle istemek
TA'KİBÂT Suç işleyene karşı harekete geçmek ve suçluluk derecesini araştırmak
TA'KİBEN Takip ederek, takip suretiyle
TA'KİD Edb: İbareyi veya cümleyi anlaşılmaz şekle koyma * Düğümlenme, düğümleme
TA'KİF Eğriltmek
TA'KİL Devenin ayağına ip takıp bağlamak
TA'KİM (Akm dan) Kısırlaştırma Neticesiz bırakma
TA'KİR Suyu bulanık etmek
TA'KİR Bir uzvu, organı yararak sinirleri kesme
TAK'İR (Ka'r dan) Çukurlaştırma, çukur yapma
TAKLİ' (Kal' den) Yarmak * Mübalâğa ile koparmak Kökünden söküp koparmak
TAKLİB (C: Taklibât) (Kalb dan) Döndürme, çevirme * Bir şeyin kalıp ve şeklini değiştirme
TAKLİD Takma, asma, kuşatma * Benzetmeğe ve benzemeğe çalışmak Benzerini yapmak Birine benzemeğe çalışarak alay etmek Sahte Bir şeyin sahtesini yapmak(Kur'an baştan aşağıya kadar, nâzil olduğu hey'et üzerine bâkidir Bu kadar Kur'anı taklid etmeğe müştak olan dostlar ve mütehacim düşmanlara rağmen, şimdiye kadar Kur'anın ne taklidi yapılmış ve ne de bir misâli gösterilmiştir Evet, Kur'an milyonlarca Arabî kitablarla mukayese edilirse benzeri bulunamaz O halde Kur'an ya hepsinin altındadır Bu ise muhaldir; öyle ise; hepsinin fevkindedir Öyle ise Allah'ın kelâmıdır İİ)(Ey bu vatan gençleri! Frenkleri taklide çalışmayınız Ayâ, Avrupa'nın size ettikleri hadsiz zulüm ve adavetten sonra hangi akıl ile onların sefahet ve bâtıl efkârlarına ittiba edip emniyet ediyorsunuz? Yok! Yok! Sefihane taklid edenler, ittiba değil, belki şuursuz olarak onların safına iltihak edip kendi kendinizi ve kardeşinizi idam ediyorsunuz Âgâh olunuz ki; siz ahlâksızcasına ittiba ettikçe, hamiyet davasında yalancılık ediyorsunuz! Çünkü şu surette ittibaınız milliyetinize karşı bir istihfaftır Ve millete bir istihzadır MN)
TAKLİD-İ SEYF Kılıç kuşatma
TAKLİD-İ TUFEYLÂNE Küçük çocuklara yakışır şekildeki taklid
TAKLİDEN Taklid ederek, benzeterek
TAKLİDGÂH f Taklid yeri
TAKLİDÎ Taklide ait Sathî * Delil ve sened istemeden kabul edilen
TAKLİDÎ İMAN (Bak: İman-ı taklidî)
TAKLİH Dişin sarılığını gidermek
TAKLİL Azaltma Azaltılma İndirme Tenkis
TAKLİL-İ MASÂRİF Masrafların azaltılması
TAKLİM (Kamış, tırnak, kalem gibi şeyleri) yontma, kesme
TAKLİS Büzme
TAKLİS Def çalıp nağme söylemek
TAKMİS (Kamis den) Gömlek giydirme
TAKMİŞ Cem'etmek, toplamak
TAKNETU (Bak: Lâtaknetu)
TAKNİ' Başına örtü örttürmek
TAKNİN (Kanun dan) Kanun koyma
TAKNİYE Çok kırmızı yapmak
TAKRİ' (C: Takriât) Tevbih Azarlama * Birini telâşa düşürme * Te'nif Başa kakma
TAKRİÂT (Takri' C) Azarlamalar, paylamalar, başa kakmalar
TAKRİB Yaklaştırma Aşağı yukarı ve tahmin ile kat'i olmayan şey söyleme Tahmin * Yolunu bulma
TAKRİBEN Tahminen Yaklaşık olarak Aşağı yukarı
TAKRİBÎ İhtimale göre olan Takribe ait
TAKRİD Devenin gövdesinde olan keneyi yolup gidermek * Hor ve zelil etmek
TAKRİN (Karin den) Birlikte bulundurma Yaklaştırma
TAKRİR İyi ifade etmek Bildirmek * Ağzından anlatmak * Yerleştirmek Kararlaştırmak Yerini belirtmek * Resmî olarak yazı ile bildirmek * Tapuda, mülkünü başkasına sattığını bildirmek * Siyasî nota
TAKRİR-İ KELÂM Söylemek İfadede bulunmak
TAKRİRÂT (Takrir C) Ağızdan anlatılan şeyler
TAKRİREN Ağızdan anlatarak
TAKRİRÎ SÜNNET Hazret-i Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm'ın, sahabelerinden birinin söylediğini veyahut işlediğini gördüğü halde, onu menetmiyerek sükût buyurmaları
TAKRİS Soğutmak * Dondurmak
TAKRİS Parmak ucuyla veya tırnakla bir nesneyi ovup yıkamak
TAKRİŞ Birbirine rağbet etmek
TAKRİT Kulağına küpe takmak * Davarın başına yular takmak
TAKRİZ (Karz dan) Ödünç vermek * Bir şeyi veya bir eseri beğendiğini söylemek Beğendiğini bildiren yazı yazmak Bir eserin takdir ve tahsin edildiğini bildiren yazı yazmak
TAKRİZ Hayatında bir kimseyi methetmek, övmek
TAKSİB Kıvırcık yapmak
TAKSİF Çok kırmak
TAKSİM (Kısım dan) Bölme Parçalara ayırma
TAKSİM-İ A'MÂL İş bölümü, iş taksimi(Sani'i-i Zülcelâl'in hilkat-i âlemde câri ve taksim-ül-a'mâl kaidesinden akan kanun-u tekemmül ve terakkide mündemiç olan rıza ve işaretinin imtisali farz iken, itaat tamam edilmemiştir Şöyle: Kaide-i taksim-ül-a'mâli muktazi olan hikmet-i İlâhiyenin dest-i inayetiyle beşerin mahiyetinde ekmiş olduğu istidadât ve muyulâtla şeriat-ı hilkatin farz-ül-kifayesi hükmünde olan fünun ve sanayiin edasına bir emr-i manevî vermişken su-i istimalimiz ile o istidaddan tevellüd eden meyle kuvvet ve meded verici olan şevki bu hırs-ı kâzib ve şu re's-i riya olan meylü't-tefevvuk ile zayi edip söndürdük Elbette isyan eden cehenneme müstehak olur Biz de bu hilkat denilen şeriat-ı fıtriyenin evamirine imtisal edemediğimizden cehennem-i cehl ile muazzeb olduk Bu azabdan bizi kurtaracak taksim-ül-a'mal kanunuyla amel etmektir Zira seleflerimiz taksim-ül-a'mâlin ameli ile cinan-ı ulûma dâhil olmuşlardır RN)
TAKSİM-İ GURAMÂ Kârı veya zararı ortaklar arasında koydukları sermaye nisbetinde taksim etmek * Fık: Bir borçlunun terekesini alacaklıların borç miktarları nisbetinde aralarında taksim etmek
TAKSİMÂT Taksimler Bölmeler Cüz cüz ayırmalar
TAKSİR (Kasr dan) Kısaltma, kısma * Kusur, hata, kabahat, suç Günah * Bir işi eksik yapma * Bir şeyi yapabilir iken yapmama * Zayıflatmak, süstlük etmek * Geri kalmak
TAKSİRAT (Taksir C) Kusurlar, suçlar, günahlar, kabahatlar
TAKSİS Kireç ile bina yapmak * Kireç ile sıvamak
TAKSİT (Kıst dan) Belli zamanlarda parça parça ödenecek para
TAKŞİR (Kışr dan) Kabuğunu soyma
TAKTAKA (Tıktıka) Taşlardan çıkan ses * Hayvanların ayak sesleri veya bunları anlatmak için söylenen kelime
TAKTİ' Kesme Kesilme Parça parça etme Parçalara bölme
TAKTİB Kaş çatıp yüz ekşitme
TAKTİK Fr Asker kuvvetlerini harb meydanlarında düşmanı şaşırtarak kullanma Bu işi tedkik eden ilim * Mc: Bir işte muvaffakiyet için lüzum eden yolları kullanma
TAKTİL (Katl den) Çok öldürmek, çok katletmek * Muti etmek, itaat ettirmek, boyun eğdirmek
TAKTİN Filiz sürme
TAKTİR Damla damla akıtmak Damlatmak İnbikten çekmek
TAKTİRAT Damla damla akıtmalar
TAKTİR Eksik etmek * Güç olmak
TAKUT Feryun adı verilen darı cinsi
TAKVA Bütün günahlardan kendini korumak Dinin yasak ettiğinden veya haram olduğunda şüphesi olan şeylerden çekinmek (Bak: Amel-i-sâlih, İttika, Vicdan)(Takva, menhiyattan ve günahlardan içtinab etmek; ve amel-i salih emir dairesinde hareket ve hayrat kazanmaktır Her zaman def'-i şer, celb-i nef'a racih olmakla beraber; bu tahribat ve sefahet ve cazibedar hevesat zamanında bu takva olan, def-i mefasid ve terk-i kebair üss-ül esas olup, büyük bir rüçhaniyet kesbetmiş RN)(Ey muhatab olan insanlar! Havf ve reca ortasında bulunmakla, takvayı recâ ederek Rabbinize ibadet ediniz Bu itibarla insan, ibadetine itimad etmemelidir ve daima ibadetinin artmasına çalışmalıdır Reca mânası, sâmi' ve müşahidlere göre olursa şöyle te'vil edilecektir:Ey müşahidler! Arslanın pençesini gören adam, o pençenin iktizası olan parçalamayı arslandan ümid ve reca ettiği gibi; siz de, insanları ibadet techizatiyle mücehhez olduklarını gördüğünüzden, onlardan takvayı reca ve intizar edebilirsiniz Ve keza, ibadetin fıtrî bir iktiza neticesi olduğuna işarettir Takva, tabakat-ı mezkurenin ibadetlerine terettüb ettiğinden, takvanın bütün kısımlarına, mertebelerine de şamildir Meselâ: Şirkten takva; kebairden, masivaullahdan kalbini hıfzetmekle takva; ikabdan içtinab etmekle takva; gazabdan tahaffuz etmekle takva Demek kelimesi bu gibi mertebeleri tazammun eder Ve keza, ibadetin ancak ihlâs ile ibadet olduğuna ve ibadetin mahzan vesile olmayıp maksud-u bizzat olduğuna; ve ibadetin sevab ve ikab için yapılmaması lüzumuna işarettir İİ)
|