|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlıca Sözlük (T Harfi)-Osmanlıca Sözlük (T Harfi)Kelimeler...
RE: Osmanlıca Sözlük (T Harfi) TARİK f Karanlık
TARÎK Yol Tarz, usûl * Vâsıta Meslek * Bir maksada nâil olmak için icrâsı lâzım olan husus veya bu hususların hey'et-i mecmuası
TARÎK-İ ÂMM Herkesin geçmesine mahsus yol
TARÎK-İ BERZAHİYE Berzaha giden ve ona ait yol
TARÎK-İ CEHRÎ Açık olarak ve yüksek sesle zikir yapan tarikat (Kadirî gibi)
TARÎK-İ NAKŞÎ Şeyh Bahaüddin Nakşbendî Hazretlerinin kurduğu tasavvuf yolu (Bak: Nakş-bendî)(Tarîk-i Nakşî'de dört şeyi bırakmak lâzım: Hem dünyayı, hem nefis hesabına âhireti dahi maksud-u hakiki yapmamak; hem vücudunu unutmak; hem ucbe, fahre girmemek için bu terkleri düşünmemektir S)
TA'RİK Şaraba biraz su katmak * Kovayı doldurmak * Terletmek * Hastalık veya perhizden dolayı zayıflamak
TA'RİK Ovmak
TARİKAT Yol, manevî yol * Usûl, tarz Hal ü şan (Bak: Müteşeyyih, Seyr-i âfâkî, Tasavvuf)
TARİK-BAHT f Bahtı kara, şanssız, tâlihsiz
TARİM Kalın bulut * Elleri ve ayakları kaba olan kimse
TA'RİR Yere dökmek
TA'RİS Düğün yapma Bir kızı gelin etme
TA'RİS Et kurutmak
TARİS Kavi, kuvvetli
TA'RİŞ Üzüm çubuğuna çardak yapmak * Temel yapmak
TA'RİYE Soyma Çıplaklaştırma
TARİYE Ansızın gelen belâ, dâhiye
TARİZ Cansız, kuru nesne * Meyyit, ölü
TA'RİZ Gizleme, saklama * Sağlamlaştırma * Alıp götürme
TA'RİZ Dokunaklı söz söylemek Kapalıca yapılan sitem Kinâye ile söylemek
TA'RİZÂT (Ta'riz C) Dokunaklı konuşmalar, sözle dokundurmalar, taş atmalar
TARK Vurmak * Dövmek * Yünü ve pamuğu ağaçla vurmak * Bulanık su * İçine deve bevlettiğinden dolayı pislenmiş olan yağmur suyu * Vücuttaki gevşeklik
TAR-MAR (Bak: Tar ü mar)
TARMESE Münkabız olmak
TARR Kesmek * Keskinletmek * Yapmak * (Bıyık) gelmek * Çolak olmak * Düşmek
TARRAKA Gümbürtü
TARRAR Yankesici, hilekâr
TARRİYAN Sepet * Büyük tabak
TARSİ' (Göz) yaramaz olmak
TARSİ' Bezemek, süslemek * Sevinç, neşât
TARSİF Birbirine bitiştirip kuvvetlendirme, sağlamlaştırma
TARSİG Vüs'at vermek, genişlik vermek
TARSİN Sağlamlaştırmak Bir şeyi tahkik etmek * Bilmek * Metanet ve cesaret vermek
TARSİNÂT (Tarsin C) Sağlamlaştırmalar
TARSİS (Rasas dan) Kurşunla perçinleme, kurşunlaştırma, sağlamlaştırma * Kadının sadece gözleri görünecek şekilde örtünmesi
TARTABE Keçiyi sağmak için çağırmak
TAR TAR Tel tel İplik iplik
TARTİB Islatma, rutubetlendirme Islatılma * Tâzelik verme * Hoşlandırılma * Hurmanın rutubetli olması
TARTİB-İ LİSAN Güzel bir söz söyleyerek dili mânen tatlılaştırma
TARTİL Saçı yağlamak
TAR Ü MAR f Dağınık, karmakarışık, perişan
TARY Taptaze Çok taze
TARZ Usul, şekil, üslub * Yol Hey'et
TARZE şekil, suret
TARZİM Bir çok şeyi bir yere getirip, toplayıp bir yük yapmak
TARZİYE Pişmanlık duyduğunu anlatarak özür dilemek * Râzı etmek * "Radıyallahü-anh" diyerek duâ etmek
TARZİYE Cübbe veya zırh giymek
TAS (C: Atvâs) Meşhur bir kabın adı Tas
TASABBİ (Saby dan) Çocuk tavrı takınma Çocuklaşma
TASABBU' Parmak parmak ayırma
TASABBUH Sabahleyin uyumak * Sabah kahvaltı yapmadan yemek yemek
TASABBUN Sabunlaşma * Sabun gibi köpürme
TASABBUR (Sabr dan) Sabırlanma Sabretme
TASABBÜB Dökülmek * Bahadır olmak, kahraman olmak * Sıcaklığın artması
TASABİ Aşkını izhar etmek, muhabbetini açığa vurmak
TASADDİ Bir işe başlamak * Taarruz etmek * Yüz döndürmek * Tesadüf etmek * Vuku bulmak
TASADDU' Yarılıp çatlama * Dağılma
TASADDU' (Demir) Paslanmak ve küflenmek
TASADDUK Sadaka vermek Allah rızası için fakirlere ve ihtiyacı olanlara, para veyahut ihtiyaca göre herhangi bir şey vermek * Sadık ve gerçek olduğu tahakkuk etmek, meydana çıkmak(İlmi olan kimse ilminden, malı olan kimse malından tasadduk etsin) (Hadis meâli)
TASADDUKAT (Tasadduk C) Sadakalar
TASADDUR (Sadr dan) En başta oturma Başa geçme * Öğretmek * Yücelik talep etmek, yükseklik ve ululuk istemek
TASADUK Birbirine inanmak
TASADÜM Tokuşmak
TASAFFİ Saflaşmak Durulmak Temizlenmek
TASAFFUH Yaprak yaprak olma * Levha biçiminde olma, levha hâline konulma
TASAFFÜR Sararmak
TASAFÜH Musafaha edişmek
TASAFÜN Suyun az olduğu zamanlarda herkese eşit miktar su vermek
TASALLİ Ateşte yanmak
TASALLUB Sertleşmek Katılaşmak * Sağlamlaşmak * Gayret etmek
TASALLUT Musallat olmak Birini rahatsız etmek Tebelleş olmak Tahakkümane hareket etmek
TASALLUTEN Musallat olarak, tasallut ederek, sataşarak
TASALLÜF Kibirlenmek, övünmek, söz atmak
TASALLÜFÂT (Tasallüf C) Gösteriş olarak yapılan nezaketler
TASALSUL Demir ve ona benzer madenlerin birbirine değmelerinde ses çıkarmaları
TASA'LÜK Fakirlik göstermek
TASAMM Kendini sağır etmek
TASAMÜM Sağırlığa vurmak
TASANNU' Yapmacık hareket Zorla bir şeyi daha iyi göstermeğe çalışmak Suni hareket
TASANNUF Zorla yapılan sınıflandırma veya te'lif
TASARRUF İdare ile kullanmak Sarfetmek Tutum Sâhib olmak İdare etmek Sâhiblik Kullanma hakkı * (Para veya mal) artırma * Bir şeye karışıp müdahale etme
TASARRUFAN Tasarruf ve tutum gayesiyle İktisad maksadıyla
TASARRUFÂT (Tasarruf C) Tasarruflar
TASARRUH Şiddetle çağırmak
TASARRUM Cesaretlenme, yiğitlenme * Kesilmek
TASARU' Birbiriyle güreşmek
TASARUM Birbirini kesmek
TASA'SU' Deprenmek, hareket etmek * Perakende olmak, dağılmak
TASA'UB Güçleşme Güç olma
TASA'UD (Suud dan) Yukarı çıkma * (Gaz veya buhar) yükselme
TASAVİR (Tasvir C) Tasvirler, resimler
TASAVÜL Karşılıklı hamle etmek
TASAVÜN Hıfzetmek, korumak
TASAVVU' Ayrılmak, perâkende olmak
TASAVVUF Kalbi dünyanın fâni işlerinden ayırıp Allah (CC) sevgisi ile bağlamak Tarikat ehli olmak (Bak: Tarikat)(İmam-ı Gazalî, İmam-ı Rabbanî gibi muhakkıkin-i ehl-i tarikat derler ki: "Birtek Sünnet-i Seniyyeye ittiba' noktasında hâsıl olan makbuliyet, yüz âdâb ve nevâfil-i hususiyeden gelemez! Bir farz, bin sünnete müreccah olduğu gibi; bir Sünnet-i Seniyye dahi, bin âdâb-ı tasavvufa müreccahtır!" demişler M)
TASAVVUFÎ Tasavvufla alâkalı Tasavvufa ait
TASAVVUH Yaş otun üstü sıcaktan kurumak
TASAVVUR Bir şeyi zihinde şekillendirmek Tasarlamak * Düşünce, tasarı Arzu (Bak: Dimağ)
TASAVVUR-U ŞAHSÎ şahsî düşünce şahsa ait tasavvur (Bak: Himmet)
TASAVVURÎ Tasavvurla alâkalı Tasavvura ait
TASAVVURAT (Tasavvur C) Tasavvurlar
TASAVVÜN Kendini sakınmak
TASAYKUL Pürüzsüzlük
TASAYUH Birbirine çağırmak
TASAYYUD (Sayd dan) Ava gitme Avlanma Ava çıkma
TASAYYUF (Sayf dan) Yazlıkta oturma, yazlama, bir yerde yaz mevsimini geçirme
TASBİH Rüzgârdan dolayı otun kuruması * Sütü su ile karıştırıp içirmek
TASDİ' Rahatsız etmek Sıkmak Baş ağrıtmak * Yarmak * Perâkende etmek, dağıtmak
TASDİK Doğruluğunu kabul etmek Bir kararın nizama, şeriata, kanuna uygun olduğunu kabul edip imzalamak (Bak: Dimağ)
TASDİKAN Tasdik için Tasdik suretiyle
TASDİKAT (Tasdik C) (Ka, uzun okunur) Tasdikler, onaylamalar, doğrulamalar
TASDİKGERDE Kabul edilmiş, tasdik edilmiş Doğru olduğu bilinmiş
TASDİM Tokuşmak
TASDİR İcra etme Vaz' etme * Başlama * Başlangıç yazma * Örtme * Başa geçirme, başa koyma * Yazma * Çıkarma, çıkartma
TASDİYE Alkış El çırpma (Sadadan veya saddan me'huz olarak ses çıkartmak veya vazgeçirtmek demektir ki, bu iki itibar ile birini çağırmak veya eğlenip oynamak gibi herhangi bir maksadla el vurmaktır) (ET)
TASE f Tasa, keder, kaygı
TASEL Serabın uzaktan su gibi görünmesi
TA'SENE Ahlâkı yaramaz kadın * Çok, kesir
TASFİD Muhkem ve sağlam bağlamak
TASFİF (C: Tasfifât) (Saff dan) Sıralama, saf saf dizme * Sağ elinin ayasını sol elinin arkasına vurmak
TASFİH (Safh dan) (C: Tasfihât) Alkışlama, el çırpma * Yaprak yapma * Tağyir etme, değiştirme
TASFİK (C: Tasfikat) Kanat çırpma
TASFİK-İ ESNAN Soğuktan dişlerin birbirine çarpması
TASFİR (C: Tasfirât) (Safir den) Sarartma, sarıya boyama * Islık çalma
TASFİYE Saflaştırmak Olduğundan daha temiz bir hâle getirmek Temizlemek * Hesabı kapatmak
TASFİYE-İ KALB Kalbini temizleme, yüreğini temizleme
TASGİR Küçültmek Cirm ve kadrini eksiltmek Hakir eylemek
TASGİRÂT (Tasgir C) Küçültmeler
TASHİF (C: Tashifât) Yanılarak yanlış kelime yazma Yazı yazarken kelimeyi yanlış yazma * Hatâ yapma * Tağyir etme, değiştirme
TASHİH Daha iyi ve daha doğru hale getirmek Düzeltmek * Hastanın ağrı ve acısını ilâçla gidermek
TASHİHÂT (Tashih C) Düzeltmeler, tashihler
TASHİN (Sahn den) Sahneye koyma
TASİ' (TÂSİA) Dokuzuncu
TASİAN Dokuzuncu olarak
TAS'İB Güçleştirmek
TAS'İBAT (Tas'ib C) Zorlaştırmalar, güçleştirmeler
TA'SİB İhata edip kaplamak, içine almak * Bir kimsenin başına taç koymak * Açlıktan dolayı karnını bağlamak
TAS'İD Eritme * Yukarı çıkma ve çıkarılma * Buharlaştırarak temizleme İnbikten geçirip buhar haline getirme
TASİG Gayretsiz kişi
TA'SİL (Asel den) Bal katma, ballandırma
TA'SİL-İ KELÂM Sözü ballandırma Kelâmı tatlılaştırma
TA'SİR (C: Ta'sirât) (Usr dan) Güçleştirme
TAS'İR Kibirlenmekten dolayı karşısındakinin yüzüne bakmayıp, yüzünü çevirmek
TA'SİR (C: Ta'sirât) (Asr dan) Sıkıp suyunu çıkarma
TASİR Galiz süt
TASKİL Cilâlandırmak Saykal, cilâ vurmak, cilâ verilmek
TASKİLÂT (Taskil C) Cilâlamalar Cilâ yapmalar
TASLİB (Salb dan) Haça germek Haç çıkarmak * (Sulb dan) Sertleştirmek Katılaştırmak, katılaştırılmak
TASLİM Kulağı dibinden kesmek
TASLİT Musallat etmek Birini başka birine belâ etmek Sataştırmak
TASLİYE "Sallâllahü Aleyhi Vesellem" diyerek dua etmek * Bir şeyi yakmak için ateşe atmak (Bak: Sallâllahü Teâlâ)
TASM Âd taifesinden bir kabile * Mahvetmek veya mahvolmak
TASME f Kayış halka Tasma
TASMİD Hükmetmek İçini doldurmak
TASMİM Bir şeyi önceden iyice kararlaştırmak Azimet-i sadıka ile kastetmek * Muhkem kılmak * İnkâr etmek * Endişe edip kaçınmamak
TASMİT Susturma
TASNİ' Düzme Uydurma Yakıştırma * Bir san'atla meşgul kılma * Güzel terbiye etme
TASNİÂT (Tasni' C) Hakiki olmayan yapmacık hareketler
TASNİF Sınıflara ayırmak Sınıflandırmak * Kitap yazmak Kitap tertib etmek
TASNİFÂT (Tasnif C) Tasnif edilmiş eserler
TASRAH Karınca * Bit
TASRE (Süt) koyu olmak * Su dibinde olan balçık * Balçıklı su * Dirlik, iyi olmak
TASRİ' Bir beytin iki mısraını da kafiyeli yapma * Bütün mısraları kafiyeli manzume yazma * Yere vurmak * İki parça etmek
TASRİD Azaltmak
TASRİF İstediği şekilde idare etmek Maslahatta tasarrufa izin vererek mutasarrıf kılmak * Bir şeyi bozup değiştirerek türlü şekillere koymak, evirip çevirmek * Gr: Bir kelimenin veya fiilin çeşitli zamanlara göre sıra ile söylenişi Sarf kaidesi üzere kelimenin şeklini başka kelimelere tebdil eylemek Meselâ: Türkçe'de bir fiilin tasrifi: Hal sigasına göre: Gelmek fiilinin şekli: Geliyorum, geliyorsun, geliyor, geliyoruz, geliyorsunuz, geliyorlar gibi
TASRİH Belirtmek Açık açık anlatmak Zâhir ve ayân kılmak
TASRİHAT (Tasrih C) Açık açık anlatmalar İzah etmeler
TASRİHEN Açık olarak, açıktan bildirerek
TASRİYE Koyunun sütü çoğalsın diye birkaç gün sağmayıp bırakmak
TASS (TASSE) (C: Tâs-Tusûs-Tassât) Tas, çukurca kap
TASS (Tasse) Oğlancıklar oyunundan bir oyun
TASSUC (C: Tasâsic) Cânip Nâhiye İki tane
TAST (C: Tısâs-Tısât) Büyük tas
TASTİM Tamamlamak Tekmil etmek * Muhkem etmek, sağlamlaştırmak
TASTİR (Satr dan) Yazı yazma Satırlar meydana getirme
TASVİB Münasib görmek Uygun ve doğru bulmak * Aşağı indirmek
TASVİBÂT (Tasvib C) Tasvib edilip uygun görülen şeyler
TASVİBEN Doğru bularak, tasvib ederek, münâsib görerek
TASVİBKERDE f Doğru bulunmuş, tasvib edilmiş, münasib görülmüş
TASVİG (C: Tasvigat) (Siga dan) Kalıp şekline koymak Eritip kalıba dökme * Batırmak * Kuyumculuk yapmak
TASVİR Hiss ve mahsusata münhasır olan ifâde * Bir şeyi söz veya yazı ile anlatmak Resim yapmak * Bir şeye şekil ve suret vermek Resim * Edb: Görebildiğimiz ve hissedebildiğimiz şeyleri bize gösterebilecek veya hariçte vücudu olmayan fakat hissedilen şeyleri duyurabilecek meleke
TASVİRAT (Tasvir C) Tasvirler
TASVİRÎ Tasvire dair, tasvirle ilgili
TASVİT (Savt dan) Seslendirme, seslenme, ses çıkarma
TASY Sütü ve suyu çok içmekten dolayı vücudun ağırlaşması * Süst olmak, zayıflamak
TASYİR Bir surete koyma Bir şekle vardırma
TAŞAŞ Nezleye benzer bir hastalık
TA'ŞİR (C: Ta'şirât) (Öşr den) Öşürünü alma Onda birini alma * Ona bölme
TA'ŞİŞ Hurmanın yaprağının az olması * Kuşun yuva yapması
|