Türkiye Osmanlı Mı Oluyor?

"Türkiye Osmanlı mı oluyor" tartışmalarının yeniden gündeme gelmesinin iki sebebi var
Türkiye Osmanlı mı Oluyor?Onlardan biri WikiLeaks'in yayınladığı belgelerde Amerikalı diplomatların Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nu "Neo-Osmanlı" şeklinde nitelemesi
Diğeri de Washington Post'ta yayınlanan bir makale
***
Dışişleri Bakanı Davutoğlu benzer sıfatları her defasında reddettiği için bu konu üzerinde çok fazla durmaya gerek yok
Amerikalı diplomatlar dedi diye
Ne Davutoğlu "Neo-Osmanlı" olur ne de Türkiye "Osmanlı'yı canlandırmaya çalışan" bir ülke
Üzerinde fazlaca durulacak bir konu değil yani
Ama
Washington Post'ta Jackson Diehl imzalı makalede yer alan Osmanlı Milletler Topluluğu kavramını tartışmakta yarar var
Dışişleri Bakanı Davutoğlu, görüşmenin bir yerinde İngiltere'nin, eski sömürgeleriyle kurduğu İngiliz Milletler Topluluğu'nun (Commonwealth) varlığından söz ediyor
Sonra da şu soruyu soruyor:
-Niçin Türkiye, Balkanlar, Ortadoğu ve Orta Asya'daki eski Osmanlı topraklarında liderliğini yeniden inşa etmesin?
Türk dış politikasının Kıbrıs ipoteği altında ezildiği dönemleri hatırlayınca "ölçek" büyüten Türkiye'nin "iddialı" bir ülke haline gelmesi sevindirici
Dolayısıyla Davutoğlu'nun ortaya koyduğu stratejik yaklaşım oldukça isabetli görünüyor
Fakat iki hususun izaha muhtaç olduğu muhakkak
***
Birincisi İngiliz Milletler Topluluğu vurgusunun doğru bir referans olup olmadığı meselesi
Malumunuz Commenwealth, İngiliz sömürge imparatorluğunun tasfiyesi sırasında ve sonrasında bağımsızlıklarını kazanan ulus devletleri Büyük Britanya'nın önderliğinde ortak bir paydada buluşturan siyasi, iktisadi ve kültürel bir tür koalisyondur
Hedefi de bellidir:
-Sömürgecilik döneminde kurulan bağların kopmadan devam etmesini sağlamak
Osmanlı Devleti tecrübesi ise oldukça farklı
Devlet-i Aliye, hükmettiği topraklarda sömürgecilik düzeni kurmadığından, varisi Türkiye Cumhuriyeti de kaybettiği topraklarda yaşayan Evlad-ı Fatihan'la irtibatı kestiğinden yıllar içinde bağımsızlığını kazanan ülkeler arasında ortak bir "aidiyet" duygusu gelişmiş değil
Bu yüzden
Balkanlar'da, Kafkaslar'da, Ortadoğu ve Orta Asya'da "Osmanlı Milletler Topluluğu" kavramının reel politik bir karşılığı var mı kuşkusunu içinde taşıyanları yadırgamamak lazım
***
İkinci mesele ise küreselleşme olgusunu dikkate almadan belli kimlikleri ön plana çıkararak ittifak kurma stratejisinin günümüzde geçerli bir politika olup olmadığıyla ilgili
Bugün Anadolu insanı dünyanın dört bir yanına dağılmış durumda Farklı coğrafyalarda farklı kültürlerle iç içe yaşıyor
Aynı şekilde başka milletler de
New York'un göbeğindeki Çin mahallesini ya da Londra'da mukim Hindistan, Pakistan kökenli insanları kim inkâr edebilir?
Onları hesaba katmadan gerçekçi bir politika geliştirmek mümkün olabilir mi?
Biraz zor
Bu insanları Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi kategorize etmek de ihtimal dışı olduğuna göre
Bundan sonrası için yapılması gereken en hayatî hamle, "düşman" konsepti ile birbirinden koparılan insanları -hangi dinden, ırktan, mezhepten olursa olsun- "dost" kavramıyla yeniden buluşturacak yeni bir dil geliştirmek olmalıdır herhalde
***
Sonuç olarak Türkiye'nin ufku Osmanlı coğrafyası ile sınırlı değildir
Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nun ısrarla altını çizdiği gibi merkez ülke olma yolunda büyük çaba sarf etmektedir
Üç büyük kıtanın ve kadim medeniyetlerin kesişim noktasında bulunduğundan "inşa halindeki yeni dünyada" nüfuz alanının Osmanlı'nın hükmettiği toprakların çok çok ötesine uzanacağı da görülmektedir
Merkezinde Osmanlı bulunan tartışmalara bir de bu gözle bakılmasında fayda olabilir