09-10-2012
|
#2
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
İslâmın Doğuşu Sırasında Dünya'nın Genel Durumu Asyadaki Güçler
4 HUDEYBİYE BARIŞI (628)
Hendek başarısından sonra Müslümanlar Kabe'yi ziyaret etmek istemişler, Müşrikler engel olunca antlaşma yapılmıştır
ÖNEMİ:
1 Müşrikler Müslümanların siyasî varlıklarını resmen ta*nıdı*lar
2 Başlangıçta Müslümanların aleyhine olan bazı kararlar daha sonra Müslümanların lehine sonuç vermiştir
YORUM:
Bu da Hz Muhammed'in ileri görüşlülüğünü göstermektedir
3 Hudeybiye Barışı'nın siyasî sonuç*ları açısından yo*rum*ladığımızda Müslümanla*rın bir başarısı olarak gö*rülür
HAYBER KALESİ'NİN FETHİ (629)
Yahudilerle yapılan bir mücadeledir Amaç Müslümanların Şam ticaret yolunun hakimiyetini ele geçirmek istemesidir Müs*lü*man*lar kazandılar
ÖNEMİ:
1 Şam ticaret yolunun güvenliği sağ*landı
2 Mekke'nin Fethine zemin hazırlandı
MUTE SAVAŞI (629)
Bizans (Hristiyanlarla) Gassani Arap*ları ile Müslümanlar arasında yapılmıştır
SEBEBİ: Gassani Araplarının Müs*lüman keşif kolla*rına saldırması üzerine yapı*lan bir mücadeledir Müslümanlar bu sa*vaşta önemli komutanlarını kaybetti Hz Muhammed'in katıl*ma*dığı tek seferdir
MEKKE'NİN FETHİ (630)
SEBEPLERİ:
1 Mekke'nin jeopolitik ve dinsel ko*numu
2 İslâmiyetin yayılmasında önemli bir engel teşkil etmesi
3 Arap Yarımadası'nın merkezi durumunda bulunması
Mekke alındı Buradan kaçanlar Huneyn ve Taif'de toplan*dı*lar Aynı yıl Huneyn alındı Taif, bağlılığını bildirdi
SONUÇLARI
1 Arap Yarımadası'nın merkezi ele ge*çirildi İslâmiyet ya*rımadanın en güçlü dini haline geldi
2 Müslümanlar ibadet serbestliği ka*zandılar (Hac)
3 Hicaz bölgesinin fethi tamamlandı (Mekke, Medine, Taif)
TEBÜK SEFERİ (631)
Bizans'ın Kabe'yi basacağı haberi üzerine İslâm orduları Su*riye'ye doğru sefere çıktı Haberin yalan olduğu anlaşıldı ve geri dö*nüldü Hz Muhammed'in son seferidir Bu sefer sırasında ilk defa Karantina sistemi uygulanmıştır (Kitle sağlığına verilen önem öncelikle değerlendirilmiştir)
VEDA HACCI (HUTBESİ) (632)
Hz Muhammed'in son haccıdır Bu hacda Kur'an ve ha*dise bağlı kalındığı sürece eski dine dönülmeyeceği, insanla*rın birlik ve bütünlüklerinin bozulmayacağı vurgulanmıştır İn*sanlar ara*sında ayrım olmadığı, kadınların erkekler üzerinde, erkek*lerin de kadınlar üzerinde hakları bulunduğu belirtilmiştir
UYARI:
Hudeybiye Antlaşması ile benzer sonuç*lar doğuran Türk tari*hindeki olaylar:
- İstanbul Hükümeti'nin Amasya Gö*rüşmesi ile Temsil Heye*ti'ni tanıması
- İtilâf Devletlerinin Lon*dra Konferan*sı*'na TBMM'yi da*vet etmeleri ve tanımaları*dır
YORUM:
Bu gelişmeler uluslara*rası alandaki et*kinliklerin art*masına zemin hazırlamıştır
ÖRNEK
Hz Muhammed'in iyi bir diplomat ve aynı zamanda da uzak görüşlülüğünü de gösteren olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bedir Savaşı B) Uhut Savaşı
C) Hudeybiye Antlaşması D) Hendek Savaşı
E) Mekke'nin Fethi
ÇÖZÜM:
Soru köküne baktığımızda bir diplomasi*den söz edilmektedir
A, B, D ve E çeldiricileri diplomatik bir du*rum değil, askerî birer gelişmedir
Hudeybiye Antlaşması ise diplomatik bir olaydır
Uzak görüşlülüğü konusu ise Hudeybiye Antlaşması'nın bazı maddeleri başlangıçta Müslümanların aleyhine gibi görünmesi, an*cak süreç içinde Müslümanların lehine son*uç vermesidir
Cevap C'dir
ÖRNEK
İslâm öncesi Arabistan'da şehir ve köy*lerde yaşayan Araplarda Güneş'e bağlılık, göçebe Araplarda ise Ay'a bağlılık kültürü gelişmiş idi
Bu duruma bakarak aşağıdaki yargı*lardan hangisine ulaşılabilir?
A) İnsanların inançlarını çabuk değiş*tirdiği
B) Araplar arasında siyasî birliğin bu*lunmadığı
C) Yaşama tarzının inançların oluşma*sında etkili olduğu
D) Yerleşik hayatta medenîleşme süre*cinin hızlılığı
E) İlahi dinlerin puta tapıcılığı yasak*ladığı
ÇÖZÜM:
Bilgi veren paragrafa baktığımızda şe*hir-yerleşik, köy- göçebe - hayvancılık Ay ve Gü*neş değerleri üzerinde durulmuş ve ilişki*leri ifade edilmiştir Yerleşik yaşayanlar da Gü*neş, göçebe yaşayanlarda ise Ay önemli görülmüştür Yerleşik ve göçebe bir yaşam çizgisi olduğuna göre, yaşam şeklinin inanç*ların oluşumunda etkisi vardır sonucuna ula*şılabilir
Cevap C'dir
DÖRT HALİFE DEVRİ (632-661) (HÜLÂFÂ-İ RAŞİDİN)
A Hz Ebubekir ® Kuruluş (632 - 634)
B Hz Ömer ® Yükselme (634- 644)
C Hz Osman ® Duraklama (644-656)
D Hz Ali ® Çöküş (656-661)
A) Hz EBUBEKİR DÖNEMİ (632-634 )
* Müslümanlar arasında birlik ve bütünlüğü sağladı Yermük Savaşı'nda Bizans yenildi Suriye'nin fethine başlandı
* Hafız sayısında azalmalar olması üzerine Kur'an-ı Kerim kitap haline getirildi
* Zekât vermeyenlerden zekât alındı
Yalancı Peygamberlerle uğraşıldı (Ridde olayları)
B) Hz ÖMER DÖNEMİ (634-644 )
* Ecnadeyn Savaşı ile Suriye'nin fethi ta*mamlandı
* Köprü Savaşı'nda İslâm orduları Sasani*lere yenildi
* Kadisiye Savaşı'nda Irak, Nihavent ve Ca*lûla Sava*şında İran alındı (İran'ın alınmasıyla Türkler ilk kom*şuluk ilişki*leri başlamıştır)
Mısır, Filistin , Kudüs, Azerbaycan alındı
Libya'nın fethine başlandı
Cünd adıyla ilk sürekli ordular kuruldu (ordugahlar)
Divan-ı Cünd adıyla askerî divan ku*ruldu
İkta sistemi uygulandı Hicrî takvim kullanıldı
Sınırların genişlemesiyle birlikte eyaletlere vali ve kadı ta*yinleri ya*pıldı
Para bastırıldı (Bizans ve Sasani paralarının taklidi)
UYARI:
Hz Ömer'in halk ile olan ilişkileri ve sorumluluğu İslâm'da sos*yal devlet anlayışının benimsendiğini göstermektedir Buna örnek olarak Fırat'ta bir kurt, bir kuzuyu parçalasa ilahi adalet bunu Ömer'den sorar sözü gösterilebilir
C) Hz OSMAN DÖNEMİ (644-656)
- İlk İslâm donanmasını kurdu
- Kıbrıs adası alındı Rodos kuşatıldı
- Libya'nın fethi tamamlandıTunus'un fethine başlandı
- Hazar Türkleri ile savaşıldı
- Horasan valiliği kuruldu Sasaniler tamamen yıkıldı
UYARI:
Hazar Türkleriyle yapılan bu mücadele sonucunda, İslâmiye*tin Kafkasya ve Rusya Bozkırlarında yayılması engellenmiştir
- Bizans ile ilk deniz savaşi yapildi
- Kur'an-i Kerim çogaltildi
- Hz Osman'in devlet yönetimine kendi yakinlarini getir*mesi, diger kabilelerin tepki*sine yol açti Hz Osman öldürüldü
NOT:
Islâm'da ilk huzursuzluklar bu dönemde başladi Bundan son*raki olaylara da zemin ha*zir*landi
NOT:
Hz Ömer'in on yillik hali*feligi sirasinda Irak, Iran, Dogu Anadolu, Misir Azerbaycan ve Suriye Islâm Devleti sinirlari içine alinmiş*tir
UYARI:
Islâm ordularinin düzenli olarak fethi ile görevlendiril*dikleri ilk ülke Suriye'dir Su*riye'nin kapilarini Islâm or*du*larina açan Yermük Zaferi*'dir
UYARI:
Hz Ebubekir Hire'yi fet*hedip Cizye ye bagladi Islâm kuv*vetleri ilk defa Firat'i ge*çip Dicle irmagina kadar iler*lediler
YORUM:
Hz Ebubekir, Hz Muham*med'in vefa*tindan sonra Islâm Devleti'ni parçalanmak*tan kurtarmiştir Bu çabasiyla Is*lâm Devleti*'ne en büyük hiz*meti yapmiştir
NOT:
Misir'in alinmasiyla Baharat Yollari üzerinde Müslümanlarin hakimiyeti baş*ladi Dogu Akdeniz'e bir kapi açildi
HZ ALI (656 - 661)
- Fetihlerin durdugu ve iç sorunlarin yogun oldugu bir de*virdir
Cemel (Deve) Olayi
Hz Ali ´ Hz Aişe, Talha ve Zübeyr arasinda yaşandi
Sebep: Hz Ali'nin , Hz Osman'in katillerini bulmakta ge*ciktiginin öne sürülmesidir Mücadeleyi Hz Ali kazandi
UYARI:
Müslümanlar arasinda yapi*lan ilk iç savaştir Bundan son*raki olaylara da zemin ha*zir*lamiştir
UYARI:
Bu olay sonucunda Hz Ali merkezi Küfe'ye taşimiştir
Siffin Olayi:
Hz Ali ile Şam Valisi Hz Muaviye arasinda olmuştur
Sebep: Bundan önceki olaylarin etkisi ve devlet başkanligi meselesidir Savaş sirasinda Hz Muaviye harp hilesine baş vurdu ve hakemler olayina gidildi Hakemler olayinda da hile ya*pilinca; Müslümanlar arasinda görüş ayriliklari ve gruplar ortaya çikti Bunlar;
1 Hz Ali yanlilari: Şiiler
2 Hz Muaviye yanlilari: Emeviler
3 Hariciler: Her iki tarafi da kabul etmeyenler
NOT:
Bu olay sonucunda Islâm dünyasinda ilk ayriliklar or*taya çikti Bundan sonraki olayla*rin da temel kaynagi oldu
661 yilinda Hz Ali öldürüldü Böylece Dört Halife Devri sona erdi
|
|
|
|