İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku 8-9-10-11-12 -13. Üniteler Genel Özeti Ders Notları

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-09-2012

İş ve sosy

güv hukuku 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13

üniteler genel özeti
İş ve sosyal güvenlik hukuku 8-9-10-11-12 -13

üniteler genel özeti Ders Notları

8

ünite

* ssk hükümlerine göre sendikaların kurulması
- kuruluş türleri ve kurulma koşulları
- kuruculuk koşulları
- kuruluş işlemleri
* sendika türleri : -işçi sendikası , işveren sendikası , kamu görevliler sendikası
* işçi ve işveren sendikalarının kurulabilecekleri iş kolları 28 adet olarak belirlenmiştir
* bir işyerinin girdiği iş kolunun saptanması çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığınca yapılır ve bakanlık tespiti ile kararını resmi gazetede yayımlar
* ülkemizde işveren sendikaları ancak
- iş kolu esasına göre
- bir işkolundaki işverenler tarafından
- Türkiye çapında faaliyette bulunmak üzere kurulur
* işçi ve işverenlerin sendika kurucusu olabilmesi için 18 yaşın üzerinde olması gerekir

* sendikaların kaç kişi tarafından kurulacağına ilişkin bir hüküm yoktur
* sendikaların kurulabilmesi için en az 7 kişinn bir araya gelmesi gerekir
* sendikaların ve konfederasyonların kurulması isteğe bağlıdır

Herhangi bir makamdan izin veya ruhsat almaya gerek yoktur
* bir sendika ve konfederasyon kurulabilmesi için kurucuların öncelikle bir tüzük hazırlaması gerekir
Hazırlanan tüzüğün kanunda gösterilen diğer belgelerle birlikte sendika ve konfederasyon merkezinin bulunduğu ilin valiliğine makbuz karşılığında verir

bu sayede sendika ve konfederasyon tüzel kişilik kazanır
Sendikaların organları
Zorunlu organlar İsteğe bağlı organlar
- genel kurul - bakanlar kurulu
- yönetim kurulu - onur kurulu
- denetleme kurulu - temsilciler kurulu
- disiplin kurulu - araştırma kurulu
- eğitim kurulu
(uygulamada en sık karşılaşılanlar)
*sendikaların , sendika şubelerinin ve konfederasyonların en üst organı genel kuruldur
*genel kurulun türleri
- işçi sendikası şubesi genel kurulu : işyerinde çalışan sendikalı işçi sayısı 500’ ü aştığı taktirde şube genel kurulu delege esasına göre yapılır

Delege sayısı 100’ den az 150’ den fazla olamaz
- işçi sendikası genel kurulu : sendika üye sayısı 1000’i aşması durumunda delegeleren oluşur

Delege sayısı 250’ den az 500’ den fazla olamaz
- işveren sendikası genel kurulu : üye yada temsilci sayısı 1000’i aşarsa delegelerden oluşur

5002den çok olmamalı
*sendika konfederasyon genel kurulları
- ilk genel kurul : tüzel kişiliğin kazanılmasından başlayarak 6 ay içinde yapılır

- olağan genel kurul : 4 yılda bir toplanır
- olağan üstü genel kurul : genel kurul üye veya deleğgelerinin beşte birinin isteği üzerine toplanır

* genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır

*sendika ve konfederasyonların yönetim kurulu üyelerini genel kurul seçmektedir
* sendika ve sendika şubelerinin yönetim kurulu en az 3 en çok 9 üyeden oluşur
*konfederasyonların yönetim kurulu en az 5 en çok 29 üyeden oluşur
*denetleme kurulu genel kurulca seçilerek 3 denetçiden oluşur
*disiplin kurulu en az3 en fazla 5 üyeden oluşur
*Sendika yöneticisinin yöneticilik görevinin belli sebeplerle sona ermiş olması
- seçime girememek
- yeniden seçilememek
- kendi isteğiyle çekilmek
*sendikalarca tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defterler, dosye ve kayıtlar
- üye kayıt defteri - gelen ve giden evrak kayıt defteri
- karar defteri - gelir ve gider defteri
- zimmet defteri - envanter ve kesin hesap defteri
- demirbaş defteri - genel kurul karar defteri
- Bilanço defteri - denetleme kurul karar defteri
- Aidat defteri - disiplin kurul defteri
- yevmiye defteri ve defteri kebir

9

ünite

* işçi sendikası üyeliğinin kazanılabilmesi için
-- ayırt etme gücüne sahip (mümeyyiz)
-- ergin (reşit) olması
-- üye kayıt fişinin sendikaya verilmesi
-- sendika yetki organı tarafından kabulu
*işçi sendikasına üye olma hakkını kullanabilmek için 16 yaşını doldurmuş olmaları gerekir
*üyelik başvurusu üzerine sendikanın yetkili organı kararını en çok 30 gün içinde vermek zorundadır
*üyelik hakları :
-- sendikaların bütün faaliyetlerinden yararlanmak
-- sendikaların faaliyet ve yönetimine katılmak
*üyelik borçları:
-- sendika düzenine uymak
-- yöneticilik görevlerinin tanıdığı yetkileri kötüye kullanmamak
-- üyelik aidatını ödeme
*sendikaların amacı : üyelerinin çalışma ilişkilerinde ortak, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini
Korumak ve geliştirmek
*üye olma yasağı : üyenin kanuni bir durumu bulunmaması gerekir , askeri şahıslar üye olamaz
* üyeliğin sona ermesi : -- kendiliğinden sona erme, -- çekilme, --çıkarılma
*üyeliğin kendiliğinden sona ermesi
-- gerçek kişinin ölümü veya gaipliğine karar verilmesi
-- tüzel kişiliğin feshi ( dağıtma) veya infisahı (dağılma)
*sendika üyeliğinden çekilme ; notere başvurma tarihinden 1 ay sonra geçerli olacaktır

10

ünite

Grev : işçilerin topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak veya işi aksatmak amacıyla aralarında anlaşarak çalışmamak
Lokavt : işyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebeb olacak tarzda işçilerin topluca işten uzaklaştırılması
* Sendikaların en önemli faaliyeti toplu iş sözleşmesi yapmaktır
* iki konuda işçi ve işveren ilişkilerine yasak getirilmiştir
- birbirlerinin sendikalarına üye olmalarının engellenmesi
- sarı sendikacılık adı verilen işçi sendikacılığının önlenmesi
* sendika ve konfederasyonlar
- ticari faliyette bulunamazlar
- kar amacıyla hareket etmeleri önlenmektedir
- nakit mevcudunun % 40 ından fazla olmamak koşulu ile sanayi ve iktisadi teşebbüslere yatırım yapabilirler
* sendika ve konfederasyonların gelirleri
- üyelerinden alacakları üyelik aidatı ve toplu iş sözleşmesi grev ve lokavt kanununda belirtilen dayanışma aidatı
- eğlence ve konser gibi yapılan faaileytlerden sağlanan gelirler (sendika kanununa göre )
- bağışlar
- mal varlığı gelirleri , malların devir ve temlik ve satışından doğan kazanç
* kurum ve kuruluşlar sendika ve konfederasyonlara maddi yardım ve bağışta bulunamazlar
* bakanlar kurulundan izin almadıkça sendika ve konfederasyonlar yardım kabul edemez ve tüm nakti gelirlerini bankalara yatırmak zorundadırlar
* gelirlerin en az %10 uüyelerin eğitimi ile mesleki bilgi ve tecrübelerini arttırmak için kullanılmak zorundadır
* sendikaların denetimi
- iç denetim : sendika ve konfederasyonlarda denetleme yetkisi genel kurula aittir , denetleme kurulu veya denetçiler aracılığıyla yerine getirilir
Bilanço ve hesapların çalışma ve denetleme raporlarını ait olduğu dönemi izleyen 3 ay içinde çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığına gönderilmeli
- dış denetim : sendikaların sendikaya tamamen yabancı olan , sendika organları ile ilişkisi bulunmayan , devletin yetkili organları aracılığıyla denetlenmesidir
* sendika ve konfederasyonların durdurulmasını gerektiren nedenler
- tüzük ve belgelerin kanuna aykırı olması ve eksik bulunması
- dış kaynaklardan izinsiz yardım ve bağış alınması
- yasaklanmış kişilere görev verimesi
- kapatmayı gerektiren bir suç nedeniyle dava açılması
* sendikaların sona ermesi
- kendiliğinden sona erme (infisah)
- dağıtma ( fesih)
- kuruluş kararı ile fesih
- mahkeme kararı ile kapatma
* fesih : sendika ve konfederasyonların mutlak surette bir kişi yada kuruluşun irade açıklamasına bağlı olarak sona ermesidr
* tasfiye işlemleri , ticaret kanunu hükümlerine göre tasfiyeye memur kişiler tarafından yürütülür
Sendikaların faaliyetleri
Serbest olan faaliyetler
- çalışma yaşamına ilişkin faaliyetler
- sosyal faaliyetler
yasak olan faaliyetler
- temel yasaklar
- işçi ve işverene ilişkin yasaklar
- diğer yasak faaliyetler

09-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku 8-9-10-11-12 -13. Üniteler Genel Özeti Ders Notları İş ve sosygüv hukuku 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 üniteler genel özeti İş ve sosyal güvenlik hukuku 8-9-10-11-12 -13 üniteler genel özeti Ders Notları 8 ünite * ssk hükümlerine göre sendikaların kurulması - kuruluş türleri ve kurulma koşulları - kuruculuk koşulları - kuruluş işlemleri * sendika türleri : -işçi sendikası , işveren sendikası , kamu görevliler sendikası * işçi ve işveren sendikalarının kurulabilecekleri iş kolları 28 adet olarak belirlenmiştir * bir işyerinin girdiği iş kolunun saptanması çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığınca yapılır ve bakanlık tespiti ile kararını resmi gazetede yayımlar * ülkemizde işveren sendikaları ancak - iş kolu esasına göre - bir işkolundaki işverenler tarafından - Türkiye çapında faaliyette bulunmak üzere kurulur * işçi ve işverenlerin sendika kurucusu olabilmesi için 18 yaşın üzerinde olması gerekir * sendikaların kaç kişi tarafından kurulacağına ilişkin bir hüküm yoktur * sendikaların kurulabilmesi için en az 7 kişinn bir araya gelmesi gerekir * sendikaların ve konfederasyonların kurulması isteğe bağlıdır Herhangi bir makamdan izin veya ruhsat almaya gerek yoktur * bir sendika ve konfederasyon kurulabilmesi için kurucuların öncelikle bir tüzük hazırlaması gerekir Hazırlanan tüzüğün kanunda gösterilen diğer belgelerle birlikte sendika ve konfederasyon merkezinin bulunduğu ilin valiliğine makbuz karşılığında verir bu sayede sendika ve konfederasyon tüzel kişilik kazanır Sendikaların organları Zorunlu organlar İsteğe bağlı organlar - genel kurul - bakanlar kurulu - yönetim kurulu - onur kurulu - denetleme kurulu - temsilciler kurulu - disiplin kurulu - araştırma kurulu - eğitim kurulu (uygulamada en sık karşılaşılanlar) sendikaların , sendika şubelerinin ve konfederasyonların en üst organı genel kuruldur genel kurulun türleri - işçi sendikası şubesi genel kurulu : işyerinde çalışan sendikalı işçi sayısı 500’ ü aştığı taktirde şube genel kurulu delege esasına göre yapılır Delege sayısı 100’ den az 150’ den fazla olamaz - işçi sendikası genel kurulu : sendika üye sayısı 1000’i aşması durumunda delegeleren oluşur Delege sayısı 250’ den az 500’ den fazla olamaz - işveren sendikası genel kurulu : üye yada temsilci sayısı 1000’i aşarsa delegelerden oluşur 5002den çok olmamalı sendika konfederasyon genel kurulları - ilk genel kurul : tüzel kişiliğin kazanılmasından başlayarak 6 ay içinde yapılır - olağan genel kurul : 4 yılda bir toplanır - olağan üstü genel kurul : genel kurul üye veya deleğgelerinin beşte birinin isteği üzerine toplanır genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır sendika ve konfederasyonların yönetim kurulu üyelerini genel kurul seçmektedir sendika ve sendika şubelerinin yönetim kurulu en az 3 en çok 9 üyeden oluşur konfederasyonların yönetim kurulu en az 5 en çok 29 üyeden oluşur denetleme kurulu genel kurulca seçilerek 3 denetçiden oluşur disiplin kurulu en az3 en fazla 5 üyeden oluşur Sendika yöneticisinin yöneticilik görevinin belli sebeplerle sona ermiş olması - seçime girememek - yeniden seçilememek - kendi isteğiyle çekilmek sendikalarca tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defterler, dosye ve kayıtlar - üye kayıt defteri - gelen ve giden evrak kayıt defteri - karar defteri - gelir ve gider defteri - zimmet defteri - envanter ve kesin hesap defteri - demirbaş defteri - genel kurul karar defteri - Bilanço defteri - denetleme kurul karar defteri - Aidat defteri - disiplin kurul defteri - yevmiye defteri ve defteri kebir 9 ünite işçi sendikası üyeliğinin kazanılabilmesi için -- ayırt etme gücüne sahip (mümeyyiz) -- ergin (reşit) olması -- üye kayıt fişinin sendikaya verilmesi -- sendika yetki organı tarafından kabulu işçi sendikasına üye olma hakkını kullanabilmek için 16 yaşını doldurmuş olmaları gerekir üyelik başvurusu üzerine sendikanın yetkili organı kararını en çok 30 gün içinde vermek zorundadır üyelik hakları : -- sendikaların bütün faaliyetlerinden yararlanmak -- sendikaların faaliyet ve yönetimine katılmak üyelik borçları: -- sendika düzenine uymak -- yöneticilik görevlerinin tanıdığı yetkileri kötüye kullanmamak -- üyelik aidatını ödeme sendikaların amacı : üyelerinin çalışma ilişkilerinde ortak, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini Korumak ve geliştirmek üye olma yasağı : üyenin kanuni bir durumu bulunmaması gerekir , askeri şahıslar üye olamaz * üyeliğin sona ermesi : -- kendiliğinden sona erme, -- çekilme, --çıkarılma üyeliğin kendiliğinden sona ermesi -- gerçek kişinin ölümü veya gaipliğine karar verilmesi -- tüzel kişiliğin feshi ( dağıtma) veya infisahı (dağılma) sendika üyeliğinden çekilme ; notere başvurma tarihinden 1 ay sonra geçerli olacaktır 10ünite Grev : işçilerin topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak veya işi aksatmak amacıyla aralarında anlaşarak çalışmamak Lokavt : işyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebeb olacak tarzda işçilerin topluca işten uzaklaştırılması * Sendikaların en önemli faaliyeti toplu iş sözleşmesi yapmaktır * iki konuda işçi ve işveren ilişkilerine yasak getirilmiştir - birbirlerinin sendikalarına üye olmalarının engellenmesi - sarı sendikacılık adı verilen işçi sendikacılığının önlenmesi * sendika ve konfederasyonlar - ticari faliyette bulunamazlar - kar amacıyla hareket etmeleri önlenmektedir - nakit mevcudunun % 40 ından fazla olmamak koşulu ile sanayi ve iktisadi teşebbüslere yatırım yapabilirler * sendika ve konfederasyonların gelirleri - üyelerinden alacakları üyelik aidatı ve toplu iş sözleşmesi grev ve lokavt kanununda belirtilen dayanışma aidatı - eğlence ve konser gibi yapılan faaileytlerden sağlanan gelirler (sendika kanununa göre ) - bağışlar - mal varlığı gelirleri , malların devir ve temlik ve satışından doğan kazanç * kurum ve kuruluşlar sendika ve konfederasyonlara maddi yardım ve bağışta bulunamazlar * bakanlar kurulundan izin almadıkça sendika ve konfederasyonlar yardım kabul edemez ve tüm nakti gelirlerini bankalara yatırmak zorundadırlar * gelirlerin en az %10 uüyelerin eğitimi ile mesleki bilgi ve tecrübelerini arttırmak için kullanılmak zorundadır * sendikaların denetimi - iç denetim : sendika ve konfederasyonlarda denetleme yetkisi genel kurula aittir , denetleme kurulu veya denetçiler aracılığıyla yerine getirilir Bilanço ve hesapların çalışma ve denetleme raporlarını ait olduğu dönemi izleyen 3 ay içinde çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığına gönderilmeli - dış denetim : sendikaların sendikaya tamamen yabancı olan , sendika organları ile ilişkisi bulunmayan , devletin yetkili organları aracılığıyla denetlenmesidir * sendika ve konfederasyonların durdurulmasını gerektiren nedenler - tüzük ve belgelerin kanuna aykırı olması ve eksik bulunması - dış kaynaklardan izinsiz yardım ve bağış alınması - yasaklanmış kişilere görev verimesi - kapatmayı gerektiren bir suç nedeniyle dava açılması * sendikaların sona ermesi - kendiliğinden sona erme (infisah) - dağıtma ( fesih) - kuruluş kararı ile fesih - mahkeme kararı ile kapatma * fesih : sendika ve konfederasyonların mutlak surette bir kişi yada kuruluşun irade açıklamasına bağlı olarak sona ermesidr * tasfiye işlemleri , ticaret kanunu hükümlerine göre tasfiyeye memur kişiler tarafından yürütülür Sendikaların faaliyetleri Serbest olan faaliyetler - çalışma yaşamına ilişkin faaliyetler - sosyal faaliyetler yasak olan faaliyetler - temel yasaklar - işçi ve işverene ilişkin yasaklar - diğer yasak faaliyetler