09-09-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
2009 Ara Sınav İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Konusu Hakkında Harika Kısa Notlar
2009 Ara Sınav İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Konusu Hakkında Harika Kısa Notlar
2009 Ara Sınav İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Konusu Hakkında Harika Kısa Notlar
özenle hazırlanmış 2009 ara sınav kısa notlarımı sizlerinde yararına sunmak istiyorum
Yanlış olan bölümler hakkında lütfen bilgi verin
herkese başarılar
İŞ KANUNLARI
1 3008 nolu 1936 da kabul edilip 1937 de yürürlüge girmiştir
2 931 nolu 1967 de yürürlüge girmiştir
3 1475 iş kanunu
4 4857 22052 kabul edilen 10062 yürülüge girdi
5
Özel kanunlar
Bireysel
4587 (2) iş kanunu
854 deniz iş kanunu
5953 basın kanunu
Toplu
2821 sendikalar
4688 (2001) kamu görevlileri
2822 toplu iş ve grev
Sosyal
506 ssk
2925 tarım işçileri
4447 kanun
TARİHLER
18yy 2 yarısında İngiltere de iş hukuku
19yy 2 yarısında Türkiye de sanayileşme başladı(Tanzimat ve meşrutiyetle)
1802 dokuma-çocuk (iş süreleri 12 saat oldu)
Osmanlıda
1865 Dilaver paşa nizamnamesi(maden işçileri için ilk kanun)
1865 Meaddin nizamnamesi(maden işçileri için ikinci kanun)
1877 Mecelle (sözleşme serbestisi ilkesine dayalı liberal bir yaklaşım getirmiştir İLK MEDENİ KANUNDUR)
1909 Tatili eşgal(işçi eylemlerini yasaklamak için)(1961 de son bulmuştur)
Cumhuriyette(Tanzimat tan sonra)
1926-1936 arası borçlar kanunu vardı
Yazılı hukuk kurallarına geçildi Tanzimat la daha önce teamülü hukuk kuralları vardı
1921 Zonguldak ve eregli kömür madenlerinde(18 yaş ve 8 saat çalışma)
1926 Borçlar kanunu(daha önce teamülü hukuk kuralları vardı)(ilk bireysel iş ilişikleri düzenlendi)(medeni hukukun dalıdır)
1936-3008
1930 Umumi hıfzıssıhha(kadın,çocuk,genç,yetişkin koruyan kanundur çalışma yaşı 12 dir)
1945 Çalışma bakanlıgı
1945 4772 (iş kazası meslek hastalıgı ve analık sigortası)
1945 4792 Ssk
20021947 5018 Sendika kurma hakkı tanındı
1946 Cemiyetler kanunu (sendika kurma hakkı)
1946 İşçi ve işci bulma kurumu
1961 de sosyal devlet ilkesi benimsendi anayasada
1961 274 sendikalar ve 275 toplu iş sozleşmesi grev ve lokavt kanunu (1961 sosyal hukuk devleti ilkesi)
1971 Bag-kur
2001 4688 ile Kamu görevlilerine sendika kurma hakkı
2002 4773 kanun
Teknik –yürütüm biçimi
Ekonomik-parasal,sürekli gelir
Hukuki-gözetim altında
İş hukuku(iş akdi ile çalışanları kapsar)
Bireysel(ferdi)
Toplu(kolektif)-(sendikalar hukuku ve toplu iş sözgrev ve lokavt kanunu)(işçi ve işverenlerin sendikaları ile olan ilişkileri
Toplu 2ye ayrılır
Sendikalar hukuku
Toplu iş sözleşmeleri grev ve lokavt kanunu
Sosyal güvenlik(sosyal güvenlik kapsamına giren bireyler ile devletin kurum ve kuruluşları arasındaki ilişkileri düzenler
İş hukukunun kendine özgü kaynakları işyeri iç yönetmelikleri,bireysel ve toplu iş sözleşmeleridir
Statü hukuku(idare hukuku)dur kamu çalışanlarını baglar
İşçiyi koruma ilkesi(ekonomik yönden güçsüz olan işçiyi hukuki yönden korumak)(askeri ücretin nakden ödenmesi)
İşçi yararına yorum(net olmayan hükümlerde işçi yararına karar verme kamu yararını gözeterek)(askeri ücretin narken ödenmesi işçi yararına yorumdur)
Nisbi emredici norm(işçi lehine degiştirilen ama işçi aleyhine degiştirilemeyen kanun hükümleri)
Yazılı kaynaklar
Kanunlar,tüzükler,yönetmelikler,genelge,remi teblig,genel emirler,bakanlar kurulu kararları
Yazısız kaynaklar
Örf adet hukuku,ara dinlenme süreleri,saklı haklar
Yardımcı kaynaklar
Kazai içtihatlar(mahkeme kararları),bilimsel içtihatlar(ilmi görüşler)
Uluslararası kaynaklar
Uluslararası anlaşmalar,genel hukuk ilkeleri,teammüller
Genel kanunlar
Maden kanunu,medeni kanun,tc anasayası,
Özel kanunlar
4857,854,5953,506,2925,4447,2821,4688,2822
İş kanunda hüküm yoksa -- Borçlar kanunu
Sendikalar kanunda hüküm yoksa -- Medeni kanun
SÖZLEŞME TÜRLERİ
Süreksiz iş(30 gün ve daha kısa süren)
Sürekli iş(30 günden çok süren)
Belirli süreli iş(süresi belirlenmiş)(taraflar belirli bir süre karalaştırmadıkları halde işin niteliginden kapsadıgı süre belli olabiliyorsa bu sözleşme belirli süreli iş sözleşmesidir)
Belirsiz süreli iş(süresi belirlenmemiş)
Tam süreli(haftalık 45 saat süren)
Kısmi süreli(haftalık 45 saaten az süre)
Çagrıya dayalı(süre belirlenmediyse haftalık 20 saat,belirlenmiş ise her çagrıda 4 saat,çagrı 4 gün önceden yapılır)
Deneme süresi(ençok 2 aydır 4 aya kadar uzatılabilir)
Takım sözleşmesi(birden çok kişinin yaptıgı işi takım kılavuzu olarak birinin yazılı yaptıgı çalışma sözleşmesi)
Geçici iş sözleşmesi(en çok 6 ay olur en fazla 2 defa yenilenir)
Zincirleme iş sözleşmesi(sözleşme süresi dolmuşşa ama çalışma devam ediyorsa sözleşme sukut(susma)ile kendiliginden yenilenmiş olur(belirli süreli iş sözleşmesi)
Yazılı yapılması gereken sözleşmeler
1 yıldan uzun süreli iş sözleşmeleri(1yıl dahil)
Takım sözleşmesi
Çıraklık sözleşmesi
Geçici iş ilişkisi
Toplu iş sözleşmesi
Çagrıya dayalı iş sözleşmesi
SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMLERİ
Sosyal güvenlik hukuku vardır
Sosyal güvenlik(prim ödeme esasına baglıdır)
Sosyal yardımlar(çalışamayan prim ödemeyen yada ödeyemeyenleri kapsar)
Sosyal hizmet(çalışamayan prim ödemeyen yada ödeyemeyenleri kapsar)
ÇALIŞMA
Haftalık çalışma süresi 45 saattir
6 gün çalışılıyor ise 7,5 saat
5 gün çalışılıyor ise 9 saat
Günlük çaışma süresi 11 saatir
Gece çalışma süresi 7,5 saatir(fazla çalışma yapılmaz)(posta degişiminde 11 saat dinlendirilir)
Gece dönemi 20:00-06:00 arasıdır
Profesyonel ve agır ehlıyetlı sürücüler günde 9 saat çalışırlar
Çalışma yaşı 14 tür
Denklestirme 2 ay için uygulanır 4 ay a kadar uzatılabilir(45-66 saat arası işçilerle anlaşarak meai ücreti vermeden işçiler çalıştırılabilir
Telafi çalışma 2 ay içinde çalışılmayan süreler için yapılır günlük 3 saat haftalık 11 saatir tatil günlerinde yapılamaz
Kısa çalışma süresi çalışma zorlayıcı nedenle 3/1 oranında azalırsa 4 hafta işin durması durumunda iş kurumuna bildirilir işsizlik ödengi ödenir 3 ay için
Kısa çalışma ödenegi 16 yaşından büyükler için uygulanan asgari ücreti geçemez
Fazla çalışma genel sebeplerle ise günlük 3 saat yıllık 270 saat yani(90 günü) geçemez
Asıl işlerden sonra tamamlama ve temizleme işleri günde 2 saatten fazla olmaz ve ücret %50 arttılır
Ulusal bayram yada genel tatil günlerinde işçi çaışıyor ise diger günlerde 1 birim alıyorsa o gün 2 birim verilir yani bir kat fazlası verilir
Hava taşıma işlerinde dönemsel çalışma süreleri uygulanmaz
İş sözleşmesinin diger adı HİZMET AKDİ dir
Ücret ödeme gününden 20 gün sonraya kadar maaş ödenmezse işçi iş görmeyebilir
18 yaşını doldurmamış ve kısmı süreli iş sözleşmesi ile çalışanlara fazla çalışma yaptırılmaz
İş kanunda örf ve adet hukukuna atıfda bulundugu bölüm ARA DİLENME SÜRELİRİ dir
Asıl işveren ve alt işveren ORTAK ve ZİNCİRLEME sorumludur
İşveren vekili işçilere göre yönetici işverene göre işçidir
İş kuran kapatan 1 ay içinde bölge çalışma müd Bildirmek zorundadır
16 yaşını dolduran çocuklar ve gençler agır ve tahlikeli işlerde çalıştırılabilir
18 yaşını doldurmamış çocuklar gece çalıştırılamazlar
İş arama izni günde 2 saatir anlaşılırsa bu sürler toptan da kullanılabilir
İşçilerin serviste geçirdigi süreler iş süresinden sayılmaz
Eşit işe eşit ücret ödemezse işverene 4 aylık ücret tutarında tazminat ödemeye mahkum olur
Çocuk ve genç işçiler 6 ayda bir saglık kontrolünden geçirilirler
Belirli süreli iş sözleşmesi susma(sukut)ile yenilendiginde eski sözleşme ne kadar ise o kadar uzar
ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLER
Çocuk işçi 14 yaşını doldurmuş 15 yaşını doldurmamış
Genç işçi 15 yaşını doldurmuş 18 yaşını doldurmamış
Okula devan eden işçiler günde 2 saat haftada 10 saat
Okula devam etmeyen işçiler günde 7 saat haftada 35 saat
15 yaşını dolduran işçiler günde 8 saat haftada 40 saat çalışabilirler
Çocuk ve genç işçiler parça başı ve prim sistemi ile çalışan işlerde çalıştırılamazlar
HAZIRLAMA TAMAMALAMA TEMİZLEME İŞLERİ
1-15 çalışan varsa 3 işçi
16-30 çalışan varsa 4 işçi
31-60 çalışan varsa 6 işçi
61-80 çalışan varsa 8 işçi
81-100 çalışan varsa 10 işçi
1001- fazla çalışan varsa %10 oranında işçi görevlendirilir
Fazla çalışma 45 saat üstü çalışmalardır saat ücreti %50 zamlı ödenir
Fazla süreli çalışma 45 saat altında çalışanların fazla süreli çalışmalarıdır saat ücreti % 25 zamlı ödenir
Fazla çalışma yapılamaz
7,5 saatin altındaki işler
Gece işleri
Maden,kablo döşeme,tünel,yer ve su altı işleri
Fazla çalışma yaptırılamaz
18 yaşını doldurmamışlar
Saglıgı elvermeyenler
Hamile yeni dogum yapmış
Kısmi süreli iş sözleşmeleri ile çalışanlar
İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜGÜ
Mutlak butlan(şekil eksikligi,ehliyetsizlik,ahlaka adaba kamu düzenine kanuna aykırı olması
Kısmi butlan(bazı konuları geçersiz olması
İptal edilebilirlik(nispi butlan)(iş sözleşmesinin hükümsüzlük yaptıtımından bir digeridir)
İş sözleşmesinin iptal edilebilirlik nedenleri
Hata
Hile
İkrah(korkutma tehdit)
Gabin(aşırı yararlanma)
Hizmet akdinin yapılmasında EHLİYET medeni kanun çerçevesi içinde ele alınır tarafların mümeyyiz ve reşit olması gerekir mahcur olmamalıdır
Kısıtlanmıs hacir altında olan kişinin iş sözleşmesini VASİSİNİN izni ile yapılır(hacir 1 yıldan fazla süreli hapis yatan kişinin hukuksal hakları amca,teyze,dayı gibi biri mahkeme karar verir o vasisidir işlemleri o onaylar)
FESH TÜRLERİ
Usulsuz fesh Bildirim sürelerine uyulmayan feshtir uyulmazsa ihbar tazminatı ödenir(işçi yeni buldugu iş için eski işinden haber vermeden ayrılması usulsuz fesh tir
Kötü niyetli fesh fesh hakkı kötüye kullnılırsa bildirim süresine ait ücretin 3 katı tutarında kötü niyet tazminatı ödenir
Derhal(bildirimsiz) fesh 4857 de işçi açısından m241-2-3 işveren açısından m251-2-3 deki bir nedenlere dayanarak fesh edilmesi(hem süreli belirli hem süresi belirsiz süreli ş sözleşmelerinde yapılır)
Süreli fesh(bildirimli fesh)sadece belirsiz süreli iş sözleşmeleri süreli fesh ile sona erdirilebilir Süreli fesh sebebi işyerinde çalışmış oldukları süre ile orantılı fesh ten sonra çalışılacak süreyi öngörecek sona erme şeklidir(işçinin sık sık hastalanması nedendir)
Süresiz fesh 30 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az 6 ay kıdemi olan içinin geçerli bir sebebe dayanarak bildirimli fesh etmedir
BİLDİRİMLİ(SÜRELİ) FESH SÜRELERİ
Kısa – 6 ay arası bildirimden 2 hafta sonra
6 ay -1,5 yıl arası bildirimden 4 hafta sonra
1,5 yıl – 3 yıl arası bildirimden 6 hafta sonra
3 yıl – fazla arası bildirimden 8 hafta sonra
Bildirimli fesh
İşçi 24 madde
İşveren 25 madde
1Saglık sebepleri
2Ahlak ve iyiniyete uymayan haller
3Zorlayıcı sebepler
İşveren fesh i kötü niyetli ise bu süreler 3 ile çarpılır
İşçi işten çıkarıldıgı 1 ay içinde iş mahkemesine başvurur 2 ay içinde iş mahkemesi karar verir daha sonra bu karara göre yargıraya başvurulursa 1 ay içinde Yargıtay da kararını verir ve işveren işçiyi işe başlatmak zorunda kalır işçi lehine sonuçlanırsa eger başlatmazsa 4 – 8 ay arası ücret tutarında tazminat ödemeye mahkum olur
İşveren işyerinde zorlayıcı nedenler 1 haftayı aşarsa işçinin sözleşmesini bildirimsiz feshedebilir
İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
a)Genel sebeplerle sona ermesi
Borçlar kanununda geçen
1-İş sözleşmesinin hükünsüzlügü
2-Ölüm
3-Tarafların anlaşması
4-Belirli sürenin bitimi
b)Süreli fesh yoluyla
c)Süresiz fesh yoluyla
TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA
Toplu işten çıkarma olabilmesi için 1 ay içinde aynı tarih veya farklı tarihlerde işçi çıkarmalıdır
Bölge müdürlügüne bildirildikten sonra 30 gün içinde çıkarılma başlar
Tamamen işyeri kapanacaksa 30 gün önceden bildirilmek zorundadır
20-100 işçi arası en az 10 işçi
101-300 işçi arası en az %10 işçi
301-fazla işçi arası en az %30 işçi
Genel sebeplerle fazla çalışma (üretim arttırmak için)(yılda 270 saatten fazla olamaz)
Zorunlu sebeplerle fazla çalışma (arıza aksama)
Olaganüstü sebeplerle fazla çalışma ( bakanla kurulu kararı ile belirlenir)
Tatiller
Ulusal bayram ve genel tatiller
23 nisan
19 mayıs
29 ekim(türkiyede ulusal bayram )
30 agustos
Kurban bayramı
Ramazan bayramı
Yılbaşı
|
|
|
|