Kimyasal Denklemler

KİMYASAL REAKSİYONLAR
Kimyasal Denklemler
Maddenin molekül yapsında meydana gelen değişmelere kimyasal olay denir H2 gazının O2 ile yanması,aL metalinin asitte çözünmesi bir kimyasal olaydır

REAKSİYON ÇEŞİTLERİ

1 Asitlerle Bazların Reaksiyonu
*Asit ve bazın tepkimesinden tuz ve su oluşurBu reaksiyonlara nötürleşme reaksiyonu denir

Asit + Baz ----- Tuz + Su
2HCL + Mg(OH)2 ----- MgCl2 + 2H2O
3H2SO4 + AL(OH)3 ------ AL2(SO4)3 + 6H2O * Reaksiyona giren baz anhidrobaz (susuz baz) ise sadece tuz oluşur NH3 anhidrobazdır NH3ün asitlerle tepkimesinden H2O oluşmaz

NH3 + HCl ------ NH4Cl
2NH3 + H2SO4 ------- (NH4)2S *Asidik oksitler,bazlarla tepkimeye girerek,tuz ve su oluştururlar

SO2 + 2KOH ------- K2SO3 + H2O
SO3 + 2NaOH ------ Na2SO4 + H2O * Bazik oksitler,aistlerle tepkimeye girerek tuz ve H2O oluştururlar

Na2O + 2HCl ------ 2NaCl + H2O
MgO + H2SO4 ------ MgSO4 + H2O

* Asidik oksitler,bazik oksitlerle tepkime verirler Yalnızca tuz oluşur Reaktiflerde Hidrojen olmadığından H20 oluşmaz

SO3 + CaO ------- CaSO4
CO2 + K2O ------- K2CO3

* Bazik özellik gösteren karbonatlı bileşiklerin,asitlerle tepkimelerinden CO2(g) açığa çıkar

Na2CO3 + 2HCl ------- 2NaCl + CO2(g) + H2O

2 Metallerin Asitlerle Reaksiyonları
Asitler,hidrojenden aktif maddelerle reaksiyona girdiklerinde,

Metal + Asit ------ Tuz + H2(g) tepkimesi gerçekleşir
Fe + 2HCl ------ FeCl2 + H2

Fakat asiler,soy metallerre (Cu,Ag,Hg,Au ve Pt) etkie etmezlerAncak yarısoymetallere (Cu,Ag,Hg) derişik H2SO4 ve HNO3 yükseltgen olarak etki ederler HNO3 derişik olduğunda NO2 seyreltik asit olduğundan NO gazı açığa çıkar

Cu + 4HNO3 ------ Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O (derişik)
3Cu + 8HNO3 ------ 3Cu(NO3)2 + 2NO(g) + 4H2O

NOTE: Soy metallerin oksitleri aistlerle reaksiyona girerler

Cu + HCl ------ reaksiyon vermez
CuO + HCl ------ CuCl2 + H2O

3 Metallerin Bazlarla Reaksiyonları
Metaller,bazlarla tepkime vermezlerBazlar ancak amfoter metallerle(Zn,Al,Cr,Pb) özel tepkime verirler Amfoter metallerin bazlarla tepkimelerinden kompleks tuz ve H2 gazı oluşur

Fe + NaOH ------ Tepkime olmaz
Li + KOH ------ Tepkime olmaz
Zn + 2KOH ------ K2ZnO2 + H2(g)

4 Yanma Reaksiyonları
O2(g) ile reaksiyona girmeye yanma reaksiyonu denir Maddeler yandıklarında içerdikleri elementlerin oksitlerini oluştururlar

C + O2 ------ CO2
H2 + ½ O2 ------- H2O

5 Yer Değiştirme Reaksiyonları (Aktiflik)
Maddelerin kimyasal reaksiyonlara girme isteklerine aktiflik denir X meteli Y metalinden daha istemli olarak su ile reaksiyon veriyorsa; X metali Y metalinden daha aktiftir denir Aktif olan maddeler daima pasif maddelerle yer değiştirir
a Metallerin yer değiştirmesi: Aktif olan metaller kendisinden pasif olan elementi indirgerler Zn metali Cu metalinden aktiftir Zn metali Cu metalini,bileşiklerinden koparıp bileşikteki anyonla kendisi bileşik yapar Bakırda metalik hale indirgenir
Zn(k) + CuCl2 ------ Cu(k) + ZnCl2

1 Li,Rb,K,Ba,Sr,Ca,Na: Bu elementler soğuk su ile şiddetli reaksiyon verirler,çok aktiftirler
2 Mg,Al,Mn,Zn,Cr,Cd,Fe: Bu elementler sıcak su ile reaksiyon verirler,aktiftirler
3 Co,Ni,Sn,Pb,H: Bu elementler ancak asitler ile tepkime verirler
4 Cu,Hg,Ag,Pt,Au: Asitler ile de tepkime vermezler

b Anyonların yer değiştirmesi
Aktif olan anyon,pasif olan anyonu bileşiğinden ayırır

MgS + Cl2 ------ MgCl2 + S

c Anyon ve katyonun yer değiştirmesi
Karıştırılan maddelerdeki anyonlar yer değişir Çözünürlüğü kötü olan maddeler çöker

AlCl3 + 3AgNO3 ------ 3AgCl + Al(NO3)3 Tepkimesinde 3AgCl çöker

6 Analiz ve Sentez (Ayrıştırma ve Birleştirme)
Analiz (ayrıştırma) bir bileşiğin kendisini oluşturan maddelere ayrıştırılmasına denir

KLClO3 ------ KCl + 3/2O2
FeS ------- Fe + S
CaCO3 ------- CaO + CO2
Sentez (Birleştirme) küçük taneciklerin birleşerek büyük tanecikler oluşturduğu reaksiyonlara denir

Ca + Br2 ------- CaBr2
H2 + 1/2O2 ------- H2O
İşte böyle değerliği tam belli olmayan elementlerin oluşturacağı bileşikler soruda verilir
Analiz reaksiyonları genellikle endotermik olurken,sentez reaksiyonları genellikle ekzotermiktir

7 Isı Bakımından Reaksiyonlar
Isı veren reaksiyonlara ekzotermik,ısı alan reaksiyonlara endotermik tepkimeler denir

2SO2 + O2 ------ 2SO3 + ısı(Ekzotermik)
CaCO3 + ısı ------ CaO + CO2 (Endotermik)

8 Çekirdek Tepkimeleri
Çekirdekte gerçekleşen tepkimelere denir

a Doğal radyoaktif tepkimeler: Kararsız olan elementlerin kendiliğinden ışıma yapmalarına denir
234 226
92U ------ 88 Ra + 2 alfa

b Füzyon tepkimeleri: Küçük kararsız atomların reaksiyon sonucu büyük atomlara dönüşmesine denir

c Fisyon tepkimeleri: Büyük kararsız atomların,küçük atomlara parçalanmasına denir

KİMYASAL DENKLEMLERİN EŞİTLENMESİ

Daha önce de görüldüğü gibi bir kimyasal reaksiyonda atomların çeşidi ve sayısı korunurİşte bunları sağlamak için denklemleri eşitlememiz gerekir
Basit denklemler eşitlenirken,
1 Yapısı en karışık olanın katsayısı 1 alınır
2 Daha sonra diğer atomlar sayma yöntemi ile eşitlenir

Bir Kimyasal reaksiyonda;

Korunanlar
1 Atom cinsi ve sayısı
2 Kütle
3 Toplam proton,elektron,nötron sayısı
4 Toplam yük
5 Çekidek yapısı
Korunmayanlar
1 Mol sayısı korunmayabilir
2 Hacim korunmayabilir
3 Madde sayısı korunmayabilir
4 Fizksel ve kimyasal özellik korunmaz
5 Atomların çapı ve elektron sayısı korunmaz

ELEKTRON ALIŞ-VERİŞİ ve TEPKİMLERİN ÖNCEDEN TAHMİNİ (REDOKS)

Kimyanın asıl konusu elektronları incelemektir Çünkü doğada cereyan eden kimyasal olyalar elektron alışverişi ile olmaktadır Kimya bilimi de bunları inceliyor Lise 1 de kimyasal reaksiyonları çeşitli gruplarda incelemek mümkündür Bu reaksiyon çeşitlerinden bir tanesi elektron alış verişi ile olan reaksiyonlardır
Maddelerin birinin vermiş olduğu elektronu diğer madde alarak reaksiyonlar gerçekleşiyor Kimya açısından bu reaksiyonlar çok önemlidir Çünkü nötr halde iken proton sayısı ile elektron sayısı birbirine eşit ve zıt yüklüdürler Eğer madde elektronunu kaybederse(-) yüklerde azalma olacağından ve pozitif yüklü proton sayısında azalma olmayacağından dolayı madde pozitif yüklü iyon haline gelecektir Eğer madde pozitif hale geliyorsa yani elektron sayısı azalıyorsa madde yükseltgeniyor demektir Yani bir atom (+3) değerlik kazanınca bu atom (3) elektron vermiş demektir