|
Prof. Dr. Sinsi
|
Boya Sanayiinde Kullanılan Boyar Maddeler
Boya Sanayiinde Kullanılan Boyar Maddeler
Boya Sanayiinde Kullanılan Boyar Maddeler
E100 (ii): Turmerik : (Curcuma long), önemli bir baharat çeşidi ve boya maddesi olup yaklaşık 2000 yıldan beri kullanılmaktadır Güney ve güney-doğu Asya’ya özgü bir baharattır ve birçok yemeğin özellikle köri yemeğinin, yapımında kullanılmaktadır Köri yemeğinde sarı renk oluşmasının sebebi, turmerikten kaynaklanmaktadır Sarı renk pigmentleri, bitkinin kökünün öğütülmesiyle elde edilir
Renk pigmenti genellikle kurkuminden oluşur ve gıdalarda E-numarası(E100i) kodu ile boya maddesi olarak kullanılır Ham turmerik tozunun kodu E100(ii)’dir
E100 (i): Kurkuminoğal renk pancardan ve Yellowroot’un gövdesinden (Curcuma longa ve Curcuma domestic) izole edilir Turmerik ham ekstrakt iken kurkumin saf bileşiktir Köri tozundaki sarı rengi verir
E101 (i): Riboflavinoğal renk süt, yumurta, karaciğer ve sebzeler gibi birçok gıda da mevcuttur Ticari olarak mayalardan hazırlanır böylece sentetik olarak üretilir Gıdalarda kullanılan konsantrasyonlarda bilinen yan etkisi yoktur
E102: Tartrazin : Tartrazine bir azo boyasıdır Salisilâtlara (aspirin, dut, meyveler) intoleransı olan insanlar hariç saf tartrazinin bilinen yan etkisi yoktur; bu sorundan dolayı, tartrazin intolerans semptonlarına dahi neden olur Benzoatlarla kombinasyonları (E210-215) sonucunda tartrazin, çocuklarda ADHD sendromu (hiperaktivite) vakalarının büyük bir yüzdesini oluşturur Tartrazinin tüketimini takiben astım benzeri belirtiler gözlenmiştir
E104: Kinolin sarısı : Sarı gıda renklendiricisi Suda çok çözünür Kaynağı sentetik olmayan azo boyası
E107: Sarı 2G : Azo boyası olduğundan beri , E107 alerjilere, hiperaktiviteye ve astıma yol açar Kullanımı sınırlandırılmıştır ve bu renklendirici yakın gelecekte yasaklanabilir
E110: Sunset yellow FCF : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir
E120: Karmin, Karminik asit, Kosinal : Doğal kırmızı gıda renklendiricisi, etli bitkilerin farklı türlerinde yaşayan Dactylopius coccus böceklerden ekstrakte edilir E120 (i) saf renklendiriciyken E120 (ii) ham ekstraktır Gıdalarda kullanılan konsantrasyonlarında yan etkisi yoktur Bazı durumlarda hiperaktiviteyi arttırdığı rapor edilmiştir En çok bilinen alerji kozmetikler kullanıldığında olan alerjidir
E122: Azorubin : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir
E123: Amarant : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir Sıçanlarda tümör ve yabani kadife çiçeği arasında bağlantı olduğu tespit edilmiştir , fakat insanlarda denenmemiştir Bununla birlikte, kullanımı bazı testlerle sınırlandırılmıştır ve ADI’li 05 mg/kg’ indirilmiştir
E124: Ponso 4R : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir
E127: Eritrosin : Gıdalarda kullanılan konsantrasyonlarında bazı yan etkileri vardır Birkaç olayda hiperaktiviteyi yükselttiği rapor edilmiştir, mutajenlerle bağlantılı olma olasılığı vardır Eritrosin güneş ışığına duyarlılığı ile insanlarda ışığa duyarlılığın yükselmesine neden olur Eritrosinin yüksek konsantrasyonları iyot metabolizmasıyla zarar verir
E128: Kırmızı 2G : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlara karşı intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir Bununla birlikte , Kırmızı 2G anemiyi beraberinde getirebilir ve mutajenik olabilir Sonuç olarak, kullanımı çok sınırlıdır ve ADI’li düşüktür
E129: Alura Kırmızısı : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir Karışımlardaki bileşiklerin bazıları mutajenik olabilir; bu nedenle kullanımı birkaç ürünle sınırlıdır Parçalanma ürünlerinden biri yüksek konsantrasyonlarda bulunduğu zaman hayvanlarda mesane kanserine sebep olur
E131: Patent Mavi V : Gıdalarda kullanılan konsantrasyonlarında nadiren yan etkileri görülür Seyrek olarak alerjik reaksiyonlar tanımlanmıştır, bunlar renklendiricinin (vücut) proteinlere bağlanması yüzündendir Histaminin serbest bırakılmasından sorumludur
E140: Klorofil : Yeşil, suda çözünen gıda renklendiricisi Bilinen yan etkisi yoktur Bütün bitkilerde ve alglerde mevcut olan doğal yeşil renk Ticari olarak ısırgan, çim ve yoncadan ekstrakte edilir
E141: Klorofil Bakır Kompleksleri : Bilinen yan etkisi yoktur E141 ısıltıldığı zaman bakır serbest kalır; bununla beraber, bakırın bu bileşik içindeki bakır konsantrasyonu toksik seviyelere ulaşmaz
E142: Parlak yeşil BS : Bilinen birkaç yan etkisi vardır Bazı durumlarda alerji ve anemi rapor edilmiştir
E150 Karamel: Kahverenginden siyaha renklendiriciler Suda çözünür ve spesifiktir, bazen acı tadı vardır E150c ve E150d için vücut ağırlığı üzerinden 200 mg/kg iken E150a ve/veya E150b için ADI yoktur E150c ve E150d’nın kullanılmasıyla yan etkileri belirlenmiştir, fazla miktarlarda yenilmesinden sonra bağırsaklarda problemler meydana gelebilir Karışımlarının kompleks çeşitleri yüzünden toksikoloji testlerinde hala incelenmektedir
E151: Parlak siyah BN : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır, ve astım semptomlarını yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir Bağırsaklarda, bakteriler tarafından zararlı bileşenlere dönüştürülebilir, bu nedenle ADI’li çok düşük ve kullanımı sınırlıdır
E153: Bitkisel karbon : Doğal element, sebzelerin yanması ile üretilir Kullanılan konsantrasyonlarda bilinen yan etkisi yoktur
E154 Kahverengi FK : Azo boyası olduğundan beri, insanlarda salisilatlar intolerans oluşturmaktadır Buna ek olarak, histamini serbest bırakır, ve astım belirtilerini yoğunlaştırır Benzoatlarla kombinasyonlar halinde, çoçuklarda hiperaktiviteye dahi yol açabilir Karışımlardaki bileşiklerin bazıları mutajenik olabilir; bu nedenle kullanımı birkaç ürünle sınırlıdır
E160a: Karotenler : Gıdalarda kullanılan konsantrasyonlarda bilinen yan etkisi yokturyüksek konsantrasyonları deride sararmayla sonuçlanır Karoten A vitamini kaynağı olduğundan (2 kısım karoten 1 kısım vitamin A’ya eşittir), yüksek konsantrasyonları vitamin A toksititesi belirtilerine yol açar Doğal renk çeşitli bitkilerden izole edilir; bununla birlikte, ticari olarak havuçtan elde edilir E160a (i) sentetik olarak üretilir Karotenler, kimyasal olarak benzer seriler içeren izomerlerden oluşur Gerçek yapısı bitki türleri arasında farklılık gösterir Suda çözünen, ekstraksiyonda kullanılan çözücüye bağlı olarak sarıdan turuncuya kadar renkleri bulunan gıda renklendiricisidir
E160b: Annatto, Biksin, Norbiksin : Annatto allerjilere ve egzamaya neden olabilir Karışımın içerisindeki maddelerden hangisinin yan etkiye neden olduğu her zaman bilinememektedir
E160e: ß-Apo-8′-karotenal : Gıdalarda kullanılan konsantrasyonlarda bilinen yan etkisi yoktur Yüksek konsantrasyonları deri renginin sararmasıyla sonuçlanabilir A vitamini kaynağı olarak E160e, yüksek konsantrasyonlarında vitamin A toksikasyonu belirtilerine neden olabilirYalnız yağda çözülebilen, koyu kırmısı gıda boyasıdır
E161a Flavoksantin : Sarı gıda boyası Suda bir miktar çözülür Yan etkisi bilinmemektedir Nadiren kullanılır Yalnız şekerlemede kullanılır
E161b Lutein: Nadiren kullanılır Yalnız çorbalarda ve alkollü içeceklerde kullanılır Yan etkisi bilinmemektedir
E161c Kriptoksantin : Yan etkisi bilinmemektedir Bir miktar vitamin A aktivitesine sahiptir Nadiren kullanılır Yalnız şekerlemede kullanılır
E161g Kantaksantin : Geniş ölçüde kullanılır , aynı zamanda bronzlaşma hapında da kullanılır Bitkilerde ve kuşlarda bulunan doğal renklendiricidir Ticari olarak mantarlardan veya filamingo tüyünden hazırlanır Bununla beraber, temelde karotenden sentetik olarak üretilir Gıdalarda kullanıldığında yan etkisi görülmemiştir Bronzlaşma hapında kullanıldığında göz problemleri yaygın yan etkisidir
E163 Antosiyan(in)ler : Antosiyaninler ve antosyanidinler doğal renklendiricilerin geniş bir grubudur Bu renklendirici meyvelerde, çiçeklerde, dutlarda, antosiyaninler ve antosyanidinlerin kombinasyonlarını içerir Antosiyaninler her zaman karbonhidrat molekülü içerir, bunun yanında antosyanidinler de bu moleküllerden çok az bulunur Bireysel bileşenler farklı türlerden ekstrakte edilir E163(i)-(iii) karışımdır Geniş ölçüde kullanılır , fakat nadiren renk kararsızdır Sıcaklık, ışık ve pH rengi etkileyebilir Yan etkisi bilinmemektedir
E170 Kalsiyum karbonat : Yan etkisi bilinmemektedir Doğal metal Geniş ölçüde kullanılır
E171 Titanyum dioksit : Yüzey kaplamak için beyaz renk; üründe katmanları ayırmak için kullanılır; diş macununda beyazlatıcı olarak kullanılır Yan etkisi bilinmemektedir
E172 Demir oksitler : Yan etkisi bilinmemektedir Doğal mineraller, fakat ticari olarak demir tozundan yapılır Sadece yüzey kaplamak için kullanılır
181 Tanenler : İçecekler ve şekerlemelerde kullanılır Katkı maddesi olarak (çok sınırlı kullanılır) yan etkisi bilinmemektedir Yüksek konsantrasyonları mide problemlerine yada arterlerde daralmaya neden olabilir Sarı-beyaz renkte, fakat temel olarak lezzet için kullanılır; örneğin, tereyağı yada fındık lezzetinde
|