09-09-2012
|
#3
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Güneş Sistemi Ve Gezegenler Hakkında Genel Bilgiler
Mars
Mars güneşe yakınlık bakımından dördüncü gezegendir ortalama güneş mars uzaklığı 227 4 milyon kilometredir Gök yüzünde kırmızı renkte görünür ve kendisine ait bir atmosferi vardır Büyüklük olarak yaklaşık dünyanın yarısı kadardır (yarı çapı 3200 km) Gündüz ekvator sıcaklığı 10 C° civarlarına ulaşır, fakat atmosferi bu sıcaklığı tutabilmesi için yeterli olmadığından, geceleri sıcaklığı -75 C° 'ye kadar düşer Kutuplarındaki sıcaklık ise -120 C° kadardır Marstaki atmosfer basıncı altında bu sıcaklık CO2 'nin donma sıcaklığı olduğundan kutuplarda CO2 buzları bulunmaktadır Mars günü dünya gününden yalnızca yarım saat daha fazladır fakat dünyaya göre güneşe daha uzak olduğu için bir yılı 687 gündür Marsı atmosferinde dünyadakine benzer olarak H, O, CO ve CO2 belirlendiği halde dünyada bol olarak bulunan Ni bulunmamaktadır 1877 yılında marsın iki uydusu bulunmuştur Bunlar ancak çok iyi teleskoplarla gözlenebilen Phobos ve Deimos tur
Bilindiği gibi yıllarca Marsta yaşam olduğu düşünülmüştü, bu teori için gerçekten geçerli sebepler vardı Marsta da dünyadaki gibi eksen eğikliği olduğundan mevsimler oluşur Değişik mevsimlerde yer kabuğunun değişik renkler alması yıllarca astronomların marsta bitkisel yaşam olduğuna inanmalarına neden olmuştur Ayrıca mars yüzeyinde yer alan geniş kanalların marslı yaratıklar tarafından kutuplardan ekvatora su götürmek için yapıldığı sanılmaktaydı Fakat ilki 1965'de olmak üzere yollanan bir çok uzay sondası sayesinde marstaki bu kanalların tamamen kendiliğinden var olduğu anlaşılmıştır
Mars yüzeyi de ay yüzeyi gibi volkanik ve çarpma kraterleriyle doludur 1965'den başlayarak yollanan uzay sondaları sayesinde elde edilen yüzey şekillerine isimler verildi Tharsis bölgesinde artık etkinlik göstermeyen Olympus Mons, Ascraeus Mons, Pavonis Mons ve Arsia Mouns volkanları marsın en dikkat çekici yüzey şekilleridir Bu volkanların çevresinde meteorların açtığı kraterlere rastlanmaz Çünkü buradaki kraterler zamanla lav ile dolmuştur Ayrıca ekvator bölgesinden başlayarak 3000 km doğuya doğru uzanan bir vadi, sonra kuzeye kıvrılarak Chryse'ye varır Bu vadi bazı yerlerde 100 km genişliğe ve 6 km derinliğe sahiptir Bu denli bir vadinin yalnızca akarsular tarafından oyulabileceği düşünülmektedir Bu da daha önce Mars yüzeyinde suyun var olduğuna inanılmasını sağlamıştır
Özellikleri :
Güneşe Olan Uzaklığı 227400000 km
Yarı Çapı 3200 km
Kütlesi 064 x 1024 kg
Yoğunluğu 3933 gr/cm3
Atmosferik Basınç ----
Sıcaklığı -25 C°
Görünür Parlaklığı 12 m
Güneş Etrafında Dönme Süresi 687 gün
Kendi Ekseninde Dönme Süresi 25 saat
Dönme Hızı 2413 km/sn
Jüpiter
Jüpiter, 71370 km ekvator yarı çapı ile Güneş Sistemindeki en büyük gezegendir ve Güneş'e yakınlık bakımından 5 sırada yer alır Kütlesi yaklaşık olarak dünya kütlesinin 318 katıdır Bu dev gezegen Güneş çevresindeki turunu 1186 yılda tamamlar Çok büyük bir gezegen olduğu için küçük bir teleskopla bile ekvatora paralel olarak uzanan farklı renkteki kuşakları seçilebilir Jüpiter hakkında ne yazık ki halen kesin bilgiler bulunmamaktadır Yüzeyi atmosferi ve uyduları hakkında sadece tahminlerde bulunulmaktadır Bu tahminlere göre çok yoğun bir atmosferi ve de küçük bir çekirdeği bulunmaktadır Gezegenin içi hakkında yapılan tahminlere göre saf hidrojen veya %1-2 helyum içeren hidrojen ve %1-2 oranında diğer elemanlardan oluşmuştur Jüpiter güneşten aldığı enerjini yaklaşık olarak 25 katını çevresine yaymaktadır bunun nedenini gezegendeki gravitasyonel çökmenin hala sürmesi olarak tahmin edilmektedir Jüpiter'in çevresinde 6500 km genişliğinde ve bir kaç km kalınlığında bir halkası bulunmaktadır
Bu dev gezegen çok büyük bir manyetik alana sahiptir Bu alan sayesinde bilinen 16 uydusu bulunmaktadır Fakat gezegenin uydularının 16 ile sınırlı olmadığı ve başka uydularının da bulunduğu tahmin edilmektedir Jüpiter hakkındaki ilk bilgiler NASA’nın 70'li yıllarda gönderdiği Pioneer10 ve Pioneer11 uzay sondaları tarafından elde edilmiştir Fakat Jüpiter hakkındaki en önemli bilgiler 1995 yılında Jüpiter'e ulaşan Galileo uzay sondasından alınmıştır Galileo'nun gönderdiği bilgiler sayesinde Jüpiter'in 4 büyük uydusu (Io, Europa, Ganymede ve Callisto) bulunmuş ve bunlara Galileo uyduları adı verilmiştir Bu 4 Uydu gezegen ile aynı yönde dönmektedir Fakat daha sonra bulunan küçük ve gezegene daha yakın olan uydular gezegene zıt yönde dönmektedir Bu uydular içinde en ilginci Europa uydusudur Dünyadan yapılan incelemelerle bu uydunun yüzeyinin su buzlarıyla kaplı olduğu ve hiç bir çarpma kraterinin bulunmadığı anlaşılmıştır Bu uydunu üzerinde yer alan ve değişik yönlerde düzgün olarak uzanan çatlaklar, yüzeydeki buzların attaki sıcak bir deniz üzerinde yüzdüğünün sanılmasına neden olmuştur Bu da bu uydu üzerinde canlı olabilme olasılığını artırmaktadır
Özellikleri :
Güneşe Olan Uzaklığı 778000000 km
Yarı Çapı 71370 km
Kütlesi 1898 x 10 24 kg
Yoğunluğu 1326 kg/m3
Atmosferik Basınç ----
Sıcaklığı 110 K°
Görünür Parlaklığı -20 m
Güneş Etrafında Dönme Süresi 1186 gün
Kendi Ekseninde Dönme Süresi 99250 saat
Dönme Hızı 1307 km/sn
Satürn
Güneş Sisteminin ikinci büyük gezegeni olan Satürn'ün yarı çapı 60400 km dir ve 1433000000 km lik mesafe ile güneşe yakınlıkta 6 sıradadır Gezegen teleskopla incelendiğinde yeşilimsi bir renkte görünür ve çıplak gözle görülebilen en uzak gezegendir Neredeyse tümü gazlardan oluşan bu gezegenin yoğunluğu çok küçüktür Ortalama 700 kg/m3 yoğunluğu ile Güneş Sistemi'nde en küçük yoğunluğa sahip olan gezegendir Güneşe olan uzaklığı nedeni ile yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak -150 Cº dir Vogayer aracından alınan kızılötesi bilgilere dayanılarak gezegendeki hidrojen/helyum oranı 9/1 olarak saplanmıştır Satürn'ün çevresine yaydığı ısı enerjisi güneşten aldığı ısı enerjisinden daha fazladır
Gezegenin çevresindeki halkalar yıllarca bir sır olarak kalmış ve gezegene insanların büyük ilgi göstermesine neden olmuştur Bu halkalar ilk olarak Galileo uzay aracı tarafından gözlenmiştir fakat ne olduğu ancak Huygens tarafından 1655'te açıklanmıştır Gezegen çevresinde araştırma yapan sondalar Halkaların yapısı ve içeriği hakkında bize bazı bilgiler verdi Bu bilgilere dayanılarak en dıştaki halkadan en iç teki halkaya doğru sırası ile A, B, C, E, F ve G isimleri verilmiştir Bu araştırmalarda halkaların sanıldığından daha karmaşık bir yapıya sahip olduğu ve çok sayıda çemberden oluştuğu anlaşıldı Halkaların arkasındaki yıldızların parlaklığı görülebildiği için halkaların genişliğinin yalnızca 20 km kadar olabileceği tahmin edilmektedir Ayrıca halkaların oluşumu hakkında, evrende daha önceleri başıboş dolaşan ufak meteor ve buz parçaları gibi değişik cisimlerin Satürn'ün çekim alanına yakalanmaları sonucu oluştuğu tahmini kabul edilmektedir
|
|
|
|