İşık Kirliliğinin Kültürel Etkisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-08-2012

Işık Kirliliğinin Kültürel Etkisi Işık Kirliliğinin Kültürel Etkisi

Zamanın başlangıcından beri, gece gökyüzü hep ilgi çekmiştir

Gezginler, şairler, filozoflar, bestekarlar ve ressamlar; hepsi yıldızlardan ilham almışlardır

Gezginlere yol gösteren, Van Gogh un Yıldızlı gece sini süsleyen yıldızlar; Beethoven in Ay ışığı sonatı nın, Hüseyin Rahmi nin Kuyruklu yıldız altında izdivaç romanının da konusunu oluşturmuştur

Eski Mezopotamya halkları, Babilliler, Araplar göğü iyi tanıyorlardı

Bugün kullandığımız çoğu takım yıldızların adlarını onlar verdiler

Tek tek parlak yıldızlara ad taktılar; mitolojik öyküler geliştirdiler

Her kültürde olduğu
gibi bizim kültürümüzde de -şarkılarımızda, türkülerimizde, edebiyatımızda- yıldızların önemli yeri vardır

Şehir ışıklarından uzaklaşmayan, karanlık gökyüzünün güzelliğini seyredemeyen bugünün insanının bu kültüre katkıda bulunması olanaksızdır

Yerleşim yerlerinin gelişi güzel aydınlatılması, hem profesyonel gökbilimcileri hem de halkı ve gökyüzünü özel araçlarla izlemeyi seven amatör astronomları etkilemektedir

Gözlemevleri şehirlerden yüzlerce kilometre uzakta olsalar bile, bu sorunla karşı karşıyadır

Güvenlik ve iyi görme koşulları açısından gece aydınlatmasının önemi, gökbilimciler dahil,
herkesin kabul ettiği bir gerçektir

Gökbilimcilerin istediği, göğü aydınlatmadan, doğru
aydınlatma kurallarına göre ışığın gerektiği yerde ve miktarda kullanılmasıdır

Gözlemevleri
için iyi olan doğru aydınlatma dış aydınlatmadan yararlananlar için de, devlet bütçesi için
de iyidir

Doğru aydınlatma nedir ?

Göğü aydınlatamazsınız! O halde, ilke olarak, izlenecek en basit yol (1) ışığın göğe yönelmesini kesmek ve aydınlatılacak yere yöneltmek, (2) birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak, (3) zamanlayıcılarla gereksiz aydınlatmaları -örneğin reklam ve ilan ışıklandırmalarını- gece yarısından sonra kapatmak olmalıdır

Diğer ülkeler neler yapıyor?

Birçok ülkede ışık kirliliğine karşı dernekler, birlikler kurulmuş, ulusal komiteler oluşturulmuştur

Bu kuruluşların üyeleri arasında, profesyonel ve amatör gökbilimciler dışında, aydınlatma mühendisleri, mimarlar, armatür üreticileri ve diğer çevreciler de yer almaktadır

Hepsinin
amacı, ışığın nerede lazımsa orada kullanılması , gece güvenliğin ve iyi görme koşullarının sağlanması, gökyüzünün karanlık kalması ve böylece enerjinin tasarruf edilmesidir

Uluslararası Astronomi Birliği(IAU) Yönetim Kurulu, 4 Temmuz 1998 de bir bildiri ile Birleşmiş Milletler i uyararak, ışık kirliliğini önleyici her türlü çalışmayı desteklediğini duyurmuştur

Başta
ABD, İspanya olmak üzere birçok ülkede yerel yönetimlerin çoğu ışık kirliliğine karşı özel
yasalar ve yönetmelikler çıkarmakta ve uygulamayı yaygınlaştırmaya çalışmaktadır

Ne yapmalıyız ?

Işık kirliliğinin önlenmesi konusunda herkese görev düşmektedir

Bunun için doğru aydınlatma konusunda bilgi sahibi olunKendi uygulamalarınızda doğru aydınlatma kurallarına uyun

Çevrenizdeki yanlış ve sizi rahatsız eden uygulamaları ilgililere duyurun

Doğru aydınlatma konusunda aşağıdaki Internet adresinden bilgi alabilirsiniz:

09-08-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İşık Kirliliğinin Kültürel Etkisi Işık Kirliliğinin Kültürel Etkisi Işık Kirliliğinin Kültürel Etkisi Zamanın başlangıcından beri, gece gökyüzü hep ilgi çekmiştir Gezginler, şairler, filozoflar, bestekarlar ve ressamlar; hepsi yıldızlardan ilham almışlardır Gezginlere yol gösteren, Van Gogh un Yıldızlı gece sini süsleyen yıldızlar; Beethoven in Ay ışığı sonatı nın, Hüseyin Rahmi nin Kuyruklu yıldız altında izdivaç romanının da konusunu oluşturmuştur Eski Mezopotamya halkları, Babilliler, Araplar göğü iyi tanıyorlardı Bugün kullandığımız çoğu takım yıldızların adlarını onlar verdiler Tek tek parlak yıldızlara ad taktılar; mitolojik öyküler geliştirdiler Her kültürde olduğu gibi bizim kültürümüzde de -şarkılarımızda, türkülerimizde, edebiyatımızda- yıldızların önemli yeri vardır Şehir ışıklarından uzaklaşmayan, karanlık gökyüzünün güzelliğini seyredemeyen bugünün insanının bu kültüre katkıda bulunması olanaksızdır Yerleşim yerlerinin gelişi güzel aydınlatılması, hem profesyonel gökbilimcileri hem de halkı ve gökyüzünü özel araçlarla izlemeyi seven amatör astronomları etkilemektedir Gözlemevleri şehirlerden yüzlerce kilometre uzakta olsalar bile, bu sorunla karşı karşıyadır Güvenlik ve iyi görme koşulları açısından gece aydınlatmasının önemi, gökbilimciler dahil, herkesin kabul ettiği bir gerçektir Gökbilimcilerin istediği, göğü aydınlatmadan, doğru aydınlatma kurallarına göre ışığın gerektiği yerde ve miktarda kullanılmasıdır Gözlemevleri için iyi olan doğru aydınlatma dış aydınlatmadan yararlananlar için de, devlet bütçesi için de iyidir Doğru aydınlatma nedir ? Göğü aydınlatamazsınız! O halde, ilke olarak, izlenecek en basit yol (1) ışığın göğe yönelmesini kesmek ve aydınlatılacak yere yöneltmek, (2) birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak, (3) zamanlayıcılarla gereksiz aydınlatmaları -örneğin reklam ve ilan ışıklandırmalarını- gece yarısından sonra kapatmak olmalıdır Diğer ülkeler neler yapıyor? Birçok ülkede ışık kirliliğine karşı dernekler, birlikler kurulmuş, ulusal komiteler oluşturulmuştur Bu kuruluşların üyeleri arasında, profesyonel ve amatör gökbilimciler dışında, aydınlatma mühendisleri, mimarlar, armatür üreticileri ve diğer çevreciler de yer almaktadır Hepsinin amacı, ışığın nerede lazımsa orada kullanılması , gece güvenliğin ve iyi görme koşullarının sağlanması, gökyüzünün karanlık kalması ve böylece enerjinin tasarruf edilmesidir Uluslararası Astronomi Birliği(IAU) Yönetim Kurulu, 4 Temmuz 1998 de bir bildiri ile Birleşmiş Milletler i uyararak, ışık kirliliğini önleyici her türlü çalışmayı desteklediğini duyurmuştur Başta ABD, İspanya olmak üzere birçok ülkede yerel yönetimlerin çoğu ışık kirliliğine karşı özel yasalar ve yönetmelikler çıkarmakta ve uygulamayı yaygınlaştırmaya çalışmaktadır Ne yapmalıyız ? Işık kirliliğinin önlenmesi konusunda herkese görev düşmektedir Bunun için doğru aydınlatma konusunda bilgi sahibi olunKendi uygulamalarınızda doğru aydınlatma kurallarına uyun Çevrenizdeki yanlış ve sizi rahatsız eden uygulamaları ilgililere duyurun Doğru aydınlatma konusunda aşağıdaki Internet adresinden bilgi alabilirsiniz: