Peygamber Efendimizin İnsani Özellikleri İle İlgili Ayetler

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-08-2012

Peygamberimizin insani yönü ilgili bir hadisler

Peygamberimizin insani yönü ilgili bir hadisler diyanet

Sevgili Peygamberimiz örnek aile reisi idi

Hanımlarına ve çocuklarına karşı görevlerini en iyi şekilde yerine getirirdi

O’nun evi örnek bir evdi hanesinde her zaman burcu burcu mutluluk kokardı

Aile fertlerine karşı gayet şefkatli ve merhametli idi

Hz

Peygamber’in örnek alınması gereken yönlerinden biri de O’nun insana verdiği değerdir

O’nun çok büyük bir dikkatle
koruduğu yegane varlık insandı

O her şeyi insan için insanın mutluluğu için yapardı

Hz

Peygamber’in örnek alınması gereken bir yönü de beşerî ilişkileridir

O’nun bu yönü kişiliğini ve ahlâkî karakterini
yansıtır

O’nun diğer insanlara karşı olan davranışlarında bütün devirler boyu insanlığın örnek alabileceği mükemmellikler
görürüz

O en iyi müslümanı; "Ahlâkı en güzel olanıdır" (1) diye tarif etmiştir

O hiçbir zaman insanların kusurlarını
araştırmazdı

Tecessüsü başkalarının kusurlarını ve gizli hallerini merak etmeyi bile yasaklamıştı

(2) Ağzından asla kötü
söz çıkmazdı

Kimsenin hatasını yüzüne vurmazdı

Kimseye ismiyle ihtar etmez gördüğü hataları "Halk şöyle yapıyor

"
diyerek kimsenin ismini vermeden tenkit eder hatayı düzeltirdi

O çok merhametli idi

Uhud Savaşında tepesine kılıçlar yağarken bile; "Ya Rabbi! Bu insanları affet çünkü onlar ne yaptıklarını bilmiyorlar" diye dua ediyordu

(3) O kendi nefsi için hiç kimseden intikam almamıştır

Hiçbir köle ve câriyeye vurmamıştır

(4) Hatta bir hayvana bile dokunmamıştır

Allah Rasulü bütün insan soyuna küçüklere ve yaşlılara karşı şefkat ve merhamet doluydu

Birgün torunlarını öpüp
okşarken bir bedevî huzuruna gelmişti

Evlat şefkatinden mahrum olan bu adam gördüğü manzaraya duyduğu hayretini
gizleyemedi ve "Benim on çocuğum var bunlardan hiçbirini öpmüş değilim

" dedi

Hz

Peygamber: "Cenab-ı Hak senin
kalbinden merhameti söküp atmışsa ben ne yapayım?" buyurdu ve ilâve etti: "Merhamet etmeyene merhamet edilmez

(5)
Bir defasında ashab-ı kirâm Hz

Peygamber’in va’z u nasihatını pürdikkat dinlerken O’nunla görüşmek isteyen yaşlıca bir
zat kalabalık arasından Rasulüllah’a yaklaşmaya çabalıyordu

Peygamberimizin sohbetini bölen bu ihtiyara yol açmada biraz
ağır davranan ashâbın bu tavrı gözünden kaçmayan rahmet ve merhamet peygamberi derhal onları îkaz etti: "Küçüklerimize
şefkat büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir"

(6)
Mekke’nin fethi gerçekleştikten sonra Hz

Peygamber Safâ tepesine çıkarak yüksekçe bir yerde durdu

Yeni müslüman
olanlar oraya gelip biat ettiler

Hz

Ebû Bekir’in babası Ebû Kuhâfe pîr-i fâni olduğu halde henüz müslüman olmamıştı

Gözlerinin feri kalmamış yolunu göremiyordu

Oğlu Ebu Bekir ihtiyar babasının elinden tutarak Peygamber’in huzuruna
getirdi

Herkese karşı saygı gösteren büyük Peygamber: "İhtiyarı niçin buralara kadar zahmete koştun? O’nu kendi halinde
bıraksaydın biz onun ayağına giderdik" dedi

Onu önüne oturttu

Elini göğsünün üzerine koyarak ona İslâm’ı telkin etti

(7)
İşte O yaşlılara böyle muâmele ederdi

O çok alçak gönüllü idi

Bir gün huzurunda korkudan titreyen bir adama şöyle demişti: "Arkadaş titreme!

Ben kral değilim
Kureyş’ten kuru ekmek yiyen bir kadının oğluyum" (8)

Tevâzû ve sâdelik O’nun ahlâkının özüydü

Ashabına şöyle derdi:
"Hristiyanların Hz

İsa’yı aşırı derecede methettikleri gibi siz de beni medihte ileri gitmeyin

Ben Allah’ın bir kuluyum

Benim hakkımda Allah’ın kulu ve Rasûlü deyin

"
Bir defa asâsına dayanarak ashâbının yanına geldi

Ashâb hemen ayağa kalktılar

O bu hareketten memnun kalmadı ve şu
nasihatte bulundu: "Yabancıların birbirini ta’zim için yaptıkları gibi yapmayın ve bana ayağa kalkmayın

"
Ashabıyla oturup konuşur tatlı tatlı sohbet ederdi

Hatta onlarla şakalaştığı olurdu

Gördüğü çocukları sever onları
okşar küçükleri kucağına alırdı

Hür köle zengin yoksul her kim olursa olsun bütün insanlar O’nun nazarında müsâvî idi

Herkesin hatırını güder gönlünü alırdı

Medine’nin kenar mahallelerindeki hastaları ziyaret ederdi

Rastladığı kimsenin
ona selâm vermesini beklemez ondan önce selâm verirdi

"Aranızda selâmı yayın ki birbirinizi seversiniz" derdi

Ashâbına
elini uzatıp musâfaha yapar ellerini sıkar hâl ve hatırlarını sorardı

Namazda bulunduğu sırada bile birisi yanına gelecek
olursa onu bekletmemek için namazını kısa keser selâm verip onun ihtiyacını sorar dileğini öğrenirdi

Herkese tatlı söz
güler yüz gösterirdi

Dudaklarında dâimâ tatlı bir tebessüm dolaşırdı

(9) Sevgili Peygamberimiz örnek aile reisi idi

Hanımlarına ve çocuklarına karşı görevlerini en iyi şekilde yerine getirirdi

O’nun evi örnek bir evdi hanesinde her zaman burcu burcu mutluluk kokardı

Aile fertlerine karşı gayet şefkatli ve merhametli idi

Nitekim Hz

Peygamber’e Medine hayatı boyunca on yıl hizmet eden ve O’nun aile hayatını en iyi bilenlerden biri olan Enes
b

Mâlik (R

A

) şöyle der: "Aile fertlerine karşı Hz

Muhammed’den daha şefkatlisini görmedim"

(10)
Peygamber Efendimiz kadınlara karşı güzel davranılmasını emrederdi

Bir hadislerinde: "Sizin en hayırlınız kadınlarına
karşı iyi davranınızdır

" (11) buyurmuşlardır

Kendisi de hanımlarına karşı gayet güzel ve nâzik davranırdı

Sevgi ve şefkat duyguları O’nun bütün varlığını kaplamıştı

Muhtaç bir kimse gördü mü içi sızlardı

Onu kendi nefsine ve
ailesine tercih ederdi

Her muhtaç olanı gözetip ihtiyacını karşılamaya çalıştığından evinde birikmiş saklanmış bir şey
bulunmazdı

İsteyene verirdi

Evinde yoksa ödünç alıp verir muhtaçları boş çevirmezdi

Vefat ettiği zaman zırhı bir
yahûdide rehin olarak bulunuyordu

O son derece tevâzu sahibiydi

Hizmetçisiyle yemek yer onlarla oturup sohbet ederdi

Gelen misafirlerine kendisi hizmet
ederdi

Habeş kralı tarafından bir heyet gönderilmişti

Onlara bizzat hizmet etmeye başladığını gören ashâbı:
-Ey Allah’ın Rasulü siz bırakın biz hizmet edelim dediler

O şu cevabı verdi: "Bunlar bizim ashabımıza ikram ettiler

İlk
muhâcirleri hoş karşıladılar

Ben onlara bunun karşılığını bizzat vermek isterim

" O işte böyle vefâlı idi

Ve herkesi de
daima hayırla anardı

Beşeriyetin şefkat ve merhamete daha muhtaç olan sınıfına yoksullara zavallılara karşı kalbi son derece yumuşaktı

Onların kırık ve mahzun gönüllerini almayı en büyük fazilet bilirdi

Hele mâsûm yavrucukları küçük çocukları dâima sever
okşardı

Kızlarının çocukları namaz kılarken üstüne tırmanırlar O bunlara bir şey demezdi

Onun sevgisi yalnız insanları kucaklayan bir sevgi değildi

Bu hudutsuz sevgi hayvanları bile şefkatından mahrum
bırakmıyordu

O hayvanlara bütün canlılara karşı son derece şefkatliydi

İçeri girmek için kapısında seslenen bir kediye
kapısını kendi eliyle açıp onu içeri alırdı

Hastalığa yakalanmış bir horozun tedâvisiyle canla başla uğraşmıştı

Atını
kendisi tımarlayıp okşardı

Susuz kalmış bir köpeğe ayakkabıyla kuyudan su çekip veren kimseyi Cennet’le müjdelemişti

Bir kediyi aç bırakan kadının bu yüzden azâba dûçâr olacağını bildirmişti

Bitki ve ağaç sevgisini ehemmiyetle tavsiye
ederdi

Susuz kalmış bir ağacı sulayan kimseye Yüce Allah’ın ecir ve mükâfat vereceğini haber vermiştir

Her can taşıyana
şefkat ne güzel bir şeydir

İşte bütün âlemlere rahmet olarak gönderilen Sevgili Peygamberimiz bilumum âlemleri kucaklayan
bir sevgi ve şefkatle insanlığa yepyeni bir ders vermiştir

Yeni bir medeniyet ruhu getirmiştir

Ve O âlemlere rahmet olarak
gönderildiğini bilfiil isbât etmiştir

O’nun tebliğ ettiği İslâm Dini’nin nurları insanlığın yolunu aydınlatan bir meş’ale hâlinde
dünyanın her tarafına saçılmıştır

(12)
O asla kaba ve ufku dar değildi

O’nun gönlü hep iyilik için çarpardı

Taif’te uğradığı ağır hakaretlerden sonra sığındığı
bir üzüm bağında "Ya Rabbi beni kime emânet ediyorsun?" diye hayatının en dokunaklı duasını yaptığında; "Eğer
isterse o insanların üzerine dağları yıkabileceğini" söyleyen Cebrail’e; yaşlı gözlerle şöyle demişti: "Hayır!

Ben bunu
istemem

Bunun yerine Allah onların sulbünden sadece Allah’a ibâdet eden ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmayan bir nesil
çıkarabilir

Ben Rabbimden onu isterim

" (13)
O hep güler yüzlü idi

Karşısındakine daima güven telkin ederdi

Meşhur yahudî âlimi Abdullah b

Selâm O’nun mübârek
yüzünü gördüğünde; "Bu yüz yalancı yüzü olamaz" diyerek müslüman olmuştu

Bir müminin din kardeşini güler yüzle
karşılamasını dahi ibâdet ve hayır telâkki etmiştir

(14)
O son derece doğru sözlü ve güvenilir biriydi

Daha Peygamber olmadan "el-Emin" ünvanını almıştı

Müşrikler O’na
inanmadıkları halde O’nun doğruluğunu bildikleri için en kıymetli şeylerini O’na emânet ederlerdi

O da Mekke’den hicret
ederken bu emanetleri sâhiplerine vermek üzere Hz

Ali’yi geride bırakmıştı

Düşmanın şâhitliği şahitliklerin en makbulüdür denir

Hz

Peygamber’e bütün ömrü boyunca düşmanlıktan geri kalmayan Ebû
Cehil O’nun doğruluğunu itiraf etmekten kendini alamamış ve şöyle demiştir: "Biz sana asla yalancı demiyoruz

Çünkü senin
ne kadar doğru sözlü ve güvenilir olduğunu biliyoruz

Fakat biz; Allah’tan getirdiğin âyetleri inkâr ediyoruz

" Bunun üzerine
Yüce Allah; "

O’nlar seni yalanlayamıyorlar fakat o zâlimler Allah’ın âyetlerini inkâr ediyorlar

" (15) âyetini indirmişti

İşte bu vasıflarıyla O dost ve düşman herkesin sevgi ve güvenini kazanmıştı

Hz

Hamza (R

A

)ın ciğerlerini söküp
boynuna gerdanlık yapan Ebû Süfyan’ın karısı Hind’in şu sözleri ne kadar mânidârdır

"Ey Muhammed!

Bugüne kadar
yeryüzünde en çok nefret ettiğim yer senin yanındı

Fakat bugün yeryüzünde en çok sevdiğim yer senin yanında olmaktır

(16)
Hz

Peygamber’in örnek alınması gereken yönlerinden biri de O’nun insana verdiği değerdir

O’nun çok büyük bir dikkatle
koruduğu yegane varlık insandı

O her şeyi insan için insanın mutluluğu için yapardı

Bunun içindir ki O savaşa düşmanı
imha etmek için değil onları ihyâ etmek hidâyete ulaştırmak için giderdi

Önce psikolojik savaşlarla düşmanı yıpratır
mukavemet gücünü kırar sonra da kan dökmeden teslim alırdı

Çünkü O aynı zamanda "Rahmet Peygamberi" idi

(17)

O’nun harp esirlerine karşı tutumu ise ayrı bir güzellik arzeder

Bedir’de esir alınan Ebû Aziz daha sonra esâret günlerini
şöyle anlatır: "Müslümanlar bana öyle iyi davranıyorlardı ki bundan utanç duyuyordum

Yemek zamanı gelince bütün
ekmek ve katıklarını bana verirler kendileri su ve hurma ile yetinirlerdi

Doğru dürüst elbiseleri yoktu ama en iyi elbiselerini
bana verirlerdi

Çünkü Peygamber onlara esirlere iyi muamele edilmesini emretmişti

İnsanlık 14 asırdan bu yana hayli mesafe katetti

Düşüncesi kültürü medeniyeti son derece gelişti

Ama Hz

Peygamberin
koyduğu esasların ve yaşadığı hayatın bir örneğini henüz vücuda getiremedi

O’nun esirlere yaptığı insânî muâmele ile
günümüz siyasî ve askerî güçlerinin hem de birçok uluslar arası antlaşmalara rağmen onlara yaptığı muâmeleyi mukayese
edersek Hz

Peygamber’in insanî yönü ile günümüzde hümanist geçinenlerin insanlığı arasındaki farkı açık bir şekilde
görmek mümkündür

Günümüzde esirlere yürekler ürperten işkenceler yapılır kolkemik kırılırken Hz

Muhammed
Uhud’da aldığı 6

000 esiri karşılıksız serbest bırakıyor üstelik herbirine birer de elbiselik veriyordu

O savaşta bile haddi aşmamayı kimseye zulmetmemeyi çocuklara yaşlılara ve kadınlara asla dokunmamayı düşmana ait
dahi olsa hayvanları telef etmemeyi meyveli ağaçları kesmemeyi emreden bir Rahmet Peygamberi idi

O’nun savaşı bile imhâ
değil ihyâ gayesini taşırdı

O savaşı bile rahmete dönüştüren bir Allah elçisiydi

Bunun içindir ki O her yönüyle insanlığın
en büyük mürşidi ve insanca hayatın ideal örneğidir

(18)
Hz

Peygamber hem fakirler için ve hem de zenginler için çok güzel bir örnektir

O fakirliği hiçbir zaman isyan sebebi görmez
hele hele başkasının malına ve hakkına tecâvüz için asla bir gerekçe saymazdı

Bu itibârla O’nun durumu fakirler için güzel
bir örnek teşkil eder

Hz

Peygamber aynı zamanda zenginler için de eşsiz bir örnektir

O hayatında bir defa olsun "Yok" ve "Hayır" dememiştir

(19) Yokluğuna rağmen bulup buluşturur eline geçen her şeyi muhtaçlara dağıtırdı

Şöyle buyururdu: "Fakirleri arayınız
onları görüp gözetiniz

Zira siz ancak fakirler sayesinde yardım görüyor ve rızıklandırılıyorsunuz" (20)

Beşerî münasebetlerinden ve hayatının çeşitli yönlerinden kısa çizgiler sunduğumuz Hz

Peygamber’in hayatı etraflı bir
şekilde incelendiğinde görülecektir ki O herkes için en mükemmel rehber en güvenilir örnektir

Hangi işin ehli olursa olsun her
insan O’nun hayatında kendisi için mükemmel örnekler bulacaktır

Tarih boyunca pek çok insanlar gelip geçmiştir

Ama onların çeşitli sahalardaki büyüklüklerine rağmen mutlaka bir tarafları
eksiktir

Büyüklüklerine rağmen çoğu kere zâlim ahlâksız ve adâletsiz olabilmişlerdir

İşte hiçbir sahada küçülmeyen eksiği
kusuru bulunmayan ve bütün müsbet vasıfları ile insanî kıymetleri şahsında toplayan yegane insan Hz

Muhammed
(s

a

s

)’dir

Şâir ne güzel söyler:
"Hiçbir göz senden güzelini görmedi

Hiçbir kadın senden mükemmelini doğurmadı

Sen her türlü kusurdan uzak yaratıldın
Sanki sen kendin nasıl istedi isen öyle yaratıldın

" (21)

(1) Ahmed b

Hanbel Müsned II

469-481

(2) Buhari; Nikâh 45; Müslim Birr 28

(3) Doç

Dr

Kemal Sandıkçı; Hz

Peygamber’in Örnek Şahsiyeti (1990 Yılı Kutlu Doğum Haftasında Sunduğu Tebliği)
T

D

V

Yayını Ankara 1992

(4) Cami’u-l-Usûl C

11Sh

249

(5) Buhârî Edeb 18; Müslim Fedâil 65

(6) Buhârî Edeb 18; Müslim Fedâil 65

(7) A

H

Berki O

Keskioğlu Hz

Muhammed ve Hayatı D

İ

B

Yayını Ankara 1972 Sh

330

(8) Doç

Dr

Hüseyin Algül; Âlemlere Rahmet Hz

Muhammed T

D

V

Yayını

Ankara 1994 S:198

(9) Berki Keskioğlu; a

g

e

Sh

192

(10) Müslim Fedâil 63; Ahmed b

Hanbel; Müsned III 112

(11) Ahmed b

Hanbel; Müsned III 472

(12) Berki Keskioğlu a

g

e

Sh

193

(13) Buhârî Bed’ul-Halk 7; Müslim Cihâd III

(14) Tirmizî Birr 36

(15) En’am; 6Ğ33

(16) Buharî Menâkıbu’l-Ensar 23

(17) Müslim Fedâil 26

(18) Sandıkçı; a

g

e

tebliğ

(19) Buharî Edeb 39

(20) Buhârî Cihad 76; Ebû Dâvûd Cihad 70

(21) Sandıkçı a

g

e

tebliğ

09-08-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Peygamber Efendimizin İnsani Özellikleri İle İlgili Ayetler Peygamberimizin insani yönü ilgili bir hadisler Peygamberimizin insani yönü ilgili bir hadisler diyanet Sevgili Peygamberimiz örnek aile reisi idi Hanımlarına ve çocuklarına karşı görevlerini en iyi şekilde yerine getirirdi O’nun evi örnek bir evdi hanesinde her zaman burcu burcu mutluluk kokardı Aile fertlerine karşı gayet şefkatli ve merhametli idi Hz Peygamber’in örnek alınması gereken yönlerinden biri de O’nun insana verdiği değerdir O’nun çok büyük bir dikkatle koruduğu yegane varlık insandı O her şeyi insan için insanın mutluluğu için yapardı Hz Peygamber’in örnek alınması gereken bir yönü de beşerî ilişkileridir O’nun bu yönü kişiliğini ve ahlâkî karakterini yansıtır O’nun diğer insanlara karşı olan davranışlarında bütün devirler boyu insanlığın örnek alabileceği mükemmellikler görürüz O en iyi müslümanı; "Ahlâkı en güzel olanıdır" (1) diye tarif etmiştir O hiçbir zaman insanların kusurlarını araştırmazdı Tecessüsü başkalarının kusurlarını ve gizli hallerini merak etmeyi bile yasaklamıştı (2) Ağzından asla kötü söz çıkmazdı Kimsenin hatasını yüzüne vurmazdı Kimseye ismiyle ihtar etmez gördüğü hataları "Halk şöyle yapıyor" diyerek kimsenin ismini vermeden tenkit eder hatayı düzeltirdi O çok merhametli idi Uhud Savaşında tepesine kılıçlar yağarken bile; "Ya Rabbi! Bu insanları affet çünkü onlar ne yaptıklarını bilmiyorlar" diye dua ediyordu (3) O kendi nefsi için hiç kimseden intikam almamıştır Hiçbir köle ve câriyeye vurmamıştır (4) Hatta bir hayvana bile dokunmamıştır Allah Rasulü bütün insan soyuna küçüklere ve yaşlılara karşı şefkat ve merhamet doluydu Birgün torunlarını öpüp okşarken bir bedevî huzuruna gelmişti Evlat şefkatinden mahrum olan bu adam gördüğü manzaraya duyduğu hayretini gizleyemedi ve "Benim on çocuğum var bunlardan hiçbirini öpmüş değilim" dedi Hz Peygamber: "Cenab-ı Hak senin kalbinden merhameti söküp atmışsa ben ne yapayım?" buyurdu ve ilâve etti: "Merhamet etmeyene merhamet edilmez (5) Bir defasında ashab-ı kirâm Hz Peygamber’in va’z u nasihatını pürdikkat dinlerken O’nunla görüşmek isteyen yaşlıca bir zat kalabalık arasından Rasulüllah’a yaklaşmaya çabalıyordu Peygamberimizin sohbetini bölen bu ihtiyara yol açmada biraz ağır davranan ashâbın bu tavrı gözünden kaçmayan rahmet ve merhamet peygamberi derhal onları îkaz etti: "Küçüklerimize şefkat büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir" (6) Mekke’nin fethi gerçekleştikten sonra Hz Peygamber Safâ tepesine çıkarak yüksekçe bir yerde durdu Yeni müslüman olanlar oraya gelip biat ettiler Hz Ebû Bekir’in babası Ebû Kuhâfe pîr-i fâni olduğu halde henüz müslüman olmamıştı Gözlerinin feri kalmamış yolunu göremiyordu Oğlu Ebu Bekir ihtiyar babasının elinden tutarak Peygamber’in huzuruna getirdi Herkese karşı saygı gösteren büyük Peygamber: "İhtiyarı niçin buralara kadar zahmete koştun? O’nu kendi halinde bıraksaydın biz onun ayağına giderdik" dedi Onu önüne oturttu Elini göğsünün üzerine koyarak ona İslâm’ı telkin etti (7) İşte O yaşlılara böyle muâmele ederdi O çok alçak gönüllü idi Bir gün huzurunda korkudan titreyen bir adama şöyle demişti: "Arkadaş titreme! Ben kral değilim Kureyş’ten kuru ekmek yiyen bir kadının oğluyum" (8) Tevâzû ve sâdelik O’nun ahlâkının özüydü Ashabına şöyle derdi: "Hristiyanların Hz İsa’yı aşırı derecede methettikleri gibi siz de beni medihte ileri gitmeyin Ben Allah’ın bir kuluyum Benim hakkımda Allah’ın kulu ve Rasûlü deyin" Bir defa asâsına dayanarak ashâbının yanına geldi Ashâb hemen ayağa kalktılar O bu hareketten memnun kalmadı ve şu nasihatte bulundu: "Yabancıların birbirini ta’zim için yaptıkları gibi yapmayın ve bana ayağa kalkmayın" Ashabıyla oturup konuşur tatlı tatlı sohbet ederdi Hatta onlarla şakalaştığı olurdu Gördüğü çocukları sever onları okşar küçükleri kucağına alırdı Hür köle zengin yoksul her kim olursa olsun bütün insanlar O’nun nazarında müsâvî idi Herkesin hatırını güder gönlünü alırdı Medine’nin kenar mahallelerindeki hastaları ziyaret ederdi Rastladığı kimsenin ona selâm vermesini beklemez ondan önce selâm verirdi "Aranızda selâmı yayın ki birbirinizi seversiniz" derdi Ashâbına elini uzatıp musâfaha yapar ellerini sıkar hâl ve hatırlarını sorardı Namazda bulunduğu sırada bile birisi yanına gelecek olursa onu bekletmemek için namazını kısa keser selâm verip onun ihtiyacını sorar dileğini öğrenirdi Herkese tatlı söz güler yüz gösterirdi Dudaklarında dâimâ tatlı bir tebessüm dolaşırdı (9) Sevgili Peygamberimiz örnek aile reisi idi Hanımlarına ve çocuklarına karşı görevlerini en iyi şekilde yerine getirirdi O’nun evi örnek bir evdi hanesinde her zaman burcu burcu mutluluk kokardı Aile fertlerine karşı gayet şefkatli ve merhametli idi Nitekim Hz Peygamber’e Medine hayatı boyunca on yıl hizmet eden ve O’nun aile hayatını en iyi bilenlerden biri olan Enes b Mâlik (RA) şöyle der: "Aile fertlerine karşı Hz Muhammed’den daha şefkatlisini görmedim" (10) Peygamber Efendimiz kadınlara karşı güzel davranılmasını emrederdi Bir hadislerinde: "Sizin en hayırlınız kadınlarına karşı iyi davranınızdır" (11) buyurmuşlardır Kendisi de hanımlarına karşı gayet güzel ve nâzik davranırdı Sevgi ve şefkat duyguları O’nun bütün varlığını kaplamıştı Muhtaç bir kimse gördü mü içi sızlardı Onu kendi nefsine ve ailesine tercih ederdi Her muhtaç olanı gözetip ihtiyacını karşılamaya çalıştığından evinde birikmiş saklanmış bir şey bulunmazdı İsteyene verirdi Evinde yoksa ödünç alıp verir muhtaçları boş çevirmezdi Vefat ettiği zaman zırhı bir yahûdide rehin olarak bulunuyordu O son derece tevâzu sahibiydi Hizmetçisiyle yemek yer onlarla oturup sohbet ederdi Gelen misafirlerine kendisi hizmet ederdi Habeş kralı tarafından bir heyet gönderilmişti Onlara bizzat hizmet etmeye başladığını gören ashâbı: -Ey Allah’ın Rasulü siz bırakın biz hizmet edelim dediler O şu cevabı verdi: "Bunlar bizim ashabımıza ikram ettiler İlk muhâcirleri hoş karşıladılar Ben onlara bunun karşılığını bizzat vermek isterim" O işte böyle vefâlı idi Ve herkesi de daima hayırla anardı Beşeriyetin şefkat ve merhamete daha muhtaç olan sınıfına yoksullara zavallılara karşı kalbi son derece yumuşaktı Onların kırık ve mahzun gönüllerini almayı en büyük fazilet bilirdi Hele mâsûm yavrucukları küçük çocukları dâima sever okşardı Kızlarının çocukları namaz kılarken üstüne tırmanırlar O bunlara bir şey demezdi Onun sevgisi yalnız insanları kucaklayan bir sevgi değildi Bu hudutsuz sevgi hayvanları bile şefkatından mahrum bırakmıyordu O hayvanlara bütün canlılara karşı son derece şefkatliydi İçeri girmek için kapısında seslenen bir kediye kapısını kendi eliyle açıp onu içeri alırdı Hastalığa yakalanmış bir horozun tedâvisiyle canla başla uğraşmıştı Atını kendisi tımarlayıp okşardı Susuz kalmış bir köpeğe ayakkabıyla kuyudan su çekip veren kimseyi Cennet’le müjdelemişti Bir kediyi aç bırakan kadının bu yüzden azâba dûçâr olacağını bildirmişti Bitki ve ağaç sevgisini ehemmiyetle tavsiye ederdi Susuz kalmış bir ağacı sulayan kimseye Yüce Allah’ın ecir ve mükâfat vereceğini haber vermiştir Her can taşıyana şefkat ne güzel bir şeydir İşte bütün âlemlere rahmet olarak gönderilen Sevgili Peygamberimiz bilumum âlemleri kucaklayan bir sevgi ve şefkatle insanlığa yepyeni bir ders vermiştir Yeni bir medeniyet ruhu getirmiştir Ve O âlemlere rahmet olarak gönderildiğini bilfiil isbât etmiştir O’nun tebliğ ettiği İslâm Dini’nin nurları insanlığın yolunu aydınlatan bir meş’ale hâlinde dünyanın her tarafına saçılmıştır (12) O asla kaba ve ufku dar değildi O’nun gönlü hep iyilik için çarpardı Taif’te uğradığı ağır hakaretlerden sonra sığındığı bir üzüm bağında "Ya Rabbi beni kime emânet ediyorsun?" diye hayatının en dokunaklı duasını yaptığında; "Eğer isterse o insanların üzerine dağları yıkabileceğini" söyleyen Cebrail’e; yaşlı gözlerle şöyle demişti: "Hayır! Ben bunu istemem Bunun yerine Allah onların sulbünden sadece Allah’a ibâdet eden ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmayan bir nesil çıkarabilir Ben Rabbimden onu isterim" (13) O hep güler yüzlü idi Karşısındakine daima güven telkin ederdi Meşhur yahudî âlimi Abdullah b Selâm O’nun mübârek yüzünü gördüğünde; "Bu yüz yalancı yüzü olamaz" diyerek müslüman olmuştu Bir müminin din kardeşini güler yüzle karşılamasını dahi ibâdet ve hayır telâkki etmiştir (14) O son derece doğru sözlü ve güvenilir biriydi Daha Peygamber olmadan "el-Emin" ünvanını almıştı Müşrikler O’na inanmadıkları halde O’nun doğruluğunu bildikleri için en kıymetli şeylerini O’na emânet ederlerdi O da Mekke’den hicret ederken bu emanetleri sâhiplerine vermek üzere Hz Ali’yi geride bırakmıştı Düşmanın şâhitliği şahitliklerin en makbulüdür denir Hz Peygamber’e bütün ömrü boyunca düşmanlıktan geri kalmayan Ebû Cehil O’nun doğruluğunu itiraf etmekten kendini alamamış ve şöyle demiştir: "Biz sana asla yalancı demiyoruz Çünkü senin ne kadar doğru sözlü ve güvenilir olduğunu biliyoruz Fakat biz; Allah’tan getirdiğin âyetleri inkâr ediyoruz" Bunun üzerine Yüce Allah; "O’nlar seni yalanlayamıyorlar fakat o zâlimler Allah’ın âyetlerini inkâr ediyorlar" (15) âyetini indirmişti İşte bu vasıflarıyla O dost ve düşman herkesin sevgi ve güvenini kazanmıştı Hz Hamza (RA)ın ciğerlerini söküp boynuna gerdanlık yapan Ebû Süfyan’ın karısı Hind’in şu sözleri ne kadar mânidârdır "Ey Muhammed! Bugüne kadar yeryüzünde en çok nefret ettiğim yer senin yanındı Fakat bugün yeryüzünde en çok sevdiğim yer senin yanında olmaktır (16) Hz Peygamber’in örnek alınması gereken yönlerinden biri de O’nun insana verdiği değerdir O’nun çok büyük bir dikkatle koruduğu yegane varlık insandı O her şeyi insan için insanın mutluluğu için yapardı Bunun içindir ki O savaşa düşmanı imha etmek için değil onları ihyâ etmek hidâyete ulaştırmak için giderdi Önce psikolojik savaşlarla düşmanı yıpratır mukavemet gücünü kırar sonra da kan dökmeden teslim alırdı Çünkü O aynı zamanda "Rahmet Peygamberi" idi (17) O’nun harp esirlerine karşı tutumu ise ayrı bir güzellik arzeder Bedir’de esir alınan Ebû Aziz daha sonra esâret günlerini şöyle anlatır: "Müslümanlar bana öyle iyi davranıyorlardı ki bundan utanç duyuyordum Yemek zamanı gelince bütün ekmek ve katıklarını bana verirler kendileri su ve hurma ile yetinirlerdi Doğru dürüst elbiseleri yoktu ama en iyi elbiselerini bana verirlerdi Çünkü Peygamber onlara esirlere iyi muamele edilmesini emretmişti İnsanlık 14 asırdan bu yana hayli mesafe katetti Düşüncesi kültürü medeniyeti son derece gelişti Ama Hz Peygamberin koyduğu esasların ve yaşadığı hayatın bir örneğini henüz vücuda getiremedi O’nun esirlere yaptığı insânî muâmele ile günümüz siyasî ve askerî güçlerinin hem de birçok uluslar arası antlaşmalara rağmen onlara yaptığı muâmeleyi mukayese edersek Hz Peygamber’in insanî yönü ile günümüzde hümanist geçinenlerin insanlığı arasındaki farkı açık bir şekilde görmek mümkündür Günümüzde esirlere yürekler ürperten işkenceler yapılır kolkemik kırılırken Hz Muhammed Uhud’da aldığı 6000 esiri karşılıksız serbest bırakıyor üstelik herbirine birer de elbiselik veriyordu O savaşta bile haddi aşmamayı kimseye zulmetmemeyi çocuklara yaşlılara ve kadınlara asla dokunmamayı düşmana ait dahi olsa hayvanları telef etmemeyi meyveli ağaçları kesmemeyi emreden bir Rahmet Peygamberi idi O’nun savaşı bile imhâ değil ihyâ gayesini taşırdı O savaşı bile rahmete dönüştüren bir Allah elçisiydi Bunun içindir ki O her yönüyle insanlığın en büyük mürşidi ve insanca hayatın ideal örneğidir (18) Hz Peygamber hem fakirler için ve hem de zenginler için çok güzel bir örnektir O fakirliği hiçbir zaman isyan sebebi görmez hele hele başkasının malına ve hakkına tecâvüz için asla bir gerekçe saymazdı Bu itibârla O’nun durumu fakirler için güzel bir örnek teşkil eder Hz Peygamber aynı zamanda zenginler için de eşsiz bir örnektir O hayatında bir defa olsun "Yok" ve "Hayır" dememiştir (19) Yokluğuna rağmen bulup buluşturur eline geçen her şeyi muhtaçlara dağıtırdı Şöyle buyururdu: "Fakirleri arayınız onları görüp gözetiniz Zira siz ancak fakirler sayesinde yardım görüyor ve rızıklandırılıyorsunuz" (20) Beşerî münasebetlerinden ve hayatının çeşitli yönlerinden kısa çizgiler sunduğumuz Hz Peygamber’in hayatı etraflı bir şekilde incelendiğinde görülecektir ki O herkes için en mükemmel rehber en güvenilir örnektir Hangi işin ehli olursa olsun her insan O’nun hayatında kendisi için mükemmel örnekler bulacaktır Tarih boyunca pek çok insanlar gelip geçmiştir Ama onların çeşitli sahalardaki büyüklüklerine rağmen mutlaka bir tarafları eksiktir Büyüklüklerine rağmen çoğu kere zâlim ahlâksız ve adâletsiz olabilmişlerdir İşte hiçbir sahada küçülmeyen eksiği kusuru bulunmayan ve bütün müsbet vasıfları ile insanî kıymetleri şahsında toplayan yegane insan Hz Muhammed (sas)’dir Şâir ne güzel söyler: "Hiçbir göz senden güzelini görmedi Hiçbir kadın senden mükemmelini doğurmadı Sen her türlü kusurdan uzak yaratıldın Sanki sen kendin nasıl istedi isen öyle yaratıldın" (21) (1) Ahmed b Hanbel Müsned II469-481 (2) Buhari; Nikâh 45; Müslim Birr 28 (3) Doç Dr Kemal Sandıkçı; Hz Peygamber’in Örnek Şahsiyeti (1990 Yılı Kutlu Doğum Haftasında Sunduğu Tebliği) TDV Yayını Ankara 1992 (4) Cami’u-l-Usûl C11Sh249 (5) Buhârî Edeb 18; Müslim Fedâil 65 (6) Buhârî Edeb 18; Müslim Fedâil 65 (7) AHBerki O Keskioğlu Hz Muhammed ve Hayatı DİB Yayını Ankara 1972 Sh 330 (8) Doç Dr Hüseyin Algül; Âlemlere Rahmet Hz Muhammed TDV Yayını Ankara 1994 S:198 (9) Berki Keskioğlu; age Sh 192 (10) Müslim Fedâil 63; Ahmed b Hanbel; Müsned III 112 (11) Ahmed b Hanbel; Müsned III 472 (12) Berki Keskioğlu age Sh 193 (13) Buhârî Bed’ul-Halk 7; Müslim Cihâd III (14) Tirmizî Birr 36 (15) En’am; 6Ğ33 (16) Buharî Menâkıbu’l-Ensar 23 (17) Müslim Fedâil 26 (18) Sandıkçı; age tebliğ (19) Buharî Edeb 39 (20) Buhârî Cihad 76; Ebû Dâvûd Cihad 70 (21) Sandıkçı age tebliğ