|
Prof. Dr. Sinsi
|
Fikh-Ul Ekber ( İmam-İ Azam Ebu Hanife )
ALLAHIN DİLEMESİ BABI
Ebu Muti: Allah yaratmayı dilemediği bir şeyi emretmiş, fakat emretmediği halde yaratmış mıdır?
Ebu Hanife: - Evet
Ebu Muti: Bu nasıl olur?
Ebu Hanife: - Allah kafire müslüman olmayı emretmiş, fakat kafir için müslümanlığı yaratmamıştır Kafir için küfrü dilemiş, fakat kafire küfrü emretmediği halde yaratmıştır
Ebu Muti: Allah emretmemiş olduğu şeyden razı olur mu?
Ebu Hanife: - Evet, nafile ibadetler buna misaldir
Ebu Muti: Allah bir şeyi emrettiği halde ondan razı olmama durumu var mıdır?
Ebu Hanife: - Hayır
Ebu Muti: Niçin?
Ebu Hanife: - Çünkü Allah emrettiği herşeyden razıdır
Ebu Muti: Allah kullarını razı olduğu şeylerden mi, yoksa razı olmadığı şeylerden dolayı mı sorguya çeker?
Ebu Hanife: - Allah kullarını razı olmadığı şeylerden dolayı sorguya çeker Onlara küfür, masiyyet ve rıza göstermediği konularda azab eder
Ebu Muti: Allah onlara dilediği için mi azab eder, yoksa dilemediği için mi?
Ebu Hanife: - Allah onlar hakkında dilediği için azab eder Çünkü Allah kullarında asi için masiyyeti, kafir için küfrü dilediği halde, küfür ve masiyyet dolayısı ile azablandırır
Ebu Muti: Allah onlara İslamı emretmiş, sonrada onlar için Küfrü dilemiş midir?
Ebu Hanife: - Evet
Ebu Muti: Allahın dilemesi emrini mi, yoksa emri dilemesini mi geçmiştir?
Ebu Hanife: - Allahın dilemesi emrini geçmiştir
Ebu Muti: Allahın dilemesi onun rızası mıdır değil midir?
Ebu Hanife: - Dilemesi, rızası ve emrettiği hususta taat ile amel eden kimse için, Allah rızası vardır Allah'ın emrinin hilafına hareket eden onun dilemesiyle işlemiş olur, fakat rızasıyla işlemiş olmaz Ona karşı masiyyet işlemiş olur Masiyet ise Allahın rızası hilafınadır
Ebu Muti: Rızası olduğu konuda Allah kulunu azaba çeker mi?
Ebu Hanife: - Allah kullarını, rızası olmadığı küfürden dolayı azaba çeker, fakat onların taatı terketmeleri ve günah işlemelerinden dolayı onlardan intikam alıp, azab etmeye rızası vardır
Ebu Muti: Allah müminler için küfrü dilemiş midir?
Ebu Hanife: -Hayır, fakat müminler için imanı dilemiştir Keza kafirler için küfrü, zina edenler için zinayı, hırsızlık edenler için hırsızlığı, ilim erbabı için ilmi, hayır sahibleri için de hayrı dilemiştir Allah kafirleri yaratmadan önce onların kafirler ve sapıklar olmasını dilemiştir
Ebu Muti: Allah kafirleri, razı olduğu şeyleri yarattığından dolayı mı, razı olmadığı şeyleri yarattığından dolayı mı azablandırır?
Ebu Hanife: - Allah kafirleri yaratmaya razı olduğu şeylerden dolayı azaba uğratır
Ebu Muti: Niçin?
Ebu Hanife: - Allah, küfrü yaratmaya rızası olduğu halde onları küfürlerinden dolayı azaba çeker Fakat Allahın bizatihi küfre rızası yoktur
Ebu Muti: Allah "Kulları için küfre rızası yoktur[size="2">"]- Allah onlar hakkında diler ama razı olmaz[/size]
Ebu Muti: Niçin?
Ebu Hanife: - Çünkü Allah iblisi yaratmıştır İblisi yaratmaya rızası var,fakat İblisin kendisine rızası yoktur Keza Allah içki ve domuzu da yaratmıştır Onları yaratmaya rızası olduğu halde kendilerine rızası yoktur
Ebu Muti: Niçin?
Ebu Hanife: - Allah içkinin kendisine rıza gösterse idi, onu içen Allah'ın razı olduğu şeyi içmiş olurdu Fakat onun içkiye ve küfre, İblise ve fiillerine rızası yoktur Fakat bizzat Hz Muhammed'e rızası vardır
Ebu Muti: Yahudiler "Allahın eli bağlıdır[size="2">"]- Hayır[/size]
***
Ebu Hanife: - Eğer bir kimse "Allah tüm insanları melekler gibi itaatkar yaratmak isteseydi, buna kadir olur muydu?" Bunu haber ver denildiğinde "hayır" derse Allahı kendisini tavsif ettiğinden başkası ile vasıflandırmış olur Zira Allah Kuranda: "Kullarının üzerine yegane mutasarrıf odur" (Enam/18) "O kullarının küfrüne razı olmaz"(Zümer/7) ve "O sizin üzerinizsen size azab göndermeğe kadirdir"(Enam/65) buyurmaktadır Eğer "Kadirdir" derse" Allah İblisin itaat konusunda Cebrail gibi olmasını dileseydi, buna muktedir olmaz mıydı?"de Eğer "hayır" derse kendi sözünü terketmiş ve Allah'ı sıfatlarının başkası ile sıfatlandırmış olur Eğer "Kulun zina etmesi, içki içmesi, namuslu insanlara dil uzatması Allah'ın izni ile değil midir?" derse "Evet" denir Eğer "O halde o kimseye niçin hadd cezası tatbik edilir?" derse "Allahın emrettiği terkedilemez" denir Çünkü o kimse kölesini kesse, bu Allah'ın dilemesi ile olur, insanlarda o kimseyi kötülerler Eğer kölesini azad ederse , insanlarda onu överler Bunların her ikisi de Allah'ın dilemesi ile vücuda gelir Fakat kul Allah'ın dilemesi ile masiyet işlerse, işleyen kişinin fiilinde Allahın rızası ve doğruluk yoktur "Niçin ona hadd tatbik edilir" sözü onların prensiplerine göre fasid bir sualdir,ç ünkü onlar bir çok masiyetlerde Allah'ın dilemesini kabul etmezler Ona göre içki içmek gibi bir fiilin haricinde hadd gerekmiyor Oysa ki yaptığı her işi Allah'ın dilemesi ile yapmıştır
GÜNAH İŞLEYENİN KAFİR OLDUĞU İDDİASINA REDDİYE
Ebu Muti: Eğer bir kimse günah işleyen kafirdir, derse onun sözünü boşa çıkaracak cevap nedir?
Ebu Hanife: - Ona şöyle cevap verilir: "Yunusu da an Hani o öfkelenerek çıkıp gitmiş, kendisini tazyik etmeyeceğimizi sanmıştı Karanlıklar içinde niyaz ederek, senden başka ilah yoktur, seni tenzih ederim, ben zalimlerden oldum,dedi" (Enbiya/87) Buna göre o zalim mümindir, kafir ve münafık değildir HzYusufun kardeşleri: "Ey babamız,bizim için günahlarımızın bağışlanmasını dile Biz muhakkak suçlu idik" (Yusuf/97) dediler bu durumlarıyla onlar günahkardırlar, fakat kafir değildirler Allah Peygambere "Senin geçmiş ve gelecek günahını affetmesi için[size="2">"]Şüphesiz Allah ve melekleri peygambere salat ve selam ederler Ey inananlar siz de ona salavat getirin, ona layık olduğu şekilde selam getirin" (Ahzab/56) ayeti gereğince "Eğer müminse ona salavat getir, mümin değilsen getirme" denir keza Allah şöyle buyurur "Ey inananlar, Cuma günü namaz için nida olunduğunda Allah'ın zikrine koşun, alışverişi bırakın[/size][size="2">"][/size]
Ebu Muti: Eğer bir kimse cennat-cehennem yaratılmış değillerdir,derse(?)
Ebu Hanife: - Ona şöyle de: Onlar bir şey dir Oysaki Allah "Allah her şeyi yaratmıştır"(Zümer/62) "Biz herşeyi bir ölçü ile yarattık" (Kamer/49) "Onlar sabah akş** ateşe karşı getirilecekler [size="2">"][/size]
Ebu Muti: Eğer cennet ve cehennem fanidir,derse(?)
Ebu Hanife: - Ona Allah Kuranda cennetin nimetlerini "Kesilip tükenmeyen, yasak da edilemeyen"(Vaka/32) olarak vasfetmektedir,de
Cennetlik ve cehennemlikler girdikten sonra cennet ve cehenneme yok olacaktır diyen de orada ebedi kalışı inkar ettiği için kafir olmuş olur
Allah mahlukların sıfatları ile sıfatlanamaz Onun gazab ve rızası keyfiyetsizdir Sünnet ehlinin görüşü budur Allah gazab eder ve razı olur Onun gazabı cezalandırması, rızası da sevabıdır, denilemez Biz onu kendisini vasfettiği gibi vasfederiz O birdir, hiç bir şeye muhtaç değildir Doğurmamış, doğurulmamıştır, dengi yoktur Hayy, kayyum, kadir, duyan, gören ve bilen odur Onun eli kullarının eli üzerindedir Ama eli kullarının eli gibi bir uzuv değildir O ellerin yaratıcısıdır Onun yüzü yaratıklarının yüzü gibi değildir O bütün yüzlerin yaratıcısıdır Onun nefsi yarattıklarının nefsi gibi değildir Bütün nefislerin yaratıcısı odur "Onun benzeri hiç bir şey yoktur Duyan ve gören odur" (Şura/11)
Ebu Muti: Eğer Allah nerdedir,diye sorulursa(?)
Ebu Hanife: - O kimseye: yaratılmadan önce mekan yoktu, halbuki Allah vardı Mahlukattan hiç biri yokken "nerede" mefhumu mevcutken Allah var idi O her şeyin yaratıcısıdır, de "Eğer dileyen, dilenmiş olan şeyi ne ile diledi?" denilirse "Sıfatla" de O kudretle kadir, ilimle alim, mülk ile maliktir Eğer "Meşietle mi diledi, meşietle takdir edilip ilimle mi diledi?" diye sorarsa "Evet" diye cevap ver
İMAN BABI
Ebu Hanife: [size="2">- Eğer imanın yeri sorulursa onun kaynağının ve yerinin kalb olduğu, fer'inin de cesette bulunduğu söylenir Eğer o parmağında mıdır denirse "]Ağaç altında sana beyat ettiklerinde Allah müminlerden razı oldu"(Fetih/18) ayeti gereğince Allah müminlerden razı olur Allah İblise gazab eder "Dilediğinizi yapın" (Fussilet/40) Ayeti Allahın tehdidini ifade eder "Semuda gelince biz onlara doğru yolu göstermiştik, akat onlar körlüğü hidayete tercih ettiler" Yani onlara hidayeti göstermiş ve açıklamıştık demektir "Dileyen Küfretsin, dileyen iman etsin" (Kehf/29) ayeti tehdidi ifade eder "Ben cinleri ve insanları bana kulluk etsinler diye yarattım" (Zariyat/56) buyrulmaktadır Fakat bu fiillerin hepsi hayırlı, şerli, tatlısı, acısı, zararlısı ve faydalısı, hepsi Allahın takdiri iledir Allah şöyle buyurur: "Eğer Rabbin dileseydi,insanların hepsi de iman ederlerdi Sen niçin insanları mümin olmak için zorlamak istiyorsun[/size][size="2">"]Biz onlara melekler indirseydik, ölüler onlarla konuşsaydı, her şeyi bir araya getirip onların önünde toplasaydık, Allah dilemedikçe yine iman edemezlerdi[/size][size="2">"]Hiç kimse Allahın izni olmadan iman edemez[/size][size="2">"]Allah dilemedikçe siz dileyemezsiniz" (İnsan/30) Yani Allah takdiri ile dilemedikçe sizler dileyemezsiniz HzŞuayb şöyle demişti:" Allah bizi sizin dininizden kurtardıktan sonra yine o dine girersek, Allaha iftira etmiş oluruz Onun için Allahın dilemesi dışında bizim sizin dininize dönmemize imkan yoktur Onun ilmi herşeyi kuşatmıştır Biz Allaha tevekkül ettik Ey Rabbimiz! kavmimizle bizim aramızdaki davada doğrulukla hükmet Sen her şeyin doğrusunu gösteren ve haber verenlerin en hayırlısısın" (Tekvir/29) HzNuh şöyle dedi: "Allah sizin helak edilmenizi dilerse, benim size öğüt vermem ve hayrınızı istemem bana hiçbir fayda vermez O Rabbinizdir, dönüş Onadır[/size][size="2">"]O andolsun Ona (Yusufa) niyet kurmuştu Eğer rabbinin burhanını görmese idi Oda onu kasdetmiş gitmişti Biz böylece ondan kötülük ve hayasızlığı giderdik Çünkü O bizim ihlasa erdirilmiş kullarımızdan idi[/size][size="2">"]Biz Süleymanı denedik,Onun tahtı üstüne bir ceset attık O da hemen Allaha dönüp sığındı[/size]"(Sad:34)
|