Canbaz Emine İşınsu

KİTABIN ADI : CANBAZ EMİNE IŞINSU

YAZAR HAKKINDA BİLGİ :
Eskişehir doğumlu Ankara Kız Lisesi mezunu Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde Alman Dili ve Edebiyatı Latin Dili ve Edebiyatı okudu 1965 yılında Alman Dili ve Asistanı oldu Birçok araştırmasıyla Doktor Doçent ve Profesör oldu Alman Avusturya ve İsviçre edebiyatlarından çevirileri yayınlandı 1970 dönemlerde politika ve siyaset üstüne çeşitli kitaplar yazdı ve o dönemi yakından takip etti

KARAKTERLER :

Sevgi Selen ATASOY:Gazi Eğitim Entitüsüİngilizce Bölümü Öğrencisi

Gülnaz ATASOY Birleşik-Yağ-İş Sendikası Başkanı

Atakan ATASOY Yurt İşçileri Sendikaları Konfederasyonu görevlisi

Akif KOÇSA:Fabrikatör

Tülin KOÇSA:Akif Koçsa’nın KızıSiyasal Bilgiler Basın Yayın Yüksekokulu Öğrencisi

Sevim GÜNansiyon Sahibesi

Mehmet GÜN Siyasal Bilgiler Fakültesi Mezunu

İlhan KASAPOĞLU:Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mezunu

Mahmut GÜLERYÜZ:Yurt İşçileri Konfederasyonu Başkanı

Vehbi IŞIK:İşçi Sendikaları Genel Sekreteri

Zühtü KAYMAKoyum-İş Sendikas Başkanı

KİTABIN ÖZETİ :

Romanın kahramanı Selen ilk bölümde onun yaşantısından bahsediliyor O zamanın modern eğitimi eleştiriliyor
Ankara Gaziosmanpaşa’da Sevim Gün’ün pansiyonu İstanbulda Gülnaz Atasoy dolayısıyla işçi sendika kapitalist çevreleri ve olaylara sol ve sağ eylemci olarak katılanların memleketi Sivas Sivas Anadolu’yu Doğu’yu temsil eden çeşitli toplumsal özellikleriyle olaylara karışmaya yatkın insanları olan bir kent
İdeolojik eylemciliğin nedenlerini genellikle solda birer psikolojik defekte arayan Işınsu Koçsa’nın kızı Tülin’in üvey ana baba yaşantısına yani sevgi eksikliğine bağlarken edebiyat öğretmeni Nebahat Hanımın kısırlığını bu yüzden kocası tarafından terkedilmişliğini vurguluyor
Romanın bir başka yerinde yazar solculukla komplekslik arasında bağıntı görme eğilimine deyiniyor
Romanın sembolik başlığı eser içinde birkaçkez yormlanıyor: Canbaz pansiyon sahibi Sevim’in bir buluşu olarak açıklanıyor
Sevim roman kurgusu içinde yazarın görünürde en çok özdeştiği figür Yazar olarak kişileri ve olayları nesnel bir mesafeden görüp göstermek gereğini duyuyor Sevim partisiz olduğunu söylüyor Ama bir konuşmasında kültür politikasını eleştirirken Türk gençliğinin içinde bulunduğu huzursuzluğu yorumlarken sorunlara hangi partinin perspektifinden baktığı ortadadır
Kişilerin davranışlarını onların çevreleriyle ve ruh halleriyle en çok da çocukluk ve eğitim izlenimleriyle ilişki içinde görme eğilimi romanın Sevim Abla figüründe olduğu gibi yazarında da var Mesela kapitalist Akif Koçsa’nın Zara’da bir bakkal çocuğu ve öksüz olarak yetişmesi ama o yaşlarda herkesi şaşırtan arkadaşlarını öfkelendiren bir ticaret zihniyeti geliştirmesi ilginç örneklerle anlatılıyor
Roman kurgusu içinde figürlerin iki kutup oluşturan dağılımında öğrenci olaylarına karışan gençlerden İlhan’la Ali’nin hayat hikayeleri onların nasıl eylemci olduklarına ışık tutar gibi işlenmektedir Sivaslı İlhan çocukluk ve ilk gençlik yıllarında kendini dine kaptırıyor yaşıtlarıyla değil kendinden büyüklerle “hacı hoca takımı”yla arkadaş oluyor
Karşı kutbun genç eylemcisi Ali Çubuk Sivas’ın Zara ilçesinden Ankara’ya göçüp kapıcılıkla geçinen ailesinin trajedisini dile getiren bir figürdür Onun kişiliğinde ve hayat hikayesinde şehirleşme olgusunun bütün negatif yönleri ortaya çıkar Çalışkan gayretli iyi niyetli ve saf Anadolu çocuğu Ali Çankaya Lisesinde bir yıl içinde harcanır gider Romanda Ali Çubuk’un işlendiği bölümde yazarın tutumu genelde mesafelidir
Ali’nin ailesinden tümüyle kopmasına sebep olan olay “Mart ayında” askeri birliklerle Orta Doğu Üniversitesi öğrencileri arasında çıkan çatışmaya küfreden babasına Ali’nin gösterdiği tepkidir
Baba ocağından kovulduktan sonra Ali örgütün kendisine oynadığı oyunu öğrenir fakat kurtulmak için hiçbir çaba göstermediği gibi düşünme yeteneğini kaybeder roborlaşır sonunda da eline verilen silahı “denemek için “ bir adam öldürür: Akif Koçsa Ali’nin içine düştüğü örgüt ve zihniyet romanda doğrudan doğruya “olumsuz kutup” niteliğindedir: Dinsizlik Allahsızlık aile kavramından yoksunluk namussuzluk vb Özellikler ilgili figürlerin türlü davranışlarında ve konuşmalarında dile gatirilmiştir Buna karşılık Ülkücüler hem İlhan’ın kişiliğinde olumlu kutbu canlandırır hem de mesela Atakan ile Mahmut’un sohbetinde geçerler
Emine Işınsu romanının karşıt düşünceli eylemci figürlerinin ortak yanını Sivas kökenli oluşlarında başka deyişle büyük şehrin Batılı eğitim görmüş burjuva öğrencileri karşısında ezikliklerini yenmek için verdikleri mücadelede görüyor
Romanın olaylara ve insanlara karşı mesafeli gençleri Selen ile Mehmet’in Ankara ve İstanbul’da yerleşmiş olmaları bu bağlam içinde anlamlıdır Sevim Ablanın yeğeni Mehmet Orta Doğuda okumuştur İlhan’I Ülkü Ocağının bir toplantısında dinlediğinde ilginç bulmuştur onun ötekilerdenfarklı olarak kalıplara bağımlı düşünmeyişini beğenmiştir ama onlara katılma konusunda çekingendir mesafeli kalmaktan yanadır
Oysa Emine Işınsu bu ikifigürüne uygun gördüğü mesafeli tutumu genelde benimsememektedir 1970’in Şubat ayında olayların doruğuna ulaştığı sırada resmi çevrelerin ve aydınların yorumunu yadırgar
1970’lerin politik çalkantıları romanda öğrencilerden başka işçi sendikacı patron düzeyinde ele alınıyor Selen’in annesi Gülnaz Hanımsendikacıdır ve işçileri için çocuk yuvaları kreşler açtırmak amacıyla fabrikayı greve götürür Bu grev sırasında yaşadıkları sendikalara sızan çıkarcıların kirli işlerini ve kapitalistlerin oyunlarını öğrenmesine yardımcı olur
Emine Işınsu’nun eleştirdiği kurumlardan biri de basın Gazetelerin satın alınabilirliğini sermayece yönetilebilirliğini çeşitli yönleriylesergiliyor
Romanın odak sembolü esere adını veriyor:Canbaz Denge sağlama aracı canbaz sopası ile ideolojiler arasında bir bağıntı kurulurken hayatın tehlikesi ve insanın kendini kanıtlama güdüsü de ip ve canbaz semboliğinde dile getiriliyor
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: “canbaz” Emine Işınsu’nun romancılığını kanıtlayan bir eser Türkiye’nin problemli bir dönemini kendi siyasal görüşü açısından ama sanatlı biçim bilinci içinde göstermektedir