Canlılık Ve Çevre

www
Canlılık ve Çevre

CANLILARIN ARASINDAKİ BESLENME İLİŞKİLERİ VE YAŞAMA BİRLİKLERİ

1) Ototroflar (Üreticiler)
• İnorganik maddelerden organik madde sentezlerler
• En fazla bulunan gruptur
• İki tiptir

A) Fotosentetikler :
• Işık enerjisini kullanırlar
• Klorofilleri vardır
• ÖRNEK:Yeşil bitkiler,bakteriler ve mavi-yeşil algler

B) Kemosentetikler :
• Kimyasal enerjiyi kullanırlar
• Klorofilleri yoktur
• ÖRNEK: Nitrit bakterileri, nitrat bakterileri, azot bakterileri, kükürt bakterileri, demir bakterileri

2) Heterotroflar (Tüketiciler)
• Hazır besin kullanırlar
• 3 tiptir

A) Holozoik Canlılar :
• Katı besinlerle beslenirler
• I) Etçiller (Karnivor)
II) Otçullar (Herbivor)
III) Hem etçil hem otçullar (Omnivor)

B) Simbiyotik Canlılar :
I) Mutualizm  (+,+)  Mantar ve su yosunu(Liken)
II) Kommensalizm  (+,0)  Köpek balığı, echenes balığı
III) Parazitlik  (+,-)  Bit,pire,kene
• Tam parazitlik: Sindirim sistemi iyi gelişmemiş, insan ince bağırsağında yaşayan yassı kurtlar
tam parazittir
• Yarı parazitlik: Ökseotu gibi bitkinin gövdesine sarılarak su ihtiyacını karşılayan parazitlerdir

C) Saprofit Canlılar :
• Organik maddeleri inorganik maddelere ayrıştırırlar
• Enzim sistemleri iyi gelişmiştir
• Hücre dışı sindirim yaparlar
• ÖRNEK:Çürükçül bakteriler, mantar ve küfler

NOT 1 : Öglena ve böcekçil bitkiler hem ototrof hem de heterotrofturlar

Parazitlik Kommensalizm Mutualizm

NOT 2 : Protookoperasyon : Bir arada yaşayan iki türün belirli bir süre birbirlerinden yararlanmaları olayıdır Timsah-Kürdan kuşu

GÜNEŞ
FOTOSENTETİKLER ITÜKETİCİLER(OTOBUR)
KEMOSENTETİKLER
SAPROFİTLER IITÜKETİCİLER(ETOBUR )

YAŞAMA BİRLİKLERİ
Birey – Populasyon – Komünite – Ekosistem – Biyosfer

• Populasyon : Aynı türden canlıların oluşturduğu topluluğa denir
• Komünite : Farklı populasyonların oluşturduğu topluluğa denir
• Ekosistem : Canlıların yaşamış olduğu cansız çevreye denir
• Biyosfer : Ekosistemi tamamen çevreleyen yapıya denir
• Ekoton : Sınır bölgesidirBuradaki tür sayısı en fazladır
• Mikroklima : Farklı iklim ortamları
• Habitat : Canlının adresidir yani ekosistemde
• yaşadığı yerdir
• Ekolojik Niş : Canlının habitattaki görevidir
• Süksesyon : Baskın türün değişmesidir
• Flora : Bitki topluluğuna denir
• Fauna : Hayvan topluluğuna denir

Ekosistem  Komünite  Populasyonlar  Topluluklar
Spil dağı Spil dağında Spil dağında Spil dağında
yaşayan canlılar yaşayan çamlar yaşayan çam toplulukları

POPULASYON

Populasyonu etkileyen faktörler:

a) Doğum
b) Ölüm
c) Salgın hastalıklar
d) Savaşlar
e) Doğal afetler
f) Besin miktarı
g) Yaşama alanı
h) Artık miktarı
ı) Göç (İçe göç-Dışa göç)

Bir populasyonda ; Birey Sayısı
1) Doğum oranı > Ölüm oranı  Populasyon büyür
İçe göç > Dışa göç Ortam şartları iyidir
Genç miktarı çoktur
Zaman

Birey Sayısı
2) Doğum oranı < Ölüm oranı  Populasyon küçülür
İçe göç < Dışa göç Ortam şartları kötüdür
Yaşlı birey fazladır
Zaman

Birey Sayısı
3) Doğum oranı = Ölüm oranı  Populasyon dengededir
İçe göç = Dışa göç Ortam şartları normaldir
Bireyler eşit sayıdadır
Zaman

• Bir populasyonda yaşanabilen maximum birey sayısına taşıma kapasitesi denir
• Bir populasyondaki birey sayısı populasyonun yoğunluğu belirler

Son
Tüketiciler

II Tüketiciler

I Tüketiciler

Üreticiler

• Besin piramidinde üreticilerden tüketicilere doğru gidildiğinde sayıda azlık,irilik ve biyokütlede azlık görülür
• Beslenme seviyelerinde enerji transferindeki hiyerarşi “kim kimi yer” sorusunun cevabına göre belirlenir
• Besin piramidinde yukarılara doğru çıkıldıkça enerji kaybı olur

İç Parazitlik (endoparazit): Bağırsakta yaşayan solucan ve kurtlar,bakteriler,mantarlar ve bazı bir hücreliler bu gruptandır Enzim sistemleri olmadığı için kompleks besinleri sindiremezler

Dış Parazitlik (ektoparazit): Canlının dışında yaşayan parazitlerdir Enzim sistemleri ve sindirim sistemleri vardır Bit,pire,tahta kurusu,kan emici sinekler bu gruba girer

• Parazit bakterilerin sindirimle ilgili enzim sistemleri gelişmemiştir
• Bütün parazitlerde üreme sistemi gelişmiştir

AZOT DEVRİ

• Azotun asıl kaynağı havadırFakat bitkiler havadaki serbest azotu doğrudan alamazlar
• Havadaki azot toprağa iki şekilde bağlanır
1)Bazı bitkilerin köklerindeki yumrularda yaşayan azot bağlayıcı bakterilerle
2)Şimşeğin elektrik enerjisi sonucu atmosferdeki azotun oksijenle birleşmesiyle NO2- , Bununda suyla birleşmesiyle HNO3 oluşur ve buda toprağa karışır

• Nitrifikasyon : Bitki ve hayvan hücrelerinde bulunan organik azotun yeşil bitkilerin kullanabileceği nitrat tuzlarına dönüştürülmesidir3 safhadır

1) Ayrışma : Çürükçül bakterilerin azotlu besinleri ayrıştırarak NH 'e dönüştürmesidir

2) Nitritleşme : Nitrit bakterilerinin NH3’ü HNO3’e dönüştürmesidir

3) Nitratlaşma : Nitrat bakterilerinin HNO3'ü nitrat tuzuna dönüştürmesidir

• Denitrifikasyon : Bitkiler tarafından kullanılmayan nitrat tuzlarının denitrifikasyon
bakterileri tarafından parçalanarak atmosfere serbest azot olarak göndermesidir

HAYVAN TOPLULUKLARI

1) Organize Olmuş Gerçek Topluluklar
• Bal arısı,karınca toplulukları insan toplulukları gibi
• Topluluktan ayrılan birey tek başına hayatını sürdüremez

2) Belli Amaçlarla Belli Zamanlarda Oluşan Topluluklar
• Antartika kıyılarındaki adalarda üreme mevsiminde bir araya gelen,üreme bitince de dağılan
kral penguenler bu tür topluluktur
• Tüm hayatı boyunca sürü halinde yaşayan canlılara örnek fillerdir