Deniz Biyolojisi

Yüksek Organizasyonlu Deniz Canlıları :
Yüksek organizasyonlu canlılar çok sayıda türleri kapsamakla birlikte biz en çok bilinen " Köpek balıkları " ve " Balina " türlerine örnekler verdik
Köpek balıkları belgesellerde ve filmlerde gördüğünüzden çok daha mükemmel ve gizemli yaratıklardırKöpek balıklarının kendi içerisinde birçok alt türleri vardır
Örneğin mamuzlu köpek balığı, boğa köpek balığı ve çekiç başlı köpek balığı gibiFakat köpek balıklarının bazıları çok uysal olmakla birlikte diğer bazı türleri oldukça saldırgan olup önüne gelen hemen her tür canlıya saldırabilirler
Saldırgan bir köpek balığı grubu kendilerinden onlarca kat daha büyük olan balinalara bile saldırabilirler


Bu balıklardan en ünlüsü ise " Beyaz köpek balıkları " dır
Bu balıklar köpek balığı türleri arasında en saldırganı olup yunuslara, foklara, deniz aslanlarına ve hatta balinalara bile saldırabilirler
Bir köpek balığını tehlikeli yapan en önemli organları dişleridirEğer dişleri normal bir balığınki gibi pek keskin olmasaydı, köpek balıkları tanındığı kadar tehlikeli olmayacktı
Birçok insan köpek balığının avını özellikle kuvvetli çene darbeleriyle parçaladığını zanneder fakat asıl fonksiyon çenede değildir
Köpek balıklarının dişleri öyle mükemmel bir anatomiye sahiptirki hem bir jilet kadar keskin hemde ince elenmiş bir testere kadar yivlidir
Bir köpek balığı avını ısırdıktan sonra başını derhal sağa sola doğru sallamaya başlarBu şekilde davranarak dişleri arasına sıkışan bir objeyi ivmelendirip yanal olarak dişleri üzerinde hareket etmesini sağlar
Obje veya av, dişleri üzerinde hareket ettiği zaman jilet kadar keskin olan dişler tarafından rahatlıkla kesilirBöylelikle balık avını kısa süre içerisinde parçalayarak etkisiz hale getirir


Köpek balığı avını parçalarken gözlerini asla açmaz
Bunu yapmasının nedeni ise avını parçalaması esnasında etrafa saçılacak kemik parçalarından gözlerini korumak içindir
Çünki bir canlının kemiği kırıldığı (insan olsun hayvan olsun) zaman küçük partiküller haline gelen kemik parçaları oldukça keskin bir hale dönüşür
Bazı köpek balığı türlerinin boyları oldukça büyük olmasına karşın çok uysal olabilirlerHatta bazı türleri iri memelilere saldırmak yerine deniz planktonları ve küçük deniz canlıları ile beslenmektedir

Sağdaki resimde erişkin bir köpek balığı, bir insanla karşılaştırılmış olarak görülüyor
Buna karşın doğada, resimdekinden çok daha iri köpek balıklarınında yaşamasına karşın bazıları insanların zannettikleri gibi bir saldırganlık göstermezler

Köpek balıklarının vücut şekilleri çok mükemmel bir şekilde dizayn edilmiştirTıpkı bir füzeye benzeyen vücutları ve güçlü yüzgeçleri sayesinde saatte 60 - 80 km ye kadar hıza erişebilmektedirler Diğer bir mükemmel özellikleri ise solungaçlarının bu kadar süratle giderken sudaki oksijenden maksimum istifade edebilmesi için yan yaraflarda özel olarak konumlanmış olmasıdır
Dikkat ettiyseniz yarış arabalarının her iki yanında hava boşlukları olduğunu görürsünüzBu boşluklar, araba süratle giderken motorun havayı daha rahat bir şekilde emmesine yardımcı olmak içindirKöpek balıklarının yanlarındaki solungaçlarda, hayvan büyük bir süratle yüzerken sudaki oksijeni maksimum absorbe etmesi için yan taraflarda birer boşluk bırakacak şekilde konumlanır
İnsanların köpek balıklarından esinlenerek taklit etmeye çalıştığı bu mükemmel sistemi köpek balıkları haberleri bile olmadan milyonlarca yıldır kullanmaktadır
Bugün halen sadece zevk amacıyla köpek balığı öldüren insanlar vardırBazı balıkçılar ise besin değeri ve parasal değeri çok yüksek olduğundan dolayı hiç durmaksızın köpek balıklarını avlamaktadırlar Bazı uzakdoğu ülkelerinde balıkçılar, lüks restoranların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yanlızca yüzgeçlerini kesip balıkları tekrar çaresiz bir şekilde denize atmaktadırlar
Eğer bu mükemmel yaratıkların korunması amacıyla bir önlem alınmaz ise yakın bir zaman içerisinde soyları tükenme noktasına gelecektir Ve eğer köpek balıklarının soyları tükenirse, denizde avlanılması ve sayılarının azaltılması gereken birçok av hayvanının nüfusları gitgide artacak ve deniz ekosistemini altüst etmeye başlayacatır

Balinalar
Doğadaki en büyük memeli hayvanları temsil eden balinaların bazı türleri küçük boyutlara sahip olmasına karşın bazı türlerinin boyları ise 35 - 40 metreye kadar varabilir
Balinalarda kendi aralarında uysal ve saldırgan olarak ayrılırlarEn tanınan uysal balina, boyutları 35 metreye varmasına rağmen planktonlarla beslenerek yaşamlarını sürdürürler

Resimde görülen iri bu balina cüssesin büyük olmasına karşın oldukça uysaldırBu balinaların bazı türleri plnaktonlar ve küçük balıklar ile beslenmektedirler Planktonların çok küçük canlılar olduğunu biliyoruzFakat bu kadar büyük cüsseli bir balina plnaktonlarla nasıl beslenebilmektedir ?
Balina bunu, çenelerinin arkasında bulunan kusursuz bir yüzgeç sistemi sayesinde başarırBoyu yaklaşık 40 metreye varan ve planktonlarla beslenen bir balina, tek hamlede vücuduna 3 oda dolusu suyu doldurabilirVücuduna doldurduğu bu muazzam su kütlesini, mükemmel bir yüzgeç sistemine sahip çenelerinden tekrar dışarı verir
Su büyük bir hızla dışarı çıkarken plankton ve diğer küçük canlılar (ufak balıklar gibi) çenedeki yüzgeçte kalırlarBir cm3 suyun içinde onlarca plankton bulunduğuna göre metrelerce küp su içerisinde içerisinde milyarlarca plankton bulunabilirBalina bunu defalarca yaparak, midesini protein değeri yüksek bu ufak canlılar ile doldurur
Katil balinalar saldırgan olmalarına karşın eğitildikleri zaman dost olmaktadırlarFakat vahşi yaşam ortamlarında birer köpek balığı gibidirler
Denizlerin en vahşi hayvanları sayılan beyaz köpek balıkları bile bir katil balinayı gördüğü zaman mümkün olduğu kadar ondan kaçınmaya çalışır
Bu canlılar, karşılaştıkarı bir köpek balığını tek bir çene darbesiyle ikiye bölebilirler
Bazı katil balinalar fok ve deniz aslanlarını avlamak için sahile kadar kovalayabilirlerVe bu kovalamaca neticesinde başarılıda olurlar
Katil balinanın yakşaltığını gören fok veya deniz aslanı sürüsü çareyi kumsala çıkmakta bulurlar

Fakat katil balinanın sahile kadar çıkacağını ummazlar
Şekildede gördüğünüz gibi balina fokları avlamak için kendini sahile kadar vurabilmektedirNitekim bazı foklar hayvanın koca ağızından kurtulamaz
Televizyonlarda gördüğümüz gösteri balinaları bu katil balinalardırVahşi yaşamlarındakinin aksine eğitilidikleri zaman oldukça uysal olan bu yaratıklar insanların çok yakın dostu olabilmektdir

Senede bir kez belirli dönemlerde doğum yapan balinalar, yavrularını doğurmak için sığ sulara göç ederler
Göç sırasında binlerce mil yol katedebilirlerDeniz araştırmacıları halen balinaların nasıl yönlerini şaşırmadan devasal okyanuslarda istedikleri yerlere gidebildiklerini tam olarak çözememişlerdir
Bir balina sürüsünün içindeki bireyler, çok tiz bir ses çıkararak birbirleriyle anlaşmaktadırlarBu seslerin ne anlama geldiği konusunda uzun araştırmalar yapılmaktadır

Çıkarılan bu sesler kilometrelerce ötedeki başka balinalar tarafından ve hatta insanlar tarafından bile duyulabilr Balinaların bu seslere nasıl yanıt verdikleri ise bir sırdır
Balina ve köpek balıkları deniz ekosistemi için mutlaka gerekli olan canlılardırFakat insanların bilinçsiz avlanmaları sonucunda denizlerdeki av - avcı oranı süratle bozulmakta, ve denizel ekosistemin dengeleri altüst olmak üzeredir
Örnek verecek olursak okyanuslarda istakozlarla beslenen ve aynı zamanda besin olarak tüketilen bir balık türü, istakozların bilinçsiz avlanılması sonucunda açlık ve nihayetinde ölüm tehlikesiyle karşı karşıya gelirYani insanlar, besin olarak tükettiği bu balıkları kendi elleriyle yok etmektedirler
Aynı şekilde köpek balığı ve balinaların sayılarındaki süratli düşüş, av sayısının yükselmesine (örneğin foklar ve küçük balıklar) ve dolayısıyla denizel ekosistemde bir nüfus patlamasına yol açarAv canlılarının sayısı yükseldikçe denizdeki diğer canlıların yaşamları olumsuz yönde etkilenmektedir Umuyoruzki şu an bu mükemmel deniz yaratıklarının soylarının devam etmesi için yürütülen çalışmalar olumlu sonuç versin ve hergeçen gün yıkılma noktasına biraz daha yaklaşan deniz ekosistemi eski durumuna kavuşsun