Tek Hücreli Canlılardan Çok Hücreli Canlılara Geçiş

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-06-2012

Tek Hücreli Canlılardan Çok Hücreli Canlılara Geçiş
İlkel tek hücrelilerin gelişmesi üç farklı organizasyn formu doğurdu: a) Çok farklılaşmış tek hücreli canlılar (silli hayvan ve terliksi hayvan gibi); b) Büyük ve çok çekirdekli; ama hücrelere ayrılmamış, yani esas anlamda çok hücreliliğe geçmemiş alg ve mantar gibi sönoblastik organizmalar

Büyüme cisimciğinde her çekirdek etkin plazma kısmı ile bir energid oluşturur; c) Çok hücreliler

En iyi gelişmiş yaşama şekillerine çok hücreliler ulaşmıştır

Çok hücreliliğe geçiş evrim sürecinde birbirinden bağımsız olarak çeşitli organizma gruplarında gerçekleşmiştir

Birkaç damla dere suyu ışık mikroskobunda incelenirse, tekhücreli kamçılı bir yeşil alg, Chlamydomonas görülür Bu bölünerek çoğalır; çoğalma sonucu iki oğul hücre oluşur

Oğul hücreler, ana hücre büyüklüğüne ulaşıncaya kadar büyür

Daha sonra onlar da bölünerek, yeni oğul hücreler oluşturur

Bu olgu aralıksız olarak sürüp gider

Bu yüzden de tekhücreliler için ölümsüz, ya da daha iyisi potansiyel (=gizli) ölümsüz ifadesi rahatça kullanılabilir

Yeşil algler çok sayıda tek-hücrenin bir araya gelmesinden oluşur

Gonium adlı yeşil algde 4-16 adet Chlamydomonas benzeri hücre bir araya gelir ve bir plaka üzerinde hücre birliği oluşturur

Gerçek dokunun olmadığı çok hücrelilerden ve sesil (=yer değiştirmeyen) süngerler (Porifera, yaklaşık 5 000 türe sahip) tekhücrelilerle, yüksek organizasyonlu çokhücreliler arasında geçit formudur Şişeye benzeyen vücudun çeperi yakalı kamçı hücreleri ve amipsi hareket yapan iki temel hücre tabakasından oluşur

Bu jelimsi bir destek tabakası ile doludur

Burada çeşitli hücre tipleri bulunur

Örtü hücreleri koruyucudur

Yakalı kamçı hücreleri besin alır

Bunlar farklılaşmıştır

Destek tabakasında serbestçe hareket edebilen ve Archaeosit denen hücrelerdeki farklılaşma azdır

Süngerler ayrı ayrı hücrelerinin birbirine bağımsızlığı nedeniyle çok düşük oranda bireysellik özelliği taşır:

a) Büyüklük ve şekilleri çok değişkendir, b) Kendilerini yenilerler; ama hücreleri geriler, c) Her hücre uyarılır; ama aralarında müşterek bir çalışma yoktur

Üç yapı formuna rastlanır Boru (=Askon) tipi delikli bir borudan oluşur; ortada merkez boşluğu ve üst akıntı açıklığı (=Oskulum) taşır

Sikon tipinde boru çeperinin katlanması, Löcon tipinde ise çeperde kamçı odalarının oluşumu ile yakalı kamçı hücrelerinin sayısı artırılır

Sinir, duyu ve kas hücreleri yoktur

Bunlar üreme hücrelerini oluşturabilir veya kemiksi iplik ya da iğneleri kalkerden yapar

Buna karşın tatlısu poliplerinden Hydra’da daha ileri bir hücre farklılaşması vardır

Bunlarda salgı, kas, duyu ve sinir hücreleri görülür

Bu nedenle hidralar hayvanlar aleminde ilk gerçek çokhücrelidir

09-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tek Hücreli Canlılardan Çok Hücreli Canlılara Geçiş Tek Hücreli Canlılardan Çok Hücreli Canlılara Geçiş İlkel tek hücrelilerin gelişmesi üç farklı organizasyn formu doğurdu: a) Çok farklılaşmış tek hücreli canlılar (silli hayvan ve terliksi hayvan gibi); b) Büyük ve çok çekirdekli; ama hücrelere ayrılmamış, yani esas anlamda çok hücreliliğe geçmemiş alg ve mantar gibi sönoblastik organizmalar Büyüme cisimciğinde her çekirdek etkin plazma kısmı ile bir energid oluşturur; c) Çok hücreliler En iyi gelişmiş yaşama şekillerine çok hücreliler ulaşmıştır Çok hücreliliğe geçiş evrim sürecinde birbirinden bağımsız olarak çeşitli organizma gruplarında gerçekleşmiştir Birkaç damla dere suyu ışık mikroskobunda incelenirse, tekhücreli kamçılı bir yeşil alg, Chlamydomonas görülür Bu bölünerek çoğalır; çoğalma sonucu iki oğul hücre oluşur Oğul hücreler, ana hücre büyüklüğüne ulaşıncaya kadar büyür Daha sonra onlar da bölünerek, yeni oğul hücreler oluşturur Bu olgu aralıksız olarak sürüp gider Bu yüzden de tekhücreliler için ölümsüz, ya da daha iyisi potansiyel (=gizli) ölümsüz ifadesi rahatça kullanılabilir Yeşil algler çok sayıda tek-hücrenin bir araya gelmesinden oluşur Gonium adlı yeşil algde 4-16 adet Chlamydomonas benzeri hücre bir araya gelir ve bir plaka üzerinde hücre birliği oluşturur Gerçek dokunun olmadığı çok hücrelilerden ve sesil (=yer değiştirmeyen) süngerler (Porifera, yaklaşık 5 000 türe sahip) tekhücrelilerle, yüksek organizasyonlu çokhücreliler arasında geçit formudur Şişeye benzeyen vücudun çeperi yakalı kamçı hücreleri ve amipsi hareket yapan iki temel hücre tabakasından oluşur Bu jelimsi bir destek tabakası ile doludur Burada çeşitli hücre tipleri bulunur Örtü hücreleri koruyucudur Yakalı kamçı hücreleri besin alır Bunlar farklılaşmıştır Destek tabakasında serbestçe hareket edebilen ve Archaeosit denen hücrelerdeki farklılaşma azdır Süngerler ayrı ayrı hücrelerinin birbirine bağımsızlığı nedeniyle çok düşük oranda bireysellik özelliği taşır: a) Büyüklük ve şekilleri çok değişkendir, b) Kendilerini yenilerler; ama hücreleri geriler, c) Her hücre uyarılır; ama aralarında müşterek bir çalışma yoktur Üç yapı formuna rastlanır Boru (=Askon) tipi delikli bir borudan oluşur; ortada merkez boşluğu ve üst akıntı açıklığı (=Oskulum) taşır Sikon tipinde boru çeperinin katlanması, Löcon tipinde ise çeperde kamçı odalarının oluşumu ile yakalı kamçı hücrelerinin sayısı artırılır Sinir, duyu ve kas hücreleri yoktur Bunlar üreme hücrelerini oluşturabilir veya kemiksi iplik ya da iğneleri kalkerden yapar Buna karşın tatlısu poliplerinden Hydra’da daha ileri bir hücre farklılaşması vardır Bunlarda salgı, kas, duyu ve sinir hücreleri görülür Bu nedenle hidralar hayvanlar aleminde ilk gerçek çokhücrelidir