Manik Depresif Psikoz Nedir?

(İki uçlu mizaç bozukluğu bipolar duygulanım bozukluğu psikoz manik depresif-PMD)

Bu hastalık mani ve depresyon atakları ile karakterizedir Hastanını duygulanımı mani dönemlerinde neşe depresyon dönemlerinde umutsuzluk ve çökkünlükle karakterizedir Ara dönemlerde kişi normale döner Bazı hastalarda mani ve depresyon belirtileri bir arada görülürken bazı hastalarda belirtiler hafif düzeydedir (hipomani)

Toplumda görülme sıklığı %1-2’dir Kadınlar ve erkeklerde eşit oranlarda görülür Hastalar ilk atağı genelde yirmi yaşlarında geçirirler ancak daha önce veya daha sonra da olabilir Beş altı yaşlarında veya elli yaşından sonra ilk atağını geçiren hastalara da rastlanabilmektedir Bazen ilk atak depresyondur bu durumda tanı koymak zordur ve genelde gecikir Hastalığın ortaya çıkışı sıklıkla kişinin meslek ve eş seçimi dönemine rastlar ve kısa sürede tanı konulup önlem alınmazsa kişinin hayatında önemli sekeller bırakır

()

HASTALIK NEDEN ORTAYA ÇIKAR?
Pek çok rahatsızlıkta olduğu gibi bu hastalığın nedeni de tam olarak bilinememektedir Diğer psikiyatrik hastalıklar içinde genetik geçişi en fazla olan rahatsızlık manidir Hastaların %50’sinin anne veya babasında aynı hastalık olduğuı tespit edilmiştir Tek yumurta ikizlerinden birinde mani olduğunda diğerinde mani görülme oranı %70 tir Bu hastaların birinci derece yakınlarında mani ve depresyon görülme oranı normal topluma göre daha sıktır

Akrabalık derecesi azaldıkça risk azalmaktadır Örneğin hastanın kuzeninin aynı hastalığa yakalanma riski kardeşine göre daha düşüktür

()
MANİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Mani belirtileri şöyle özetlenebilir:
Enerji artışı kolay yorulmama
Aşırı neşelenme veya aşırı sinirlilik
Dikkatin çabuk dağılması
Uyku ihtiyacında azalma
Muhakeme yeteneğinde bozulma düşüncelerde aşırı artma
Cinsel istek ve aktivitede artma
Hastalığı kabul etmeme
Aşırı para harcama
Riskli davranışlar içine girme
Konuşmada aşırı artma konuşmanın bölünememesi hızlı konuşma
Kendine aşırı güven kendini büyük ve önemli biri olarak görme
()

HİPOMANİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Hipomani belirtileri maniye göre daha hafiftir Sıklıkla hastalık olarak görülmeyip gözden kaçabilir Atak sırasında aşağıdaki belirtilerden üçünün bir arada bulunması gerekir:

Kişinin kendine güveninde aşırı artma
Uyku ihtiyacında azalma
Dikkatin kolayca dağılması
Fiziksel ve zihinsel aktivitede aşırı artma
Kötü sonuçlar doğurabilecek aktiviteler içine girme
Tanı koyabilmek için bu belirtilerin bir süredir devam ediyor olması gerekir Hastalar genelde neşelidir bazen neşe yerine aşırı sinirlilik olabilir Konuşma artmış hareketler hızlanmıştır Hasta bir şey anlatırken bir başka konuya kolayca geçmekte bazen knouştukları anlaşılması güç hale gelebilmektedir Karşı cinse ilgi artmıştır Cinsel istek ve aktivitelerde artış görülmektedir Kişi sorumsuzca para harcayabilir Ödeyemeyeceği borçlar altına girebilir riskli işeri kolayca üstüne alabilir Çok hızlı araba kullanabilir karşı cinse sarkıntılık yapabilir Bu nedenle polis ve yargı ile başı derde girebilir Topluma uygun olmayan giysilerle dolaşma veya aşırı makyaj yapma görülebilir Sosyal aktivitelerde artış mevcuttur İnsanlarla kolayca ilişki kurabilir çok arkadaş edinir etrafa ilgi artmıştır Bazen en ufak ayrıntılar dikkatini çeker bu nedenle belli bir konu üzerinde uzun süre duramaz Hastaların çoğunun içgörüsü yoktur Hasta olduklarının farkında değildir veya hasta olduklarını kabul etmek istemezler

DEPRESYON BELİRTİLERİ NELERDİR?

Mani hastalarında görülen depresyon belirtileri diğer depresyon ile aynıdır Aradaki tek fark bu hastalarda depresyon ataklarından başka mani ataklarının da görülmesidir

HASTALIĞIN SINIFLANDIRILMASI NASILDIR?

Atakların görülme şekli ve sürelerine göre hastalığı alt başlıklar halinde sınıflandırabiliriz:

1Bipolar I bozukluk: Hasta en az bir mani veya karışık mani depresyon atağı geçirmiş olmalıdır Hastanın depresyon atağı geçirmiş olması şart değildir

2Bipolar II bozukluk: Hastaların en az bir depresyon ve bir hipomani atağı geçirmiş olması gerekir Hastanın mani atağı geçirmemiş olması gerekir Bu hastalarda özellikle hipomani atağı daha zor tespit edilir ve tanı konması zordur

3 Siklotimik bozukluk: En az iki yıldır devam eden depresyon ve hipomani atakları olmalıdır Yine bu grupta da mani atağı geçirmemiş olmak gerekir

Süresi ve görülüş zamanına göre de hastalık şu alt gruplara ayrılır:

Hızlı döngülü mani: hastalar bir yıl içinde dört veya daha fazla sayıda atak geçirirler
Aşırı hızlı döngülü mani: bir hafta içinde dört veya daha fazla sayıda atak görülür Bazen hasta bir gün içinde dört mani depresyon atağı geçirebilir
Mevsimsel özellik gösteren mani: bu hastalarda atakların ortaya çışı genelde belli mevsimlere rastlar
Doğum sonrası mani: doğumdan sonra dört hafta içinde hastalık görülür
HASTALIKTA GİDİŞ VE SONLANIŞ NASILDIR?

Hastalık tedavi edilmediği taktirde genelde üç ay içinde kendiliğinden düzelir

Tedavi ile hastaların çoğu birkaç ay içinde normal hayatlarına dönerler Bununla birlikte hastalığın tekrarlama şansı yüksektir Ataklar arası iyilik dönemlerinin süresini kestirmek zordur Birkaç ataktan sonra genelde aradaki süre kısalır Ortalama beş ataktan sonra ataklar arası süre sabitleşir ve genelde 6-9 aydır Hastalığın seyrinin nasıl olacağını önceden belirlemek zordur Hastalık çok geniş bir yelpazede kendini gösterir Bazı hastalar tek bir atak geçirip bir daha uzun süre hastalanmayabilirler (%7) Bazı hastalar depresyon ve mani ataklarını arka arkaya geçirirler bazen de hızlı döngülü mani dediğimiz durum ortaya çıkar ve hastalar gün içinde maniden depresyona değişim gösterirler Sadece mani atağı geçiren hastalar %10-20 oranındadır ()

HASTALIK NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Hastalığın tedavisi iki aşamalıdır Birinci aşamada var olan atak tedavi edilir İkinci aşamada ise amaç tekrar atak geçirilmesini önlemektir Atak sırasında hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekebilir
()
Uzm DrSibel Mercan tarafından hazırlanmıştır