Çocukların Özgüvenini Yıkan Aile Tipleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-06-2012

Koruyu Aile
Bizim kültürümüzde en çok görünen ve çocuklarda özgüven gelişimini zedeleyen aile tipi koruyucu ailedir

Bu tarz ailelerde çocuklar aşırı derecede sevilirler

Bu sevginin neticesi olarak özellikle anneler çocuğunun her işini kendisi yapar

Yemeğini yedirir

odasını toplar

ayakkabısını giydirir

çantasını hazırlar

yatağını yapar

Hatta bazı ailelerde bu ilişki daha da ileri gider

çocuğun çorabını annesi giydirir

dişini annesi fırçalar

¤¤¤¤ini bile annesi-babası yapar

Her işi anne-babası tarafından yapılan bu çocuklar

kendi başlarına bir iş yapamayacaklarını düşünürler

Anneye bağlı bir kişilik geliştirirler

Komşu ziyaretlerinde annenin dizinini dibinden ayrılmaz

bir yabancı karşısında başlarını öne eğip öylece beklerler

Bu aileler çocukların kendi işlerini kendilerinin yapmasına fırsat vermeli ve onları cesaretlendirmelidir

Mükemmeliyetçi Aile
Bazı aileler ise aşırı mükemmeliyetçidir

Bu ailelerde

çocuk ne yaparsa yapsın aileyi memnun edemez

Çocuk odasını kendi çapında toplar ama anne

“Bu nasıl oda toplama

hala yerlerde bir sürü oyuncak var” der

Çocuk yazılıdan 80 alır

anne-baba “Neden 100 almadın?” diye çocuğu sorgular

Çocuk

yemeğini doğal olarak biraz dökerek yer

anne-baba “Yemek yemeyi bile bilmiyorsun

” der

Bu ailenin çocukları bir türlü anne-babalarını memnun edemezler

Çünkü anne-baba daima mükemmeli ister

mükemmel ise bir çocuk için çok zordur

Bunun sonucu olarak da bu ailelerin çocukları devamlı eleştirilirler

Böyle bir eleştiri ortamında büyüyen çocuk yeteneksiz ve beceriksiz olduğunu düşünür

Biz mükemmel değiliz ki

çocuklarımızı mükemmel için zorlayalım

Baskıcı Aile
Bu ailelerde çocuğun pek söz hakkı yoktur

“Sus bakalım

sen ne bilirsin?” “Geç odana sesini çıkarma” gibi sözlerle çocukların kendini ifade etmeleri

hakkını savunmaları engellenir

Anne-baba aşırı serttir

Her şey sertlikle ve katı kurallarla çözülmeye çalışılır

Sık sık şiddete başvurulur

Çocuk bu aile ortamında düşüncelerini ifade etmekten korkar

Çünkü anne-babasının aşırı sert tepki vereceğini ya da onun söyledikleri ile dalga geçeceğini düşünür

Bu ailede sindirilen ve susturulan çocuk

toplum içine çıktığında da kendini ifade etmekten çekinir

korkar

Olayları sadece korku ile çözmek yanlıştır

korku bir eğitim aracı olabileceği gibi sevgi de bir eğitim aracıdır

Kıyaslayan Aile
Bazı anne-babalar sürekli çocuklarını bir başkası ile kıyaslarlar

Çocuğun temizliği

uykusu

notları

boyu

resimleri

yürümesi

yemek yemesi

ya kardeşi ya da komşunun bir başka çocuğu ile kıyaslanır

Bu kıyaslanma neticesinde çocuk başarısız ve beceriksiz gösterilmiş olur

Yetenekli olmadığı ona ima edilmiş olur

Daima kıyaslayacak iyi birileri bulunduğundan bu çocuklar bir türlü kendilerini başarılı hissedemezler ve kendilerine olan olumlu algıları ve saygıları düşer

Hâlbuki her çocuk özeldir ve sadece kendisi ile kıyaslanabilir

Sevgi Göstermeyen Aile
Çocuklara aşırı sevgi gösteren aileler olduğu gibi hiç sevgi göstermeyen

hatta bunu yanlış olarak kabul eden aileler de vardır

Özellikle geçmiş yıllarda

çocuğu kucağa almak

bir başkasının yanında sevip öpmek ayıp sayılmıştır

Bu geleneğin kısmen devam ettiği yerler vardır

İşte

sevginin kalbe gömüldüğü ve ifade edilmediği ailelerde çocuklar sevilmediğini düşünürler

Sevildiğini görmeyen ve hissetmeyen çocukların ise genelde özgüvenleri ve kendilerine yönelik olumlu algıları düşük olur

“Beni kimse sevmiyor

çünkü ben sevilmeye layık değilim” düşüncesini geliştirirler

Bu nedenle sevgimizi ölçüsünde ifade etmekte fayda vardır

09-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çocukların Özgüvenini Yıkan Aile Tipleri Koruyu Aile Bizim kültürümüzde en çok görünen ve çocuklarda özgüven gelişimini zedeleyen aile tipi koruyucu ailedir Bu tarz ailelerde çocuklar aşırı derecede sevilirler Bu sevginin neticesi olarak özellikle anneler çocuğunun her işini kendisi yapar Yemeğini yedirir odasını toplar ayakkabısını giydirir çantasını hazırlar yatağını yapar Hatta bazı ailelerde bu ilişki daha da ileri gider çocuğun çorabını annesi giydirir dişini annesi fırçalar ¤¤¤¤ini bile annesi-babası yapar Her işi anne-babası tarafından yapılan bu çocuklar kendi başlarına bir iş yapamayacaklarını düşünürler Anneye bağlı bir kişilik geliştirirler Komşu ziyaretlerinde annenin dizinini dibinden ayrılmaz bir yabancı karşısında başlarını öne eğip öylece beklerler Bu aileler çocukların kendi işlerini kendilerinin yapmasına fırsat vermeli ve onları cesaretlendirmelidir Mükemmeliyetçi Aile Bazı aileler ise aşırı mükemmeliyetçidir Bu ailelerde çocuk ne yaparsa yapsın aileyi memnun edemez Çocuk odasını kendi çapında toplar ama anne “Bu nasıl oda toplama hala yerlerde bir sürü oyuncak var” der Çocuk yazılıdan 80 alır anne-baba “Neden 100 almadın?” diye çocuğu sorgular Çocuk yemeğini doğal olarak biraz dökerek yer anne-baba “Yemek yemeyi bile bilmiyorsun” der Bu ailenin çocukları bir türlü anne-babalarını memnun edemezler Çünkü anne-baba daima mükemmeli ister mükemmel ise bir çocuk için çok zordur Bunun sonucu olarak da bu ailelerin çocukları devamlı eleştirilirler Böyle bir eleştiri ortamında büyüyen çocuk yeteneksiz ve beceriksiz olduğunu düşünür Biz mükemmel değiliz ki çocuklarımızı mükemmel için zorlayalım Baskıcı Aile Bu ailelerde çocuğun pek söz hakkı yoktur “Sus bakalım sen ne bilirsin?” “Geç odana sesini çıkarma” gibi sözlerle çocukların kendini ifade etmeleri hakkını savunmaları engellenir Anne-baba aşırı serttir Her şey sertlikle ve katı kurallarla çözülmeye çalışılır Sık sık şiddete başvurulur Çocuk bu aile ortamında düşüncelerini ifade etmekten korkar Çünkü anne-babasının aşırı sert tepki vereceğini ya da onun söyledikleri ile dalga geçeceğini düşünür Bu ailede sindirilen ve susturulan çocuk toplum içine çıktığında da kendini ifade etmekten çekinir korkar Olayları sadece korku ile çözmek yanlıştır korku bir eğitim aracı olabileceği gibi sevgi de bir eğitim aracıdır Kıyaslayan Aile Bazı anne-babalar sürekli çocuklarını bir başkası ile kıyaslarlar Çocuğun temizliği uykusu notları boyu resimleri yürümesi yemek yemesi ya kardeşi ya da komşunun bir başka çocuğu ile kıyaslanır Bu kıyaslanma neticesinde çocuk başarısız ve beceriksiz gösterilmiş olur Yetenekli olmadığı ona ima edilmiş olur Daima kıyaslayacak iyi birileri bulunduğundan bu çocuklar bir türlü kendilerini başarılı hissedemezler ve kendilerine olan olumlu algıları ve saygıları düşer Hâlbuki her çocuk özeldir ve sadece kendisi ile kıyaslanabilir Sevgi Göstermeyen Aile Çocuklara aşırı sevgi gösteren aileler olduğu gibi hiç sevgi göstermeyen hatta bunu yanlış olarak kabul eden aileler de vardır Özellikle geçmiş yıllarda çocuğu kucağa almak bir başkasının yanında sevip öpmek ayıp sayılmıştır Bu geleneğin kısmen devam ettiği yerler vardır İşte sevginin kalbe gömüldüğü ve ifade edilmediği ailelerde çocuklar sevilmediğini düşünürler Sevildiğini görmeyen ve hissetmeyen çocukların ise genelde özgüvenleri ve kendilerine yönelik olumlu algıları düşük olur “Beni kimse sevmiyor çünkü ben sevilmeye layık değilim” düşüncesini geliştirirler Bu nedenle sevgimizi ölçüsünde ifade etmekte fayda vardır