Allerjik Deri Hastalıkları

Deri hastalıkları içinde alerjik deri hastalıkları sık görülenlerdir Cildin dış ortamla teması olan bir organ olması alerjik deri hastalıklarının bu organımızda sık olarak ortaya çıkışının başlıca nedenidir Deri yüzeyinde ortaya çıkacak belirti basit bir nedenle (sinek vb) olabileceği gibi sistemik bir hastalığın belirtisi olabileceğini de akıldan uzak tutmak gerekir Deri hastalıklarının büyük bir bölümü bağışıklık sistemini ilgilendiren (immunolojik) ve alerjik mekanizmalar ile ortaya çıkar Burada bahsettiğimiz “alerji” terimi çok geniş kapsamlı bir terim olup birçok deri hastalığının gelişiminde önemli rol oynar Genellikle halk arasında birçok hastalık alerjik mekanizmalarla açıklanmaya çalışılır Örneğin domates yedim ellerimde içi su dolu kabarcıklar çıktı ya da çikolata vb gibi allerjen gıdaların yenmesi ile “kurdeşen oldum” gibi yakınmalara sık rastlamaktayız Alerjik hastalıklar ile gıdalar arasında ilişki kurma eğilimi yaygın bir düşünce tarzıdır ve genellikle kaşıntılı hastalıklara bu tür yakıştırmalar yapılır
Alerji terimini genellikle aşırı duyarlılık reaksiyonlarını tanımlamak için kullanacağım ve bu mekanizmalara bağlı gelişen hastalıklardan bahsedeceğim Vücut için yabancı maddeler derimizin üst tabakasında yer alan hücrelerden başlayıp (Langerhans hücresi keratinosit) daha derin tabakalara kadar çeşitli hücrelerin rol aldığı karmaşık mekanizmalar ile tanınır ve bu da bağışıklık sistemini uyararak deride akut yangısal olayları başlatır
Alerjik deri hastalıkları derinin en çok hangi bölgesine yerleşir?
Belirtilerin deri yüzeyindeki dağılımı alerjik deri hastalıklarının tanısında oldukça yararlıdır Örneğin nikel krom gibi aaaallerden yapılmış kolye saat ve küpe gibi günlük kullandığımız eşyaların deride oluşturduğu alerjik belirtiler bu eşyaların deri ile temas ettiği yerlerde ortaay çıkar Atopik ekzema vasülit kurdeşen gibi hastalıklarda ise belirtiler simetrik dağılım gösterirler derinin her tarafında ortaay çıkarlar Güneşe bağlı deri hastalıkları ise başlıca güneşe göre deri bölgelerinde ortaya çıkar Bu lezyonları yerleşim bölgeleri belirtilerin dizilimi eşlik eden belirtiler hekimin hastalığı tanımasında oldukça yardımcıdır
Bu bir alerjik deri hastalığı mıdır?
Alerji terimi dış ortamda bulunan madde ve uyaranlara karşı aşırı duyarlılıı veya tahammülsüzlüğü ifade eder İnsan yaşamı gereği her gün birçok hastlakık etkeni ile karşılaşır Bunların büyük bölümü bağışıklık sistemimizin yardımı ile yok edilir ve hastalık ortaya çıkmaz Öte yandan endüstrinin gelişmesi ile birçok yeni madde senaaaedilmekte bunlardan günlük yaşama girenleri ilekarşılaşmaktayız Deride ortaya çıkan alerjik hastalıkları bir nedene bağlı olsa bile diğer doahili ve harici birçok etkenin etkisi ile gerek klinik özelliklerde gerekse de hastalığın boyutunda değişiklikler ortaya çıkar Örneğin bir yara nedeniyle başvuran hastaya yara yüzeyine uygulanan iyotlu marhem veya antiseptik maddeler (rivanol vb gbi) ekzama tipi alerjik reaksiyonlara yol açarak klinik görünümü bir yaygın deri ekzaması haline çevirebilmektedir Hastalığın şiddetlenmesinde alerjen ve tahriş edici maddeler güneş ışınları sıcaklık enfeksiyonlar gibi dış etmenlerin yanı sıra alerjik bünye bazı dahili hastalıklar ilaçlar ateşli hastalıklar gibi iç etmenler de rol alır Yani allerjik hastalıklar sanıldığı gibi basit tek bir nedene bağlı hastalıklar değildir birçok faktörün etkisinde ortaya çıkan hastalıklardır
Aşağıda görüldüğü gibi dahili ve harici etkenler deride alerjik hastalıkların oluşmasından sorumludur
Deriye etki eden alerjen ve tahriş edici kimyasal maddeler:
Harici etmenler
· Güneş ışınları
· Sıcaklık
· Enfeksiyonlar
· Tahriş
Dahili etmenler
· Fizyolojik etmenler
· Soyaçekim
· İç hastalıkları
· İlaçlar
· Ateşli hastalıklar
Alerjik deri hastalıkları çok çeşitli alerjik mekanizmalar ile ortaya çıkar Belki de farklı mekanizmalar ile ortaya çıkışlarının gereği klinik belirtileri farklılıklar gösterir Örneğin halk arasında kurdeşen adı verilen “ürtiker” ile temas ekzeması farklı alerjik mekanizmalar ile ortaya çıkar Örneğin halk arasında saman nezlesi olarak bilinen alerjik rinitler çiçek tozları (polen) ve ev tozunun neden olduğu alerjik bir hastalıktır Bunu yanı sıra penisilinlerin neden olduğu deri döküntüleri de gerçek anlamda alerjik hastalıklardır Deterjan örneğinde olduğu gibi günlük hayatta sık kullanılan maddeler gerçekte tahriş edici maddelerdir ve deride alerjik reaksiyonları taklit eden belirtilere yol açarlar Alerjik mekanizma ile ortaya alerjik reaksiyonları taklit eden belirtiler çıkar Alerjik mekanizma ile ortaya çıkmayan hastalıkların alerjik hastalıkları taklit edebildiğini gözden uzak tutmamak gerekir
Prof Dr M Cem MAT
İ Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı