Sonat Nedir?
 

Sonat Nedir?


Sonat, bir solo çalgı ya da çalgılar topluluğu için yapılmış, üç ya da daha çok bölümden oluşan bir bestedir. Piyano ve org gibi klavyeli bir çalgı için bestelenen sonatlar olduğu gibi, keman, viyolonsel, obua ya da flüt gibi çalgılar için bestelenmiş, eşliksiz ya da piyano eşlikli sonatlar da vardır. Biçimi ve yapısı daha sonra konçerto ve senfoni gibi yapıtlarda kullanıldığından, klasik müzikte sonatın önemli bir yeri olmuştur.

Sonat sözcüğü İtalyanca'da, bir çalgıyla seslendirilen ya da çalınan anlamında kullanılan sonare sözcüğünden gelir. Bu terim İtal-yanlar'ca 17. yüzyılın başlannda, ilk barok bestelerin yapılmaya başlandığı dönemde, çalgıyla çalınan bir parçayı insan sesi için bestelenmiş vokal müzikten ayırmak için kullanılmıştır {bak. MÜZİK). Bu dönemde adlannı çalındıklan yerlerden alan iki tür sonat yaygınlaşmıştı: Kilise sonatı ve oda sonatı. Keman ya da klavyeli çalgılar için bestelenmiş ve yaylı çalgılar eşliğinde seslendirilen bu sonat-lann her ikisi de birkaç bölümden oluşuyordu.

Daha ağır bir havası olması nedeniyle, kilise sonatı dinsel törenler için çoksesli müzikten daha uygun düşüyor ve genellikle orgla seslendiriliyordu. Henry Purcell, Johann Se-bastian Bach ve Georg Friedrich Hândel bu çeşit sonatlar yazdılar. Oda sonatı ise dönemin modası olan dans ritimlerine dayanarak besteleniyor ve genellikle klavsen eşliğinde çalınıyordu. Bu iki üslubu birleştiren Arcan-gelo Corelli (1653-1713) oldu. Sonatlannı birbirini izleyen canlı ve ağır dört bölüm üzerine kurdu.

17. yüzyılın sonlannda, Alman besteci Johann Kuhnau (1660-1722) solo klavsen için sonatlar yazan ilk bestecidir. Sonat formunun gelişmesi için örnek olan bu sonatlar birkaç bölümden oluşuyordu. 18. yüzyılın sonlannda piyanonun bulunmasıyla, bugün bildiğimiz biçimde sonatlar bestelenmeye başlandı. Sonatın gelişmesinde Cari Philipp Emanuel Bach ve kardeşi Johann Christian Bach'ın bestelerinin rolü büyüktür.