Genleşme | Makale
 

Genleşme

Genleşme.

Katıları,sıvıları veya gazları oluşturan tanecikler, ortalama konumları çevresinde sü

rekli çalkalanma halindedirler.Bu cisimlerden birine hararet biçiminde güç verilirse,bu güç kinetik enerjiye dönüşür;dolayısıyla,kinetik enerjisi artan tanecikler daha şiddetle çalkalanır ve daha geniş alana yayılmaya çalışırlar;yani sıcaklığı yükselen cisim (katı,sıvı,

gaz)aynı zamanda genleşir

A-KATILARDA GENLEŞME

Dışarıdan hararet alan maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi,dolayısıyla taneciklerin titreşim hızları artar.Tanecikler birbirinden uzaklaşmaya başlar.Bu hadise genleşme adını alır.Tersine bi şekilde nesne dışarıya hararet verdiğinde (madde soğutulduğunda)maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi ,dolayısıyla taneciklerin titreşim hızı azalır ve maddenin hacmi küçülür.

Çubuk gibi uzun biçimli katılarda genleşme,1 uzunluk artışı bi şekilde ortaya çıkar.Katı cisimler normal bi şekilde (yakılmadan)ısıtılırsa boyları uzar.Uzama katsayısı, 1 katı cismin birim boyunu 1santigrat aşama ısıttığımızda boyundaki artmaya verilen addır. İle gösterilir.Uzama katsayısı her katı cisimlerin ayırt edici özelliklerden biridir.Katılarda yüzeyce genleşmede , mesela 1 levha ısıtıldığında yüzeyce genleşir veya soğuduğunda yüzeyce büzülür.Yüzeyce genleşme katsayısı(b),1 levhanın birim yüzeyini bir santigrat aşama ısttığımızda yüzeyindeki artmaya denir.Uzama katsayısının 2 katına eşittir.( )

İlk yüzeyi S ,ilk sıcaklığı t ,yüzeyce genleşme katsayısı b olan 1 levhayı t C ye kadar ısıttığımızda yüzeyi S olursa;genleşme miktarı S=S-S S=S .b. t bağıntısı birlikte bulunulur.Bu bağıntıya göre yüzeyce genleşme miktarı ilk yüzey,yüzeyce genleşme vkatsayısı ve sıcaklık artışı birlikte doğru orantılı olup,farklı özelliklere bağlantılı değildir.

Isıtılan cisimlerin molekülleri daima ısınma sırasında içerden dışarıya doğru devinim ederler.Soğuma sırasında da dışardan içeri doğru devinim ederler.

Hacimce genleşme,ısıtılan her cisimler 3 boyutta uzayarak hacimce genleşir.Tersine soğudukları vakit da büzülürler.1 cismin sıcaklığını bir C artırdığımızda birim hacminde meydana gelen genleşme miktarına ,hacimce genleşme kat sayısı denir.Hacimce genleşme kat sayısı a birlikte gösterilir. Hacimce genleşme katsayısı katı ve sıvıların ayırt edici özelliklerinden olup gazlar sebebiyle geçerli değildir.Çünkü her gazların hacimce genleşme katsayıları eşdeğer olup o da 1273e eşittir. buna ilave olarak katılar sebebiyle a =3 dır.Katı,sıvı ve gazların genleşme katsayıları arasında a