Hile-i Şer-iyye
 

Hile-i Şer-iyye


Dini yasaklamalara karşı yapılan kaçamak. Özellikle faiz konusu için yapılmıştır Faiz almak İslam dininde kesin olarak yasaklanmıştır. Yahudi ve hıristiyan dinlerinde aynıdır. Zamanla değişen toplam ve ekonomik şartları içinde para kazanmak için çeşitli hilelere başvurmak gereği doğmuştur.

Bu hileler önceleri Peygamber sözlerinden yararlanılarak başlamıştır. Mesela bir hadisinde peygamber şöyle der: "Altının altınla değiştirilmesi faizdir ve haramdır. Meğer ki ikisi de al sana ver bana diye peşin ola. Buğday, hurma, arpa da böyledir."

Peygamberin başka hadislerinde bunlara gümüş, hurma, tuz, kuru üzüm, zeytinyağı ve tereyağı da katılmıştır. Faiz almak isteyen müslümanlaı bu kuralların yalnızca bu mallar için geçerli olduğunu öne sürerek diğer mallarla faiz alışverişi yaparlar. Bu dinsel hiyle faizcilerin gönüllerini pek rahatlatamadığı için yeni bir yola başvurulmuş ve çift satın alma sözleşmesi (muhatara) ortaya atılmıştır.

Bu, tam bir İslâm faizciliği icadıdır ve Ortaçağ Avrupa'lılarınca mohatra biçiminde kendi dillerine alınarak olduğu gibi uygulanmıştır. Bu hiyle birkaç biçimde yapılmaktadır: Ya verilen borçla birlikte islenen faizin tutan değerinde bir mal da satılır ve zamanı geldiğinde borç parayla birlikte geri alınır, ya faiz tutarı karşılığında değersiz bir mal satılmak koşuluyla borç para verilir, ya da rehinli bir satın ulm.ı sözleşmesi yapılarak borç verilen paranın faizi miktarımla değeri bulunan bir şeyin kullanma hakkı alınır.