Bilgisayar ve Radar
 

Bilgisayar ve Radar

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1258830736

Bu basit açıklamalardan, radarın çalışma biçiminde zamanlamanın büyük bir önemi oldu
ğu anlaşılabilir. Bilgisayarlardan yararlanılarak radar ekranını daha kolay okuyabilmenin ve istenmeyen yansımaları ortadan kaldırmanın çeşitli yolları bulunabilir.
Örneğin, sivil ve askeri uçakların hareketlerini denetleyen bir hava trafiği denetim radarında, yalnızca uçakları görebilmek önemlidir. Yağmur ya da herhangi bir yükseltiden kaynaklanan yansımalar ya da buna benzer başka yansımalar karışıklığa neden olur. Bir bilgisayar, yalnızca uçakların erişebileceği hızlarda hareket eden hedefleri gösterecek biçimde programlanabilir. Ayrıca bilgisayar bir radar resmi de "çizebilir" ve hedefleri ışıldayan noktalardan çok daha kolay okunabilen çarpı işaretleri, kareler ya da üçgenler biçiminde gösterebilir.

Hava trafiği denetim görevlisi, ister ışıldayan noktalar, ister bilgisayarca üretilen simgeler biçiminde olsun, gördüğü hedefin kimliğini belirler. Ayrıca bu görevlinin uçağın bulunduğu yüksekliği de bilmesi gerekir; böylece aynı rotayı izleyen, ama farklı yüksekliklerde uçan uçaklar birbirinden ayrı tutulabilir. (Bu konuda UÇAK ve HAVALİMANI maddelerinde daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.)

Görevli bu tür bilgileri edinmek için, "ikincil gözetleme radarı" denen ikinci bir radar kullanır. Farklı bir biçimde çalışan bu radarın uçaktan "yardım" görmesi gerekir. Bu "yardım"! sağlayabilmek için, ikincil gözetleme radarı, uçakta bulunan bir elektronik "kara kutu"ya bir dizi darbe gönderir. Uçağın altimetresine (uçağın bulunduğu yüksekliği ölçen aygıt) bağlı olan kara kutu da, radara uçağın kimliğini ve bulunduğu yüksekliği bildiren kodlanmış bir mesaj gönderir. Askeri uçaklar "dost"u "düşman"dan ayırt etmek için buna benzer bir radar sisteminden yararlanırlar ve gizli bir kod kullanırlar. "Düşman" uçağı bu gizli kodu bilemez.

Kimliği belirsiz uçakların uçuş yüksekliğini bulmak için özel yükseklik bulma radarları kullanılır. Yükseklik bulmada iki yöntem uygulanır; bunlardan biri "baş sallayan radar", öbürü ise "üçboyutlu radar" yöntemidir. "Baş sallayan" yükseklik bulucu, ekranı yana yatmış sıradan bir radara benzer. Trafik denetim görevlisi ekranın üzerinde beliren bir hedefin yüksekliğini bulmak istediğinde, yükseklik bulucuyu uçağın bulunduğu doğrultuya çevirir ve radar bu konumdayken radarın anteni aşağı yukarı sallanır. Darbe demetinin hedefe çarptığı andaki anten açısı ölçülerek uçağın yüksekliği hesaplanabilir. Ayrıca "3-D" radarları denen üç boyutlu radarlarda ise, iki radarın gördüğü işleri tek bir anten sistemi yerine getirir. Buradaki "baş sallama"da, antenin mekanik hareketinin yerini bir elektronik sinyal almıştır.

Bu radarlardan pek çok alanda yararlanılır. Füzelerin çoğu radarla yönlendirilir (bak. Güdümlü Füzeler). Radar çoğunlukla füzenin burnuna yerleştirilir. Bazı uçaklar, pilotun hava çalkantılarından ve kasırgalardan zamanında haberdar olabilmesi için de radarlarla donatılır. Radarlar günümüzde hava tahminlerinde önemli bir rol oynar; ayrıca uzay araçlarınca Dünya'nın yüzey haritalarının çıkarılmasında radarlardan yararlanılır. Silah ya da mermilerin hedefin yakınında patlamasını sağlayan fünyelerde, darbeler yerine sürekli dalgalar gönderen radarlar bulunur. Aşırı hızlı giden sürücüler de radarlarla saptanır ve yakalanır.