Mitoz Ve Mayoz Bölünme Arasındaki Farklar
 

MİTOZ VE MAYOZ BÖLÜNME ARASINDAKİ FARKLAR

Mitozda iki yavru hücre mayozda isedört yavru hücre oluşur.

Mitozda kardeş kromatidlerin ayrılması anafazda mayozda ise anafaz II’ de gerçekleşir.

Mitozda yavru hücrelerdeki kromozom sayısı ana hücredekine eşit mayozda ise ana hücredekinin yarısı kadardır.

Mitozda oluşan yavru hücreler birbirinin kopyası mayozda ise genetik yapıları farklıdır.

Mitozda vücut mayozda ise üreme hücreleri oluşur.

Mitoz; bir bölünmeden mayoz ise arka arkaya iki bölünmeden oluşur.

Mitozda oluşan hücreler uzun ömürlü mayozda oluşan hücreler kısa ömürlüdür.

Mitoz; büyüme ve gelişmenin olduğu her dönemde mayoz; sadece üreme döneminde görülür.

Mitoz bölünmenin başlangıcını saptamak olanaksızdır. Fakat hücrede bazı değişiklikler olur; hücre içeriği jel haline geçer metabolizma durur çekirdeğin hacmi hızla büyür. Kromatin iplikleri belirginleşir ve boyanmaya başlar. G2 evresinin tamamlanması kromozomların türlere özgü şekil ve sayıyı kazanmasıyla mitoz bölünmeye geçilir. Işık mikroskobunda kromozomlar artık rahatlıkla görülebilir. Bu süre yaklaşık bir saat sürer. Bu evredeki hücreler küre şeklindedir ve etrafındaki cisimlere kuvvetle bağlanmamıştır.

A.Çekirdek Bölünmesi

İnterfaz: Hücrenin bölünmeye hazırlandığı safha*dır. Bu evrede DNA kendini eşler. Çekirdek bölün*mesi 4 safhada olur. profaz metafaz anafaz ve telofaz diye dört evreye ayrılır.

PROFAZ: Başlangıcında çekirdek içinde ince uzun kromatin iplikleri halinde görünen kromozomlar yavaş yavaş helozon şeklinde kıvrılarak kalınlaşmaya başlar ve görülebilir duruma geçer. Kalınlaşma ve kısalma anafaza kadar devam edebilir. Bu arada eş kromozomlar birbirlerinden fark edilemeyecek kadar sıkıca bağlıdırlar. Bu evrede birbirine sentromerlerle bağlanmış olarak duran kromozomların her birine kromatit denir. Sentrozomlar ayrılarak her biri bir kutba gitmeye başlar ve aralarında iğ iplikleri oluşur. Profazın sonuna doğru iğ iplikleri ile kromozomlar arasında bağlantı kurulurken sentrozomlardan hücre zarına uzanan iğ iplikleri de oluşur ve çekirdek zarı eriyerek kaybolur kromozomlar sitoplâzma içerisine dağılır.

METAFAZ: Kromozomlar çok kere bir çember gibi bazen de karışık olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler. Genellikle küçük kromozomlar merkezde büyükler çevrededir. Diziliş türlere özgü bir özellik gösterir. Kromozomlar eşit olarak kutuplara çekileceğinden ortada belirli bir denge kurulana kadar beklenilir.

Profaz 30-60 dakika sürmesine karşılık metafaz ancak 2-6 dakika sürer. Her bir kromozomun sentromeri belirgin olarak ikiye bölünür ve kromatitler tam olarak birbirinden ayrılır.

ANAFAZ: Ekvatoral düzlemdeki kardeş kromozomlar kutuplara bu evrede taşınırlar. Kasılma özelliği olan sentrozomların iğ iplikleri sayesinde kromozomların yarısı bir kutba diğer yarısı öbür kutba gider. Kromozomların kutuplara ulaşmasıyla bu evre sona erer. Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmadığı için kromozomların taşınması sitoplâzma hareketleriyle ve sitoplâzma kökenli iğ ipliklerinin yardımıyla olur. Bu evre de yaklaşık olarak 3-15 dakika sürer.

TELOFAZ: Kromozomlar daha az boyanmaya başlar. Çekirdek zarı yavaş yavaş oluşur. Kromozomlar uzayıp incelmeye başlar. Bölünme açısından çekirdek dinlenmeye geçerken hücre metabolizması aktif hale geçer.

B.Sitoplâzma Bölünmesi

Hücre içinde kutuplarda birer çekirdek oluştuktan sonra hücrenin boşalan orta kısmında sitoplâzmanın bölündüğü görülür.* Bitki hücrelerinde orta kısımda ara bölme * Hayvan hücrelerinde boğumlanma olarak sitoplâzma bölünür. Böylece birbiriyle aynı kalıtsal özelliğe sahip olan 2 hücre meydana gelir. Hayvan hücrelerinin bitki hücrelerindeki mitozdan başka bir farkı da sentriollerin eşlenmesidir. Hayvan hücrelerinde profaz safhasında sentrioller eşlenir ve kutuplara çekilirken aralarında iğ iplikleri oluşur. Bitki hücrelerinde sentrioller yoktur ama iğ iplikleri oluşur.Bu evrenin oluşumu sürerken bir yandan da sitoplâzma boğum yapmaya başlar. İğ ipliklerine dik olarak boğumlanan sitoplâzmanın o bölgede jel hale geçerek iki oğul hücrenin sitoplâzmasını ayırdığını ileri süren görüşlerde vardır. Sitoplâzmanın boğumlanarak ayrılması sürecine sitokinez denir. Telofazın başlangıcından iki yeni hücrenin oluştuğu ana kadar geçen süre 30-60 dakikadır.