Hücresel Bağışıklıkla İlgili Antijen-Antikor Tepkimeleri
 

HÜCRESEL BAĞIŞIKLIKLA İLGİLİ ANTİJEN-ANTİKOR TEPKİMELERİ

Hücresel bağışıklıkla ilgili antijen-antikor tepkimeleri, kanda dolaşan antikorlara bağlı bağışıklığa oranla, çok daha az bilinmektedirler.

Günümüzde bu tepkimelerin, molekülleri bir imünoglobüline benzeyen ya da aynı olan yüzey lenfositlerinin varlığına bağlı oldukları hemen hemen kesinleşmiştir. Ama bu maddeler henüz ne elde edilebilmiş, ne de kesinlikle tanınabilmiştir.

Gösterilmeleri ise daha da güçtür.

Sık kullanılan yöntemler Gecikmiş aşırı duyarlık deri testleri

Hücresel bağışıklıkla ilgili antijen-antikor tepkimeleri, kanda dolaşan antikorlara bağlı bağışıklıktaki tepkimelerden daha yavaştır. Hemen o anda ya da erken gerçekleşmek yerine, ortalama 2 -4 gün gerektirirler. Deri testleri, gecikmiş aşırı duyarlığın gösterilmesini sağlarlar. Deney yapılan kişinin derisinde, üst deri çizilerek üstüne antijen kapsayan sıvı konur ya da deri içine iğneyle 0,1 mit kadar verilir.

Bu kişinin organizmasında uygun antikor varsa, 2-4 gün sonunda, antijenin verildiği noktada bir iltihap tepkisi oluşur. Bu tepkinin şiddet ve yaygınlığı- (kızarıklık, şişme, fiske) organizmanın antikor yanıtıyla orantılıdır.

Bu testler özellikle verem teşhisinde, verem aşısı (BCG) etkinliğinin denetlenmesinde ve alerjilerde (özellikle temas alerjilerinde) kullanılır.

Yeni yöntemler

Rozet testi

Bu yöntem 5 yıl kadar önce bulunmuş, ama kullanımı hızla yaygınlaşmıştır.

Hastadan kan alınır ve lenfositleri ayrılır. Öte yandan, alyuvarlara hastalıktan sorumlu olduğu sanılan antijen bağlanır.

Deri veremi. Bakteri incelemesi için örnek alınması.

Hastanın lenfositleri ve incelenen antijen birbirlerine özgül iseler, birbirlerini çekerler (yani alyuvarlar lenfositlere yapışırlar).

Dolayısıyle, alyuvarlar kendileriyle birlikte çekilen antijeni taşırlar; bu da tepkimeyi görünür kılar. Mikroskopta antijene özgül lenfosite yapışmış en az 6 alyuvar görülecektir. Bu bütün, yönteme adını vermiş olan rozet görünümündedir.

Lenfoblasta dönüşüm testi

Şu özelliğe dayanır: Kişinin bir antijene karşı bağışık lenfositleri, bu antijenin varlığında, lenfob-last (genç lenfosit) görünümü kazanırlar.

Kişiden alman ve incelenecek olan lenfositlerin ekimi yapılır. Ekim ortamına sorumlu varsayılan antijen (tüberkülin, penisilin, aspirin, insülin, v.b.) eklenir.

4 gün sonra ekilmiş hücreler incelenir

Belirli oranda lenfoblast (lenfositlerin öncüleri ya da genç lenfositler) varlığı, teşhisi doğrular.

Öteki yöntemler

Araştırma alanında kullanılırlar. Başlıcaları şunlardır:

— lenfositlerin elektroforezi

— antijenin bir radyoaktif izotopla işaretlenmesi;

— akyuvar göçü testi;

— lenfositlerin hücresel zehirlilik testi.